Kışın araç kullanımı oldukça dikkat ve hassasiyet gerektiren bir konu. Bazı kritik hatalar ve kararlar hayati tehlikeye sebep olabilir. Ülkemizde ağırlıklı olarak 3-4 yaşanan kış süresince dikkat edilmesi ve yapılması gerekenleri sizler için bir yazıda toplamaya çalıştım. Sadece şehir içinde yapmanız gerekenler değil, kış gezilerini sevenler içinde bilgiler var. Kış koşullarında, karlı ve buzlu yollarda araç kullanırken yapılacak hazırlıklar, alınacak önlemler ve fazlası için okumaya devam…
Kışın Araç Kullanımı
Kışın araç kullanımı sadece yolda olmaktan ibaret değil elbette. Her türlü zorluk ve tehlikeye hazırlıklı olmak tabii ki en doğrusu olacak ve sizi zor durumlardan kurtaracaktır. Peki nedir bu hazırlıklar?
Aracınızı Kışa Hazırlayın
Aracınızın kışlık bakımlarının yapılmış olması gerekiyor
Özellikle radyotörde olmak üzere ve cam sularınızda donmaya karşı antifiriz şart. Radyotördeki suyunuz donarsa aracınızı çalışmaz.
Aracınızda mutlaka kış lastikleri olması gerekiyor. Kış lastikleri diş yapısı ve hamuru sayesinde kar ve buzda çok iyi tutunma sağlamaktadır. Karlı zeminlere kesinlikle normal lastikle girmemelisiniz.
Aracınızda her ihtimale karşı mutlaka zincir olmalıdır. Buzlu zeminlerde kış lastiği de çaresiz kalabilir. Burada harcayacağınız küçük bir bütçe sizi çok durumlardan kurtarabilir. (zincir takılı araç ile maksimum hız 40 km/s olmalıdır)
Bu hazırlıklar tamamsa yola çıkmak için hazırsınız, ama daha uç rotalar ve uzun yola çıkacaksanız yazının sonunda kışın karlı ve buzlu zeminlerde araç kullanırken aracınızda bulunması gereken ekipman listesine ulaşabilirsiniz.
Kışın Yola Çıkmadan Önce
Aracınıza binmeden önce yolda görüşünüze engel olmaması için üzerindeki tüm karı temizleyin (üst kısım dahil, burada biriken kar fren anında önünüze düşerek veya yolda geriye doğru uçarak görüşünüzü kapatabilir, etraftaki sürücülere tehlike yaratabilir
Aracınızı çalıştırdıktan sonra kısa bir süre rölantide çalıştırarak hava şartlarına uyum sağlamasına izin verin
Araç içi ısıtmayı ön camlara vererek sıcak, soğuk farkından oluşan buğulanmaya camı ısıtarak engel olun. Bu aynı zamanda ön camdaki buzun çözülmesine de yardımcı olacaktır.
Kışın Araç Kullanırken Dikkat Edilecekler
Tüm bu hazırlıklar tamamlandıktan sonra artık yola çıkmaya hazırsınız. Peki kışın araç kullanımı söz konusu olduğu zaman yolda nasıl davranmanız, nelere dikkat etmemiz gerekir?
Havanın soğuk olması nedeni ile kat kat giydiğiniz kıyafetlerden kurtulmalısınız. Haraket kabiliyetiniz sınırlayacakları için çok önerilmez. Ayrıca direksiyon hakimiyeti için eldivensiz olmalı veya deri eldiven kullanmalısınız. Ani durumlarda direksiyon elinizden kayabilir
Kalkışlarda gaza dengeli basılmalı ve aracın patinaja kalkması engellenmelidir. Yolun durumuna göre yüksek vites ile kalmak işinizi kolaylaştıracaktır.
Yol almaya başladığınızda aracınızın tepkilerine dikkat ederek kontrollü bir sürüş dengesi kurmalısınız
Ani hareketlerden mutlaka kaçınmalısınız. Ani gaza basma, frenleme, ani direksiyon haraketleri aracın kontrolünü kaybetmenize neden olabilir
Yolda dikkatinizi dağıtacak şeylerden uzak durmalısınız. Bir şeyler atıştırmak, telefon kullanmak, sigara içmek vs…
Özellikle yokuş çıkarken araç hızlandıkça gaza basılmalı, gaz sadece düz yollarda yükseltilmelidir, virajlarda gaza basmak çekiş yerine göre aracınızın önden veya arkadan kopmasına neden olabilir.
