Fırtına sırasında gereksiz yere dışarı çıkmayalım ve tahmin fırtınaların meydana geldiğini bildiriyorsa gezi planlamasak daha iyi olur
Fırtına sırasında dışarıdaysak saklanmaya çalışalım. Yıldırımdan güvenli korunma, binalar, özellikle çelik veya betonarme yapıya sahip büyük binalar ve genellikle paratonerle korunan tüm binalar tarafından sağlanır. Doğada yoğun bir orman ve koruda, daha alçak bitki örtüsünde veya dar bir vadide saklanabiliriz.
Yalnız ağaçların altında, orman kenarında, alçak kaya çıkıntılarının altında veya paratoner bulunmayan daha küçük binalarda (örneğin eski barınaklar) kesinlikle saklanmayalım . Statiği bozuk (örneğin terk edilmiş, yarı çürümüş nesneler) bir yıldırım çarpması durumunda duvarların daha fazla hasar görmesi ve çökme riski bulunan bir binada bile güvende değiliz.
Yıldırım çarpmasının en büyük riski, açık arazide ve yüksek yerlerde , demir yapıların (elektrik hattı direkleri), yüksek izole ağaçların veya su kütlelerinin hemen yakınında olduğunuz zamandır. Fırtına sırasında asla duvara veya kaya yüzeyine yaslanmayın.
Fırtına sırasında tepelerde ve çıplak ovalarda kalmayalım . Uçsuz bucaksız bir ovada fırtınaya yakalanırsak kesinlikle yürümeye devam etmeyelim. En güvenli çözüm, bacaklarınızı ve kollarınızı bir arada tutarak çömelerek fırtınanın geçmesini beklemektir - kesinlikle yere yatmayın.
Yıldırım atmosferik kökenli güçlü bir elektrik boşalmasıdır, yüzerken, rüzgar sörfü yaparken, teknede yelken açarken büyük tehlike vardır , telefon kullanmak veya elektrikli ve gazlı cihazlarla çalışmak çok güvenli değildir.
Akarsuların yakınında veya su dolu zeminde durmayın. Yalıtımlı bir matın (mat, sırt çantası) üzerinde oturmak sizi doğrudan yıldırım çarpmasından korumaz.
Fırtına sırasında metal nesneleri dışarıya taşımayın .Fırtına sırasında oynayan bir golfçünün yıldırım çarpmasından dolayı hayatını kaybettiği 2005'teki durumu hatırlamakta fayda var.
Fırtına sırasında doğada kalırken yalnız ağaçların altına koşmayın veya saklanmayın , her iki durumda da yıldırım çarpabilir
Fırtına en çok 3 km mesafeye kadar tehlikelidir (yani gök gürültüsü ile şimşek arasında yaklaşık 9 saniye), ancak fırtına en az 10 km uzaklaşıncaya kadar (yani gök gürültüsü ile şimşek arasında yaklaşık 30 saniye) güvenli bir barınakta kalsak iyi olur.
Fırtınadan korunmak için sığınak ararken, ona yalnızca yıldırımın değil, aynı zamanda sıklıkla kuvvetli rüzgarın da eşlik ettiğini ve bunun da risk oluşturduğunu unutmayın. Bu nedenle uzun ağaçlardan (devrilme riski vardır, uçan tehlikeli dallar ciddi yaralanmalara neden olabilir) veya elektrik direklerinden (düşen teller hala gerilim altında olabilir) güvenli bir mesafede duralım.
Eğer arabada fırtınaya yakalanırsak , yıldırım konusunda çok fazla endişelenmemize gerek yok . Pencere ve kapıları kapalı bırakırsak sac gövde bize güvenilir koruma sağlayacaktır. Ancak kuvvetli rüzgar olması durumunda düşen ağaç veya dallara dikkat edin, hızınızı ve sürüş tarzınızı aşırı hava koşullarına uyarlamanız da gerekir veya tamamen durun ve güvenli bir yere park edilmiş bir arabada kötü havanın geçmesini bekleyin.
Eğer bir binada bulunuyorsak, fırtına sırasında kuru bir yerde, su borularından, sobalardan, elektrikli aletlerden, prizlerden ve telefonlardan uzakta durmayı tercih ederiz. Pencereleri kapatmayı, TV'nin ve ekranı olan diğer cihazların fişini çekmeyi unutmayın.
Fırtına sırasında suya ve elektriği kolayca ileten tüm maddelere dikkat edin. Ancak bir kaza meydana gelmesi durumunda yıldırım yaralanmalarında ilk yardım diğer elektrik yaralanmaları ve yanıklarda olduğu gibi yapılır. Yaralanan kişinin durumuna bağlı olarak çoğu zaman resüsitasyona başlamak ve şok önleyici önlemleri almak gerekir.
