Tarih boyunca çeşitli alanlarda kullanılan arı ürünleri, zengin besin içeriğine ve biyoaktif özelliklere sahiptir. Arı ürünleri, hastalıkların tedavisinde önemli rol oynamaktadır. Arı ürünlerinden olan arı poleni, tohumlu bitkilerin üreme hücresidir. Arı ekmeği ise doğal olarak korunmuş ve arıların salgılarıyla fermente edilmiş polendir. Yüksek besin içeriğine ve antioksidan özelliklere sahip olan arı poleni ve arı ekmeği, sağlığa faydalı etkileriyle tüketiciler tarafından ilgi görmektedir. Fonksiyonel özellikteki arı poleni ve arı ekmeği ile zenginleştirilmiş gıda matrikslerinin, hem lezzet hem de duyusal özellikler bakımından kabul edilebilir düzeyde olması gerekmektedir. Bu çalışmada, arı ürünlerinden birisi olan arı poleni ve arı ekmeği (perga) ile zenginleştirilmiş gıda ürünleriyle ilgili çalışmalar irdelenmiştir. Sonuç olarak yapılan literatür taraması sonucunda arı poleni ve arı ekmeği ile zenginleştirilmiş gıda ürünlerinin zengin besin içeriğine sahip olduğu ve bu ürünlerin antioksidan kapasitelerinde artış meolama koşullarına göre farklılıklar göstermektedir .
Tarihin en eski besin takviyelerinden biri olan arı poleni, hemen hemen tüm besleyici
bileşenleri içerir. Bu nedenle dünyanın en iyi gıdası olarak tanımlanmıştır. Arı ekmeği ise, hasat sırasında kovanın kısmen tahrip olması nedeniyle bu ürünü toplamayan birçok arıcı tarafından kovanın keşfedilmemiş bir ürünü olmuştur. Ancak arı ekmeği, son yıllarda popüler hale gelmiş ve üretimi son derece önem kazanmıştır. Aynı zamanda arı ekmeği, fermente edilmiş ve doğal olarak korunmuş polendir . Arı ekmeği ile arı poleni kıyaslandığında laktik asit nedeniyle arı ekmeği daha yüksek
asitliğe sahiptir ve yüksek miktarda K vitamini içerir. Aynı zamanda arı ekmeği, fenolik bileşikler, α-tokoferol ve koenzim Q 10 gibi antioksidan bileşikler açısından iyi bir kaynaktır .Son yıllarda çok sayıda bilimsel araştırma günlük diyet planlarının yaşam tarzları, yetersiz beslenme ve hareketsiz davranışla ilgili olarak sağlık-hastalık ilişkisi üzerinde belirli etkileri olduğunu iddia edilerek yüksek besin içeriği ve sağlığa olumlu etkileriyle tercih edilmektedir.
Antimikrobiyal, antioksidan, antikarsinojenik, antifungal, antiinflamatuar, antianemi, antidiyaretik, probiyotik ve daha birçok aktivitesi bulunan arı poleni, sağlıklı bir yiyecek olarak kabul edilmektedir; prostat problemleri, solunum hastalıkları, alerjiler, kemik erimesi ve ülser gibi hastalıklardan korunmak için destekleyici olarak kullanılmaktadır. Karaciğer, böbrek ve tiroid bezleri için de faydalı olan arı poleni gençleştirici, hücre yenileyici etkiye de sahiptir.
Fermente arı poleni olarak da bilinen arı ekmeği ise gözeneklerde depolanan polenin yaklaşık 2 hafta fermente olmasıyla oluşur. Buna rağmen arı ekmeği, polenden daha yüksek besin değeri, daha iyi sindirilebilirlik ve daha zengin kimyasal bileşim ile karakterize edilmektedir Taze polene
göre daha fazla şeker içerirken, daha az miktarda nişasta içermektedir. Arı ekmeği aynı zamanda, arı
poleninde bulunmayan B vitaminleri bakımından da zengindir. Polene göre aminoasit içeriği daha zengindir ve bu aminoasitler kolayca sindirilebilmektedir. Polen dış kabuğu midede sindirilemezken, arı ekmeğinde polen dış kabuğu arının enzimleriyle bekletildiğinden dolayı kolaylıkla sindirilebilmektedir .Arı ekmeği, yaklaşık %35 şeker, %24-35 oranında karbonhidrat, %20-22 oranında protein, %3.5 oranında laktik asit, %2.43 oranında mineral, %1.6 oranında lipit içermektedir Bileşimindeki maddeler açısından fonksiyonel bir ürün olan arı ekmeği, antioksidan, antimikrobiyal, antiviral, antiaritmik, antibiyotik, antiinflamatuar ve antikanser özelliklere sahiptir.Karaciğer ve sinir sistemi üzerine olumlu etkileri olan arı ekmeği, organizmadan çeşitli toksinlerin atılmasına da yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda, dokuları
yenilemede, zihin yorgunluğunu ve dikkat bozukluğunu azaltmada, bağışıklık sistemini güçlendirmede, prostat tedavisinde, obezitenin neden olduğu lipit peroksidasyonunu iyileştirmede yardımcı olmaktadır .İçeriğindeki rutenyum ile kalp damar tıkanıklarını önlemede; asetilkolin ile tansiyon ve kronik kabızlık tedavilerinde kullanılmaktadır. Radyasyon önleyici etkisi de bulunan arı ekmeği, vücudumuzdaki mekanizmaları uyarır ve koruyucu etki gösterir bileşiklerce zengin olan arı ekmeğinin doğal bir
antioksidan kaynağı olduğu belirtilmiştir. Aynı zamanda Fas arı ekmeği, test edilen tüm bakteri ve
mantarlara karşı antioksidan aktivite göstermiştir.
https://dergipark.org.tr/