Çayın aşırı tüketimi, çeşitli olumsuz sonuçlara yol açabilir. Özellikle demir eksikliği, kansızlık ve çarpıntı gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Çok fazla çay içmek sindirim sisteminde olumsuz etkilere neden olabilir ve ishal gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca, çay sinir sistemine zarar verebilir ve kişinin agresif davranışlar sergilemesine yol açabilir. Çayda bulunan "tanen" adlı madde vücuda fazla alındığında kabızlık sorununa da neden olabilir.
Bu nedenlerle, çayın aşırı tüketiminden kaçınmak önemlidir. Dengeli bir şekilde çay tüketmek, sağlık açısından daha uygun olacaktır. Ayrıca, farklı içeceklerle çayı dönüşümlü olarak tüketmek veya çay tüketimini sınırlamak da faydalı olabilir. Sağlıklı bir yaşam için beslenme ve yaşam tarzı faktörlerine dikkat etmek önemlidir ve çayın tüketimini bu çerçevede değerlendirmek gerekmektedir.
Tıpkı kahvede olduğu gibi çayda da kafein bulunur ve kafeinin fazla alınması halinde midede gastrit ve ülser oluşur. Mide kanserine yakalananların çay içmesi önerilmez. Kafein, yalnızca mide problemlerine yol açmaz, uykusuzluğa yani insomniaya da neden olur. Çay tüketimi, kadınlarda premenstrual sendroma yol açar. 'Premenstrual sendrom' regl öncesi gerginlik anlamına gelir. Böbreklerin de büyük düşmanı olan çay, içeriğindeki oksalat nedeniyle böbrek taşına yol açar. Çay tüketiminde yapılan en büyük hatalardan biri de çay içildiği için su tüketiminin ihmal edilmesidir. Çay tüketen kişiler, çoğu zaman su içmeye ihtiyaç duymaz, bu durum ödem ve şişkinliğe neden olur.
Şeker hastalarının da aşırı çay içmesi önerilmez. Çay, çok fazla tüketildiğinde insülin direncini artırır, bu da karaciğer ve pankreasın verimli çalışmasına engel olur. Çay tüketiminin yalnızca iç organlara zararları yoktur. Diş sağlığını da tehdit eden çay, leke oluşumuna yol açar. Bu nedenle çay içtikten sonra 1 bardak su ile ağzınızı çalkalamanız gerekir. Anne olmak isteyenlerin de çok fazla çay tüketmemesi gerekir. Hamilelik sürecinde günlük 200 mg'dan fazla kafein alınmamalıdır. Gebelikte içilen çay sayısı, günde 3 bardaktan fazla olmamalıdır.
Bitki Çayları Ve Faydaları
BEYAZ ÇAY
- Beyaz çay “kateşin” içeriğiyle metabolizmayı hızlandıryor.
- Yağ üretimi üzerinde etki oluşturarak düzenli tüketiminde kilo vermeye yardımcı oluyor.
- Cildi güzelleştirerek yaşlanma, kırışıklık gibi durumların önüne geçerek sıkı ve pürüzsüz cilt oluşumunu destekliyor.
- Antioksidan yapısıyla kanser oluşumundaki önemli etkenlerden olan serbest radikalleri azaltarak hastalıklarla başa çıkmada etkili rol oynuyor. İçeriği ile kolajen yıkımını sınırlandırıp, cilde esneklik veren elastin maddesinin azalmasını önlüyor.
- Damarları genişletici etkisiyle kalp sağlığını korurken, iyi kolestrolün yükseltilmesi, kötü kolestrolün ise düşürülmesine yardımcı oluyor.
YEŞİL ÇAY
- Yeşil çay, içeriğinde bulunan kateşin ve polifenoller sayesinde kalbi korur ve kandaki kötü kolesterolü düşürür. Aynı zamanda iyi kolesterolün oranını arttırır.
- Yeşil çayın, içeriğinde bulunan flavonoidler sayesinde, vücuttaki kanserli hücreleri öldürüp etrafındaki sağlam dokuya zarar vermediği ve böylece kanser riskini düşürdüğü söyleniyor.
- Kateşinin etkisiyle sindirim enzimlerinin aktivitesini yavaşlatarak, bağırsaktan emilimini azaltıp kilo kaybını artırmaya yardımcı oluyor. Düzenli tüketiminde özellikle deri altı karın yağları ve kandaki trigliseritin düşmesi üzerinde etkin rol oynuyor.
- Böbrekler tarafından salınan anjiyotensin dönüştürücü enzime bağlı kan basıncını düzenleyerek tansiyonun düşürülmesine yardımcı oluyor.