Yaz fırtınaları sıklıkla şiddetli sağanak yağmurları da beraberinde getirir, bu da tembelce akan bir nehri kısa sürede kolayca öfkeli bir unsura dönüştürür. Bir kamp alanı seçerken bu dikkate alınmalıdır. Bu gibi durumlarda hayat çoğu zaman tehlikededir. Bir kamp alanı inşa ederken , yıldırım çarpması tehlikesini de hesaba katmak iyi bir fikirdir; çıplak yüksek bir alana, direklerin veya tek başına duran ağaçların yakınına çadır kurmayın, çadırların arasına metal teller döşemeyin, vb.
Peki evi yıldırımdan nasıl koruyabilirim?
Yıldırım, atmosferde oluşan güçlü bir elektrik deşarjıdır. Yıldırım düşmesi, bulut ile yer arasında, buluttan inen deşarjın yerden gelen deşarjla buluştuğu kısa devre olarak anlaşılabilir. On binlerce amperlik böyle bir deşarj ve binlerce santigrat derecelik bir sıcaklık, yalnızca yangına neden olmakla kalmaz, aynı zamanda elektrikli ve elektronik cihaz ve ekipmanlarda ciddi hasara neden olabilir, sözde aşırı gerilim darbeleri nedeniyle insanların yaralanmasına veya ölmesine neden olabilir. . Yıldırım çarpması sonrasında endüstriyel kazaların ve dolayısıyla büyük ekonomik kayıpların meydana geldiği durumlar da kaydedilmiştir. Dünya çapında, yıldırım, petrol tankları ve benzer türdeki nesneler için en büyük yangın riskini oluşturmaktadır.
Ancak yıldırımın evimize zarar verme riski önemli ölçüde azaltılabilir. O halde yıldırımın bizi ve evlerimizi bekleyen tehlikelerinden ve bunlardan nasıl korunabileceğimizden kısaca bahsedelim.
Öncelikle paratoner sisteminin düzenli olarak bulunması gerekmektedir . Paratoner öncelikle binaların yıldırımdan kaynaklanan hasara ve yıldırımdan kaynaklanan yangına karşı harici koruması olarak hizmet eder. Paratoner, evi ve sakinlerini yangından veya yıldırım akımının mekanik ve diğer istenmeyen etkilerinden koruyacaktır. Ayrıca nesnenin içinde veya yanında bulunan kişiler, yıldırım akımının geçişinden dolayı yaralanma ve hatta ölümden korunmalıdır.
Binanın yıldırım etkilerine karşı dış koruması şu şekilde çalışır: durdurma sistemi - yani durdurma çubuğu ve durdurma iletkenleri - nesneye doğrudan yıldırım düşmesini yakalar, yıldırım akımı bir iletken sistemi aracılığıyla güvenli bir şekilde iletilir onu toprağa dağıtan topraklama sistemine. Topraklamanın düzgün bir şekilde zemine gömülmesi ve binanın kendisinden yeterince izole edilmesi koşuluyla, yıldırım zeminde güvenli bir şekilde nötralize edilecektir. Burada çok önemli bir kural geçerlidir - her şeyi kendiniz yapmaya çalışmayın ve ekipman seçerken kalifiye uzmanların tavsiyelerine uyun. Sonuçta elektrikle ilgili her konuda olduğu gibi paratoner sisteminin kurulumunu ve bakımını da mutlaka profesyonel bir firmaya emanet etmeliyiz. Paratonerin mekanik dayanımına ve korozyona karşı tedavisine de dikkat etmek gerekir. Binayı yeniliyorsak özellikle dikkatli ilerliyoruz. İş bittiğinde paratoner sisteminin tamamını tekrar çalışır duruma getirmeyi unutmayın.
Elektrikle ilgili tüm ekipmanlar gibi paratoner sisteminin de çalışır durumda tutulması ve düzenli olarak kontrolden geçirilmesi gerekmektedir . Bu işlemin lisanslı bir muayene teknisyeni tarafından sıradan binalarda en az 5 yılda bir, daha riskli binalarda (örneğin yangın ve patlama riskinin olduğu yerlerde), daha sonra iki yılda bir yapılması gerekmektedir. Revizyon kesinlikle buna değer, çünkü paratoner düzgün değilse, bina ve içinde yaşayanlar için, paratonerin olmamasından çok daha tehlikelidir . Paratoner sistemi düzgün olduğu takdirde yıldırım çarpmalarının büyük çoğunluğunun sonuçlarından bizi koruyacaktır.
Özellikle gerçekten gerçek bir tehdidin olduğu ve yıldırımın insanların hayatını ve sağlığını tehlikeye atabileceği veya ciddi maddi hasara neden olabileceği binalara paratoner takılması zorunlu olmalıdır . Bunlar örneğin apartman binaları, okul veya sağlık binaları, endüstriyel binalar, tepedeki inşaatlar vb. Aile evimizde, yazlığımızda veya kulübemizde paratoner sisteminin kurulu olup olmadığı her birimizin sorumluluğuna bağlıdır ancak herkesin, mülkiyetin yeterince korunmamasından kaynaklanan risklerin de farkında olması gerekir.