Yokuş aşağı inerken sert frenlemelerden kaçınılmalı, özellikle virajlarda mümkün olduğu kadar fren kullanılmalıdır. En güvenli iniş şekli yol izin verdiği sürece motor freni kullanmak olacaktır.
Araç seyir halinde iken kaymaya başlarsa fren veya gazdan ayağınızı çekerek direksiyon ile aracı kontrol altına almak gerekecektir. Araç tekrar yola oturduğunda veya kayması sonlandığın, dikkatli şekilde ve çok hassas şekilde fren veya gaz kullanılmalıdır.
Zorlanacağınızı hissettiğiniz yerlerde aracınızdan inerek zemini ve kar derinliğini kontrol etmeniz faydalı olacaktır.
Kışın araç kullanımı zorlu hava şartları sebebi ile çok daha fazla özen ve dikkat ister. Ani hareketlerden daima kaçının ve kontrollü şekilde aracın tepkilerini ve kendi reflekslerinizi ölçerek deneyim kazanın.
Kışın Aracınızda Bulunması Gerekenler
- Tüm ön hazırlıklar yapılsa bile ve çok dikkatli olsanız bile yolda kalma ihtimalinize karşı aşağıdaki malzeme listesini mutlaka aracınızda bulundurun;
- El Feneri
- Hava karardığı zamanlarda gerek zincir takma, gerekse yapacağınız diğer işlerde size büyük faydası olacaktır
- Reflektör, Işıldak
- Yolda kaldığınız yer hakkında etrafınızı uyarmak ve gelecek yardımlarda yerinizi belirlemek için yardımcı olacak
- Takoz
- Aracın buzlu zeminde durduğu noktada kaymasını engellemek için gereklidir
- Buz Kazıyıcı
- Yoğun kar ve buzda camların ve farların temizliği büyük oranda kolaylaştırır
- Çekme Halatı
- Aracınızın ağırlığına göre uygun çekme halatı, telefon çekmeyen yerlerde yoldan geçenlerin yardımı ile aracınızı kurtarabilirsiniz
- Takviye Kablosu
- Yolda kalma durumunda aracınızın aküsü bitme ihtimaline karşı hayat kurtaran küçük ama önemli bir araçtır
- Kar Küreği
- Küçük bir kürek yaşadığınız basit kar saplanmalarında büyük yardımcınız olacaktır, aynı zamanda yoğun kar yağışında aracınızı temizleyebilirsiniz
- İlk Yardım Çantası
- Zincir takma veya aracınızı kurtarma aşamasında küçük yaralanmalarda iş görecektir
- Battaniye
- Zorlu rotalara gidiyorsanız, yolda kaldığınızda sizi sıcak tutacak ve aracınızın yakıtının tükenmesine engel olacaktır
- Şarj Aleti, Yedek Telefon Aküsü
- Uzun süreli beklemelerde telefonuzun şarjının bitmesini istemezsiniz ????
- Atıştırmalık Yiyecekler
- Soğuk ve karlı havalarda vücudunuzun ihtiyacı olan enerji verecek ve sizin daha iyi hissetmenize yardımcı olacaktır
Daha Güvenli Araç Kullanımı için 13 Öneri
- Araç kullanırken, yılın her günü mümkün olan tüm özen ve dikkat gösterilmesi, tüm tedbirler alınmalıdır. Ancak, kışın araç kullanımı, yaş ve buzlu yollar, karanlık saatlerin uzunluğu, kar, yağmur ve sisten ileri gelen görüş azlığı gibi nedenlerden dolayı daha da özel bazı önlemler gerektirmektedir.
- İşte, bu kış daha güvenli araç kullanmanıza yardımcı olacak on üç öneri:
- Gideceğiniz yere varmak için yeterli miktarda zaman ayırın. Zor sürüş şartlarında acele davranmak kazaya sebep olabilir. Yol raporunu ve hava tahminini dinlemek için radyonuzu açın. Sabahları birkaç dakika erken yola çıkın ve işe gitmek için bol zaman ayırın. Hareket etmeden emniyet kemerinizi takıp gereken güvenlik tedbirlerini alın.
