UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Şanlıurfa’nın Harran ilçesindeki konik kubbeli evler, mimari yapıları sayesinde yazın bunaltıcı sıcağına karşı serin bir yaşam alanı sunuyor.
Tarihi ve kültürel mirasıyla öne çıkan ilçenin simgesi hâline gelen bu yapılar, yerli ve yabancı turistlerin yoğun ilgisini çekiyor. Yaklaşık 5 metre yüksekliğe sahip evler, kireç taşından, harç kullanılmadan inşa ediliyor. Dış yüzeyleri balçıkla sıvanırken, iç yüzeyleri yumurta akı, toprak, saman ve gül yağı karışımıyla kaplanıyor.
Harran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ve Harran Ören Yeri Kazı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Önal, konik kubbeli evlerin bölgedeki en serin yaşam alanı olduğunu söyledi. Önal, ilçede Arap kökenli yurttaşların yaşadığını hatırlatarak, “Harran adının Arapça sıcak anlamına gelen 'har' kelimesinden türediği rivayet ediliyor” dedi.
Evlerin iç ve dış sıcaklığı arasında 15 dereceye varan fark olduğuna dikkat çeken Önal, şu bilgileri paylaştı:
"Harran ilçesinde yaz aylarında yaklaşık 50 derece sıcaklıklar görülüyor. Bu sıcaklığı serinliğe dönüştürmek için de yaklaşık 250 yıldan beri Harran'da konik kubbeli ev mimarisi oluşmuştur. Evlerin tavanı oldukça yüksek seviyede olduğu için içeride serin bir hava oluşuyor. Sıcak hava genişler ve yükselir dolayısıyla içerideki sıcak hava genişleyip yükseldiği için de yüksek olan bu evlerin alt kısımları serin oluyor. Şu an içerisi 25-30 derece dışarıyla yaklaşık 15 derece sıcaklık farkı bulunuyor. Harran'ın yerel mimarisi bu konik kubbeli evleri tercih ediyor. Günümüzde 127 konik kubbeli ev tescilli durumdadır."
Kayseri’den ailesiyle Harran’a gelen İbrahim Çelik, bölgedeki yüksek sıcaklıktan etkilendiklerini ve bu evlerin içindeki serinliğe şaşırdıklarını anlattı:
“Kayseri'nin serin havasına alışmış olduğumuz için dışarısı bize inanılmaz derecede sıcak geldi. Şu an arabanın termometresi 48 dereceyi gösteriyor ama buraya girdiğimizde inanılmaz bir serinlik var. Sanki Erciyes'e çıkmış gibiyim. İçerisi gerçekten insana bir ferahlık veriyor."
Kastamonu’dan gelen Mahya Sönmez de Harran’a hayran kaldığını söyleyerek, kentte karşılaştıkları en serin yerin bu evler olduğunu belirtti.