- Yüksek antioksidan içeriğiyle DNA hasarı, kanser gibi birçok hastalığın önlenmesinde etkin olup vücutta zararlı maddelere karşı kalkan görevi yapıyor.
ADA ÇAYI
- Yapraklarında bulunan doğal antibiyotik sayesinde bağışıklığı kuvvetlendiriyor.
- Beyin fonksiyonlarının gelişmesini sağladığı için, Alzheimer ve bunama gibi zihinsel hastalıkların ortaya çıkmasını önlemeye yardımcı olmaktadır.
- Soğuk algınlığı durumlarında hem bakteri çoğalmasını engeller hem de öksürüğün giderilmesine yardımcı oluyor.
- Buharının solunması durumunda sinüslerin ve akciğerin temizlenmesine de destek veriyor.
- İshalin azaltılmasında ve mide kramplarında etkin.
- Östrojen içeriğiyle ergenlik öncesi çocuklar için ve kasılmalara neden olduğundan hamilelik döneminde kullanılmaması öneriliyor.
PAPATYA ÇAYI
- Papatya çayı, sinirleri yatıştırıcı ve sakinleştirici etkisiyle doğal antidepresan olarak adlandırılıyor.
- Strese bağlı uyku problemleriyle savaşıyor.
- Uykusuzluğun önlenmesinde yardımcı oluyor.
- Cilde oldukça faydası vardır. Cildi temizliyor ve yumuşatıyor.
- Özellikle kadınların regl döneminde yaşadığı gerginlik ve adet sancılarının yatıştırılmasında fayda sağlıyor.
- İçeriğindeki alfa bisabolol ve azulene sebebiyle ülser, mide yanması gibi mide rahatsızlıklarına karşı iyi geliyor.
- 6 aydan büyük bebeklerde gaz spazmlarının önlenmesinde kullanılabiliyor.
- Papatya çayında dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta; papatya çeşitlerinin birçoğu zehirli olduğu için, çayın yapımında kullanılacak kurutulmuş papatyalar güvenilir yerlerden alınmalıdır.
IHLAMUR ÇAYI
- Soğuk algınlığı ve gribin en geleneksel tedavi yöntemi olan ıhlamur çayı, bu hastalıklara karşı bağışıklık sistemini kuvvetlendirmenin yanı sıra öksürük için de kullanılan iyi bir destekleyici niteliğindedir.
- İçeriğiyle boğazda oluşan tahrişleri önlerken, ağrı kesici ve iltihap giderici etkisiyle tahrişlerin onarımına da yardımcı oluyor.
- Yatıştırıcı özelliğiyle de strese karşı etkili ve ayrıca hastalık durumunda terletici etkisiyle rahatlatıyor.
- İdrar söktürücü özelliğe sahip ıhramur çayını 6 aydan büyük bebekler dahil her birey rahatlıkla tüketebiliyor.
NANE ÇAYI
- Antioksidan özelliğiyle virüs, tümör ve bakterilerle savaşarak vücudu koruyor.
- Yatıştırıcı etkisiyle mide yanması, mide bulantısı gibi durumlarda olumlu etki yaratıyor.
- Reflü hastalarında mide ekşimesini azaltıyor.
- İçeriğinde bulunan uçucu bileşenlerle boğazın yumuşamasına ve kuruluğun giderilmesine yardımcı oluyor.
KUŞBURNU ÇAYI
- C,B1,B12 gibi yoğun vitamin içeriğiyle vücuda dinçlik sağlayan ve bağışıklığın destekleyen bitki çaylarının baş tacı olarak nitelendiriliyor.
- Antioksidan yapısıyla enfeksiyonlara karşı bedeni koruyor.
- İçeriğiyle etkin bir kan temizleyicisi ve raşitizm ilacı olarak görülüyor.
- Kronik yorgunluğu olan bireylere enerji veriyor. A vitamini ve karotenoid içeriğiyle göz sağlığını koruyor.
MELİSA ÇAYI
- Yatıştırıcı içeriğiyle düşük ve orta depresyon tedavisine iyi geliyor.
- Hazımsızlık, gaz, şişkinlik, kolik gibi sindirim sistemi sorunlarının giderilmesine yardımcı oluyor.
- Yapraklarında bulunan uçucu yağ sayesinde virüslerle savaşmada ve özellikle uçuk virüsünün üzerinde etkin rol oynuyor.
- İçerisinde bulunan maddelerden biri olan rozmarinik asitin beynin öğrenme ve algılama işlevlerini artırmada yardımcı oluyor.