- Daima uyanık olun. Alkol, ilaç veya belirli bir tedavinin tesiri altındaysanız araç kullanmayın. reçeteli veya reçetesiz satılan ilaçların prospektüslerini okuyun ve uyuşukluk yapıp yapmayacağını öğrenin. Araç kullanırken tüm dikkatinizi yoğunlaştırmanız gerekmektedir.
- Sakin olun. Ağır akan trafik nedeniyle diğer sürücüler bazen sinirli olurlar. Onların sizi kızdırmasına imkan vermeyin; sinirlerinize hakim olun. Güvenli bir hızı koruyun ve aracınızı daima tedbirli kullanın.
- Kendiniz ile diğer araçlar arasında güvenli bir mesafe bırakın. “İki saniye kuralı” kuru yollarda ve ideal koşullarda geçerlidir; kışın bunu dört saniyeye çıkarmanız gerekir. Önünüzde bulunan araç sabit bir yeri geçerken saymaya başlayın – “yüz bin bir,” “yüz bin iki” ve devam edin. Aracınız aynı sabit yeri siz “dört” kelimesini söylemeden geçmemelidir.
- Aracınızı bakımlı ve iyi çalışır durumda bulundurun. Bunun anlamı lastik tırnaklarının aşınmamış olması, kış için motorun ayarlanması ve bütün ışıkların gerekli şekilde çalışmasıdır. Daha soğuk iklimlerde radyatöre suyun donmasını önleyecek katkı maddesi (anti-freeze) ilave edilmelidir. Bazı bölgelerde benzine de donmayı önleyecek katkı ilavesi gerekebilir.
- Camlarınızı ve farları çok sık temizleyin. Ön cam yıkama su haznesini daima dolu bulundurun. Güvenli sürüş için iyi bir görüş şarttır. Aracınızı hareket ettirmeden önce camlarınızı ve farlarınızı kar veya buzdan temizleyin ve seyahat boyunca bu işlemi devamlı tekrar edin.
- Aracınızı yol koşullarının elverdiği şekilde sürün. İzin verilen hız limiti, kış şartları için fazla olabilir. Islak bir yolda sürüş, lastikler ile yolun yüzeyi arasında ince bir su tabakası oluşturarak aracın kaymasına sebep olan bir su tablası meydana getirebilir. Direksiyon hakimiyetini kaybetmeye başlarsanız ayağınızı gaz pedalından çekin.
- Aracınız yolda arıza yaparsa yanından ayrılmayın. Acil durum flaşörlerini açarak yardım bekleyin. Yanınızda, yardım isteğinizin polise bildirilmesi için yoldan geçen sürücülerin görebileceği bir yazı bulundurun ve gerektiği zaman bunu cama koyun.
- Kötü havanın geçmesini bekleyin. Kar ve tozla karışmış kuvvetli ve buzlu rüzgarlar nereye gittiğinizi – veya yürüdüğünüzü – anlayamayacağınız bir ortam yaratabilir. Bu durumda, genellikle yapılması gereken en güvenli hareket aracınızda oturup fırtınanın geçmesini beklemektir.
- Hareketlerinizi dikkatli bir şekilde plânlayın. Kaygan yollarda panikleyerek aniden dibine kadar frene basmayın.; bunu yaparsanız büyük bir ihtimalle kayarak aracınızın kontrolünü kaybedersiniz. Bu gibi durumlarda, yumuşak olarak bir kaç defa fren pedalını pompalayın.
- Özellikle yüksek hızlarda derin göllenmelerin içinden geçmemeye çalışın. Su, frenlerin daha etkisiz hale gelmesine neden olur ve ayrıca su derinse motorunuza ciddi ölçüde hasar verebilir. Eğer sudan muhakkak geçmeniz gerekiyorsa ve derinliğini de bilemiyorsanız, iyice yavaşlayın ve güvenli olduğuna emin olana kadar tedbirli bir şekilde santim santim ilerleyin.
- Uykunuzun geldiğini hissettiğiniz anda aracı durdurun. Yolunuz uzunsa sık sık temiz hava almak için kısa molalar verin ve aracın etrafında yürüyün.
- Araç kullanırken cep telefonunuzu kapayın. Acil durumda aracınızı güvenli bir yere park ettikten sonra telefonunuzu kullanın.