Ancak fırtına sırasında sadece biz insanlar risk altında değiliz, aynı zamanda elektrikli ev aletlerimiz ve elektrikle çalışan tüm cihazlarımız da zarar görüyor. Yıldırım, bazı parametrelerde yüksek frekanslı bir akım gibi davranan bir darbe olgusudur. Elektriksel bir olay olan yıldırım, fırtınanın yakınında yer aldığı gibi orta mesafedeki elektrikli cihazları da etkileyebilmektedir. Yıldırımın bir elektrik hattına veya başka bir iletkene (telefon hattı, veri kabloları, vb.) çarpması yeterlidir ve yıldırım çarpmasının neden olduğu aşırı gerilim darbesi, birkaç kilometrelik bir yarıçap içindeki cihazlara zarar verebilir veya geri dönülemez şekilde tahrip edebilir. Uzun mesafelerde bile, yıldırım çarpması nedeniyle elektrik şebekesinde oluşan darbe aşırı gerilimi, elektrikle çalışan cihazların arızalanmasına ve kullanım ömrünün kısalmasına neden olabilir. Bilgisayarlar, ses ekipmanları, ev videolarının yanı sıra evdeki mutfak aletleri, gaz kazanları vb. - günümüzde bu cihazların her birinde, bir fırtına sırasında geri dönüşü olmayacak şekilde tahrip edilebilecek elektronik devreler bulunmaktadır.
Çoğunlukla binayı yıldırım hasarından ve yangını yıldırımdan korumak için tasarlanan paratonerin kendisi , elektrikli ev aletlerinin korunmasında bize pek yardımcı olmayacaktır . Sigortalar ve devre kesiciler yıldırım çarpmasına karşı neredeyse çaresizdir, bu nedenle fırtınanın olası etkilerine karşı önceden hazırlıklı olunması tavsiye edilir. Gelmeden önce veya evden uzun süre ayrılırken bile, evdeki çalışır durumda olmayan tüm cihazların bağlantısını kesmek, anten bağlantısını televizyondan, telefon hattını bilgisayar modeminden vb. ayırmak gerekir. Hasar veya yıkımı önlemek için. Benzer bir durumda sadece anahtarı veya devre kesiciyi kapatmanın yeterli olmadığını vurgulamak gerekir.
Ne yazık ki, bu tür önleyici bir çözümün uygulanması genellikle zordur. Yalnızca güç kaynağına değil aynı zamanda telefon hatları, kablolar veya veri ağlarına da bağlı, giderek daha modern ve karmaşık cihazlar kullanıyoruz. Cihazların çevreden "bağlantısı kesilemez" ve bazı cihazların fırtına sırasında bile çalışması gerekir.
Çözüm, darbeli aşırı gerilime karşı koruma sağlamak için kullanılan modern bir cihaz olabilir - aşırı gerilim koruması olarak adlandırılan bu cihaz, yalnızca yıldırım deşarjlarına karşı değil aynı zamanda genel olarak elektrik şebekesindeki keskin voltaj dalgalanmalarına karşı da koruma sağlar. Paratoner ve parafudrlar, yıldırım darbesini güvenli bir şekilde yere veya zarar vermeyeceği bir yere iletir. Ancak paratonerlerde olduğu gibi net kurallar geçerlidir: Evimizi benzer risklerden korumak için uygun cihaz ve cihazları ancak kalifiye uzmanlara danıştıktan sonra seçmeliyiz ve bunların sonraki kurulumunu ve düzenli bakımını da bir profesyonele emanet etmeliyiz.
Evlerdeki elektronik ve elektrikli cihazların sayısı arttıkça aşırı gerilim korumasına olan ihtiyaç da artmaya devam ediyor. Ek olarak, modern cihazlar, daha karmaşık olmaları nedeniyle, elektrik şebekesindeki ani voltaj dalgalanmalarına karşı giderek daha az dirençli hale geliyor. Bu durumda, kendinizin ve evinizin korunmasından kesinlikle ödün vermemek faydalı olacaktır, çünkü potansiyel hasar çok daha yüksek olabilir ve bazen yeri doldurulamaz olabilir (örneğin, bilgisayardaki veri kaybı).
Son olarak bir uyarı: Aşırı gerilim koruması paratonerin yerini almaz.
Yıldırımla ilgili ilginç rakamlar:
Gerilim: 10 ila 50 milyon volt
Akım: 50.000 ampere kadar
Deşarj kanalındaki sıcaklık: 30.000 santigrat dereceye kadar
Bir yıldırımın ortalama enerjisi: 250 kilowatt saat
Yıldırım süresi: yaklaşık saniyenin dörtte biri
Yerdeki yıllık fırtına sayısı : yaklaşık 16 milyon
Yere düşen yıllık yıldırım sayısı : yaklaşık 3 milyar
Bir kişiye yıldırım çarpması olasılığı: 1:3.000.000