Hibiskus, Latince’den gelen bir kelime olup anlam olarak “şifa veren” anlamına gelmektedir.Tüm dünyada yaygın olarak tüketilen hibiskus çayı genellikle “ekşi çay” olarak bilinen mucizevi bitki çayları arasındadır.
Hibiskus bitkisinin kurutulmuş kısımlarından yapılan hibiskus çayı koyu kırmızı renkte faydalı bir içecek olarak tüketilir. Kızılcık gibi tatlı ve mayhoş aromalara sahiptir. Sıcak veya soğuk olarak tüketilebilen hibiskus çayı faydaları saymakla bitmez. Birçok insan hibiskus bitkisinin güzel çiçeklerine aşinadır. Gül hatmi, hatmi, amber çiçeği gibi farklı isimlerle de bilinen hibiskus, kökeni Afrika olduğu düşünülen ve özellikle de Tayland ve Çin’de yoğun olarak yetiştirilen ebegümecigiller familyasına ait bir bitki çeşididir.
Dünyanın dört bir yanındaki insanlar bu faydalı bitkinin çeşitli kısımlarını gıda ve ilaç olarak kullanır. Ülkemizin pek çok bölgesinde yetişen bu bitkinin pek çok alanda yararlı etkiler sunduğu bilinmektedir. Tayland ve Çin gibi ülkelerde salatalara, turşulara ve yemeklere baharat olarak da kullanılan bitkinin en yaygın kullanım alanı çay formudur.
Büyüdükleri yere ve iklime göre değişen yüzlerce hibiskus türü vardır, ancak hibiscus en çok çayı yapmak için kullanılır. Koyu kırmızı renkli bir çay olan hibiskus çayı kızılcık benzeri ekşimsi tatlı bir aromaya sahiptir. Sıcak olarak tüketilebileceği gibi buzlu olarak da içilebilir.
İlk olarak Kuzey Afrika ve Güneydoğu Asya'da ortaya çıkan hibiskus, günümüzde birçok iklimde yetiştirilir. Dünyanın dört bir yanındaki insanlar bu faydalı bitkinin çeşitli kısımlarını gıda ve ilaç olarak kullanır. Ülkemizin pek çok bölgesinde yetişen bu bitkinin pek çok alanda yararlı etkiler sunduğu bilinmektedir. "Hibiskus çayı nedir?", "Hibiskus çayı ne işe yarar?", "Hibiskus çayı nasıl demlenir?", "Hibiskus çayı nasıl kullanılır?" gibi soruların cevabına gelin hep birlikte bakalım.
Hibiskus Nedir? Hibiskus Çayı Nasıl Kullanılır?
Tarihsel olarak, hibiskus bitkisine ilk olarak Afrika ülkelerinde rastlanır. Bu bölgelerde vücut sıcaklığını azaltmak konusunda, kalp hastalığını tedavisinde, boğaz ağrısının yatıştırılmasında etkilerinden yararlanılmıştır. Orta Doğu ülkelerinde de yüksek kan basıncı ve yüksek kolesterol gibi rahatsızlıkların tedavisinde hibiskus bitkisinden faydalanılmıştır.
Ülkemizde ise kış çayı olarak tüketilen ve pek çok rahatsızlığın tedavisine yardımcı olan hibiskus çayı, pek çok evde rastlanabilen lezzetli ve şifalı bir içecektir. Özel yetişme şartları aramayan bu bitki dünyanın her yerinde yetiştirilebilir. Kafein içermemesi sebebiyle güvenle tercih edilir.
Hibiskus çayı kış aylarında sıcak olarak tüketilebilir. Sağlık için faydalarını artırmak amacıyla demleme sırasında hibiskusa ilave olarak kabuk tarçın, zencefil, zerdeçal ve adaçayı gibi diğer bitki çayları ilave edilebilir. Kendine has koyu kırmızı bir renge sahip olan hibiskus çayı içecekleri renklendirmek için de kullanılabilir.Yüksek su tutma kapasitesine sahip olan hibiskus,çöl iklimini seven bir bitkidir. Diğer önemli özelliklerinden biri de topraktaki metalleri toplama özelliğidir. Tohumla üretimi yapılan hibiskusun ağır metal içeren toprakta üretilen kısımlarının toplanmaması gerekmektedir.
Hibiskus çayının bilinen tüm faydalarına ek olarak C vitamini deposu olması ve kafeinsiz olması bağışıklık sistemini olumlu yönde etkilediğini göstermektedir.
Yaz aylarında komposto ve diğer meyve ile bitki çaylarının içine buz haline getirilerek aroma vermesi amacıyla tüketilebilir. Hibiskus çayının bilinen bir yan etkisi yoktur ancak diğer bitki çaylarında olduğu gibi aşırı tüketiminde alerjik bünyelerde halüsinasyon görme, baş dönmesi, baş ağrısı ve cilt kaşıntıları gibi yan etkilere rastlanabilir. Günde bir fincanın üzerinde tüketilmemesi önerilen hibiskus çayı, şeker, kalp, böbrek ve diğer kronik hastalıklara sahip olanlar tarafından doktora danışılmadan tüketilmemelidir.