- Özellikle işinizin bir bölümü olarak araç kullanmanız gerektiriyorsa, kışın araç kullanmanın riskli olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Acele etmeyin ve ileriyi plânlayın.
Kış Şartlarıyla Başa Çıkmaya Hazır Olun
Kış şartları altında bir aracı bir yerden diğerine götürmek özellikle riskli bir iştir. Güvenli sürüş için ilk adım aracınızın yol için yeterli şekilde hazırlanmasıdır.
Kışın araç kullanımında ek tehlike yaratan bazı faktörler şunlardır:
Buzlanma, kar ve hatta yol yüzündeki su birikintileri lastik tutunmasını azaltır, durma mesafesini arttırır ve muhtemelen de kaymaya neden olur. Buzlanmış bir yolda durmak için kuru yolda olduğundan daha uzun mesafe gerekir. Derece erime noktasına yaklaştığı zaman yol çok soğuk havalarda olduğundan daha da kaygan hale gelir. Akan trafik, aynı zamanda da, yol yüzeyindeki buz ve kar birikimini buzlaştırır ve inceltir.
Saydam buz yol kaplamasında oluşan ince ve görülmez bir don tabakasıdır. Genellikle köprülerin yaklaşım yollarında ve üst geçitler ile gölgelik alanlarda oluşur; ancak bu hususta tüm yol yüzeylerinde dikkatli olunmalıdır.
Yol yüzeylerinde, yağ ile karışmış olabilecek su tehlikeli olabilir. Lastikler yol yüzeyi ile olan teması kaybedip yol yerine su ve yağ karışımı üzerinde kaymaya başlar.
Kış şartları altında sürüşte görüş mesafesi ciddi olarak azalır. Bazı bölgelerde uzun geceler ve kısa günler, direksiyon arkasında farlarınız dışında çok az şey görebildiğiniz sürelerin artmasına neden olabilir. Kar, yağmur ve sis de görüşü azaltır. Kış şartlarında aracın bozulup yolda kalması, dondurucu hava ve zincirleme kazaya sebep olma gibi nedenlerden dolayı hayatınız için tehlike oluşturabilir.
İşte, her tip motorlu araç için önerilen kış öncesi kontrol listesi:
- Radyatör ve ısıtıcı hortumlar iyi durumda, çatlaksız ve sızdırmaz olmalıdır.
- Fan kayışları kontrol edilmelidir.
- Isıtıcı, sizin rahatınızı sağlayacak ve ön camın buğusunu alacak ve buzu eritecek şekilde mükemmel çalışmalıdır.
- Kışa yeni bir çift cam silicisi ile başlamanızda yarar vardır.
- Aracınızda buz kazıyıcı ile kar küremek için fırça bulundurun.
- Kışın soğutma suyunun donmaması için katkı maddesi (anti-freeze) kullanın.
- Donmayacak ön cam yıkama suyu kullanın ve suyu her zaman dolu tutun.
- Fren hidroliği ve direksiyon kutusu yağı dahil olmak üzere aracın tüm sıvılarını kontrol edin.
- Akünüzün, soğuk havada aracınızı çalıştırması için, iyi durumda olduğundan emin olun.
- Yola tutunma ve çekiş için lastik tırnakları aşınmamış olmalıdır.
- Tüm ışıkları inceleyin — uzun ve kısa farlar, park lambaları, arka ve fren lambaları.
- Bütün tekerleklerde aynı derecede frenleme sağlandığından emin olmak için fren sistemini kontrol edin.
- Kaçırma olmadığından emin olmak için susturucu ve egzoz sistemlerini inceleyin. Motorlu araçlarda bulunanlar için karbon monoksit zehirlenmesi ölümcül bir tehlikedir.
- Yağlama düşük ısı derecelerinde kullanıma uygun olmalıdır. Bu konu, beşinci lastik için de geçerlidir.
- Özellikle uzun mesafeli ve yerleşim olmayan bölgelere yaptığınız seyahatlerde yanınızda bir kışlık yaşam çantası bulundurun. Bunun içine, kibrit ve mum, bir parka ve uyku tulumu veya acil durum battaniyesi, yiyecek, ilk yardım takımı, koruyucu gözlük ile takviye kabloları, benzinin donmasını önleyici katkı maddesi, dizel araçlar için mazot katkı maddesi, basit tamirler için anahtar takımı, yedek fan kayışı ve radyatör hortumu, yedek buji takımı ve buji kablosu koyun.
- Aracın yolda kalması halinde – her mevsimde – basit tamirleri yapacak kadar bir bilgi sahibi olmak önemlidir.
- Kışın araç kullanma tehlikelerine karşı kendinizi hazırlayın. Herhangi bir arızası olup olmadığını kontrol edin ve onu kış şartlarına göre hazırlayın.
Hava Durumunda Beklenmedik Olaylar
Sürüş emniyetine tesir eden hava durumundaki değişikliklere her zaman hazır olun. Hava değişiklikleri yol durumunu ve görüş mesafesini bir anda değiştirebilir. Bir virajı dönersiniz ve birdenbire aracınızı gölge bir alanda oluşmuş görünmez bir buz üzerinde kayarken bulabilirsiniz. Yolda giderken birden manzaranın -kalın bir sis tabakası örttüğünden- nasıl kaybolduğuna şaşarsınız.
İyi bir sürücü karşılaşabileceği her türlü kullanım şartlarına karşı kendini hazırlar. Aracını da, her türlü hava durumuyla baş edecek şekilde hazırlıklı bulundurur. Aynı zamanda, hava değişikliklerinden zamanında haberdar olarak kendisini neyin beklediğini öğrenir.
Havaya karşı kazanmak için bazı hatırlatmalar:
- Yol ve hava durumunun raporunu veren radyo ve TV yayınlarını dinleyin. Trafiğin en sıkışık olduğu sabah saatlerinde anayol üzerinde uçan bir helikopter görürseniz kaçınılacak buzlu alanlar olduğu sonucuna varabilirsiniz.
- Yerel bölge dışında bir seyahat plânladığınız zaman, anayol ve hava raporunu almak için önceden telefon edin. Bir dağ geçidinden geçmek için yanınıza zincir almanız gerektiğini veya rotanız üzerindeki bir yerin tamamen kapandığını öğrenebilirsiniz.
- Aracınızı geçeceğiniz sürüş şartlarına göre hazırlayın. Kış veya bütün mevsim lastiklerini takmak için ilk karın yağmasını beklemeyin. Daha evvel yaşadığınız her kış gibi bu kış da kar yağacağını varsaymak emniyetli bir yaklaşımdır.
- Don başlamadan kış şartlarında kullanılacak soğutma suyunu ve motor yağını kullanmaya başlayın.
- Bir yerde sıkışıp kalma tehlikesine karşı yaşam için gerekli şeyleri yanınıza alın. Sıcak tutan elbiseler, botlar, eldiven, çabuk enerji veren yiyecekler, kibrit ve mum her mevsimde araçta bulunması gereken asgari malzemedir.
- Soğuk ve yağışlı havalar başlamadan far ayarlarını, sis lambalarını ve arka lambaları kontrol ettirin. Farlar çok alçaksa fazla bir görüş sağlamayacaktır; çok yüksek iseler bu sefer de diğer sürücülerin gözlerini alacağından potansiyel bir tehlike arz edecektir.
- Aracınızın zorlu hava koşullarında ne şekilde çalıştığını öğrenin. Önden çekişli, arkadan çekişli ve dört çeker araçların her birinin kendine özgü bir “davranış tarzı ” vardır. Bir kaymanın nasıl önleneceğini gerçekten kaymadan önce öğrenin.
- Acil bir durumda ihtiyacınız olmadan aracınızın kilitlenmeyen (anti-lock) fren sistemini kullanmaya alışın. Ani olarak durmak istediğiniz takdirde freni pompalamak yerine tam olarak basmanız gerektiğini açıklayan kullanma kataloğunu okuyun.
- Islak hava, kışın ve baharda bir çok bölgede tehlikeli olan toprak kaymalarına ve heyelanlara sebep olabilir. Bu bölgelerden sakınmak için konulan ikaz işaretlerine uyun.
- Bazı zamanlar yol ve hava şartları o kadar olumsuz bir hal alır ki araç sürüşü imkânsız hale gelir. Otoyol polisi size şiddetli bir kar fırtınası nedeniyle yola çıkılmaması gerektiğini söylerse, kesinlikle yola çıkmayın. Hem kendinizi hem de başkalarını korumuş olursunuz.
Ve artık yola çıkmaya hazırsınız…
Kaynak:isguvenligi.net/