Ayrıca vücut östrojen seviyeleri üzerinde de etkili olduğu düşünülen hibiskus çayının hamile ve emziren kadınlar tarafından tüketilmesi pek önerilmez. Tüketmeden önce mutlaka doktora danışılması gerekir.
Hibiskus çayının faydaları
Hibiskus çayının en etkileyici ve iyi bilinen faydalarından biri, kan basıncını düşürebilmeye yardımcı olmasıdır. Zamanla, yüksek tansiyon kalbe fazladan yük bindirebilir ve kalbin zayıflamasına neden olabilir. Hibiskus çayı bu etkilerin en aza indirilmesine yardımcı olur.
Kan basıncını düşürmenin yanı sıra, bazı çalışmalar hibiskus çayının kalp hastalığı için başka bir risk faktörü olan kandaki yağ seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini araştırır.
Vücutta bulunan serbest radikalleri yok etmeye yardımcı olur. Bu sayede yaşlanma etkilerinin geciktirilmesine yardımcı olduğu söylenebilir.
İçeriğinde yüksek miktarda C vitamini bulunan hibiskus çayı, bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur. Bu nedenle kış çayı olarak çok fazla tüketilir.
Bağırsak hareketlerinin arttırılmasına destek olarak sindirim sisteminin düzenli çalışmasını katkı sağlar.Hibiskus hazımsızlığa iyi gelir ve kabızlık için etkili yollardan biridir.
Hibiskus çayı, karbonhidrat emilimini yavaşlatma etkileri gösterir. Böylece kan şekerinin dengelenmesine büyük katlı sağlar. Bu sayede hibiskus çayı kilo vermeye yardımcı olur.
Grip, nezle, soğuk algınlığı gibi hastalıklarda iyileşmeye yardımcı olur.
İçerdiği antioksidanlar sayesinde vücut direncini arttırıcı etkilere sahiptir. Bu sayede vücudu hastalıklara karşı korumaya yardımcı olur.
Sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı olur. Gaz sancısı, hazımsızlık gibi sorunları azaltıcı etkilere sahiptir.
Kadınlarda sık yaşanan regl sancısı, hormonal bozukluklar, ağrı ve kramp gibi durumlar yatıştırabilir.
Antibakteriyel özelliği sayesinde vücudun içten temizlenmesine katkı sağlayarak cildin güzelleşmesine destek olur.
Yağ yakımını kolaylaştıran bu çay tatlı yeme isteğini azaltır ve dolayısıyla kilo vermede yardımcıdır.
Duygu durumlarına etki ederek sakinlik sağlar.
Kalorisi düşüktür.
Akciğeri temizler ve hücreleri uyarıp kanserli hücrelerin gelişimini önler.
Antioksidan özellikte olup,şişkinliğe karşı iyi gelir.
Hibiskus Çayı Nasıl Demlenir?
Kendine özgü bir aroma ve keskin kokuya sahip olan hibiskus, tek başına ya da yeşil çay, tarçın, limon, ıhlamur ve adaçayı gibi diğer bitkisel çaylarla birlikte tüketilebilir. Peki sağlığa faydaları ile tanınan hibiskus nasıl demlenir?
Hibiskus çayı hazırlamak oldukça kolaydır. Diğer birçok bitkide olduğu gibi demleme yöntemi ile hazırlanır. Bir su bardağı sıcak suyun içine bir tatlı kaşığı kadar kurutulmuş hibiskus eklenerek 10 dakika kadar demlenmesi beklenir. Daha sonra süzerek tüketilebilir. Mayhoş bir tada sahip olan hibiskus bitkisi; bal, esmer şeker ya da tarçın ile tatlandırarak kullanılabilir. Aynı zamanda demlenirken kuşburnu, kızılcık, elma gibi farklı meyveler kullanarak tatlandırabileceğiniz gibi ıhlamur, adaçayı gibi bitkilerle faydalarını arttırabilirsiniz.
Demlediğiniz hibiskus çayını ağız tadınıza ve isteğinize göre tarçın,zencefil,limon,bal ile tatlandırabilirsiniz.
Hibikus çayı kimlere önerilmez
Aşırı tüketilen hibiskus çayı kan basıncını düşürebilir. Tansiyonu düşük kişiler için önerilmez.
Kronik hastalığa sahip olup ilaç kullananlar, Hamilelik ve emzirme döneminde olan kadınlar, kolesterolü olanlar ve alerjik reaksiyonu bulunanlar uzman görüşüne başvurmadan tüketmemelidir.
Hibiskus çayı, birkaç özel durum dışında güvenli ve sağlıklı bulunan bir bitki çayı olup,bazı araştırmalarda hamile kadınlarda tüketilen hibiskus çayı düşük vakalarına sebep olduğu görülmüştür.
Ayrıca emzirme döneminde olan kadınlarında hibiskus çayı tüketmeleri tavsiye edilen bir durum değildir.
Düzenli ilaç kullanımları da dahil düşük tansiyon,guatr ve tiroit şikayetlerinde tüketilmemelidir.
Tavsiye edilen günlük miktar 2 bardağı geçmemelidir.