Sadece ülkemizde değil dünyanın pek çok yerinde sohbetlere ve sofralara eşlik eden çay, arkasında ilginç gerçekleri barındıran bir içecek. Özellikle Türkiye’de yeri gelince sudan bile çok tüketilen bu içecek hakkında ne çok şey bilmediğinizi bu yazıyla keşfedeceksiniz.
1) Çay ilk başlarda içecek değildi. Çay tarihi günümüzden neredeyse 5000 yıl öncesine kadar geriler. Bu dönemde çay bitkisi yaprakları Çin’de hastalıkları tedavi etmesi amacıyla çiğnenerek tüketiliyordu; içecek olarak ise ikinci Çin İmparatoru Shen-Nung tarafından çay yapraklarının kaynayan suya düşmesiyle bulunmuştur. (M.Ö. 2737)
2) Çay bitkisi hasat edilmediğinde daha da büyüyerek 16 metrelik çay ağacı ortaya çıkar ve bu ağaçtan birçok derde şifa olan çay ağacı yağı elde edilir.
3) Çay dünyada sudan sonra en fazla tüketilen içecektir. Tüketilen çay çeşitleri arasında sadece %3 yeşil çay, geri kalan büyük kısmı da siyah çaydır.
4) Çay faydaları, günlük tüketimi 3-4 fincanın üzerine çıkmadığı takdirde antioksidan kaynağıdır. Yemekten sonra içeceğiniz açık bir çay -tercihen birkaç damla limon ile- hazmı kolaylaştırıcı etkiye sahiptir.
5) Her gün bardak bardak tüketiyoruz ama bu çay kaç kalori? 1 bardak şekersiz çay kalori içermez; eğer az şekerli bir çay tercih ederseniz normal bir bardak için yaklaşık 6 kalori alırsınız. Siyah çay besin değeri açısından fazla zengin olmasa da potasyum içerir.
6) Çayın içeriğinde yer alan tanik asit maddesinin siğilleri iyileştirici özelliği olduğu iddia ediliyor.
7) Dünyada kişi başına en fazla çay tüketen ülke Türkiye’dir. Türkiye’de kişi başına ortalama 3.5 kg çay tüketilirken, Türkiye’yi Afganistan, Libya, Katar ve İngiltere takip eder. Toplam çay tüketiminde nüfusu nedeniyle 1. Olan Çin ise kişi başına 0,75 kg ile bizden oldukça geridedir.
8) Türkiye’de ilk çay 1924’de üretilmiştir. "Çayın babası" olarak bilinen Zihni Derin ilk olarak Rize’de çay üretmeyi başarmıştır. Milli Mücadele döneminde Ankara’ya gelerek İktisat Bakanlığı’nın ilk Tarım Genel Müdürü olarak atanan Derin, Rize halkının ekonomik gelişiminin ve refahının artması için çalışmalar yapmış ve çay fidanlarının bölge halkına dağıtılmasını sağlamıştır.
9) Doğu’da neredeyse 5000 yıldır bilinen çayı Avrupalılar yaklaşık 400 yıldır içmekteler.
10) Çin’de çay ikramı ardından müşteri veya misafirin parmaklarını masaya birkaç kez vurması minettarlık ve memnuniyet göstergesidir.
11) Dünyanın en pahalı çay servisi Hong Kong Ritz Carlton Oteli’nde yapılır ve değeri tek porsiyonuyla 9.000 dolardır ve en pahalı çayın yalnızca 1 gramı 1.400 dolardır.
12) Çay, Avrupa’da zenginlik göstergesiydi. Yüksek vergiler nedeni ile halkın çayla pek arası yoktu. Avrupa’da zengin veya soylu olmayanların çay tüketmeye başlaması son 1800’lerden sonradır.
13) Çay bardağı neden ince bellidir? İnce belli bardak içindeki sıcak çayı el yakmadan tutmaya ve çayın soğumadan kalmasına olanak tanır. Dilerseniz çayınızı çay fincanları ile de içebilirsiniz.
14) Dünya’da en çok çay üreten ülkeler: Çin, Hindistan, Kenya, Sri Lanka, Türkiye ve Vietnam’dır.
15) Çay isimleri hususunda ülkemizde “siyah çay” olarak adlandırılan çaya Çin’de “kırmızı çay” denir. Haksız da sayılmazlar, sonuçta çayın renginin tavşan kanı olması, onun lezzetinin kalitesini gösterir.
16) Kahve falı olur da çay falı olmaz mı? Kahve falı kadar meşhur olmasa da tıpkı kahve falı bakar gibi çay tanelerinin oluşturduğu şekillerin yorumlanması ile çay falı bakılabilir.
17) Soğuk çay nasıl bulundu? Amerika’da sıcakta çaya talep olmadığını gören tüccar Blechynden çayı soğuk olarak sunar. Amerikan kökenli "ice tea" böylece doğar. Bugün Amerika’da içilen çayın %85’i soğuk çaydır.
18) Çay demleme poşeti, poşet çayı kim akıl etti? Tahmin edeceğiniz gibi Amerikalılar çayı poşetleyerek pazarlamayı ilk akıl edenler. Tabi o zamanlar şimdiki gibi kağıt yerinde elle dikilen kumaşlar kullanılıyordu.
19) Kıtlama nedir? Çaya şeker koymadan, bir parça şekeri ağza aldıktan sonra, çay bitinceye kadar şekeri ağızda tutarak çay içmeye ve bu şekilde içilen çaya kıtlama denir. Bunun için özel kıtlama şekerleri ve hatta bu şekerleri kesmek için özel kesme şeker makasları bile mevcuttur.
20) Türk çayının farkı: Türkiye’de yetişen çayları dünyanın diğer bölgelerinde yetişen çaylardan ayıran en önemli özellik kışın kar altında kalmasıdır. Kar çaya doğal bir koruma sağlarken farklı bir aroma da katar.
21) Çayın zararlı olduğu düşüncesi yaygındır ancak çay hakkında sağlığa faydalı olduğunu ortaya koyan araştırmalar da var.Örneğin bazı araştırmalar günde birkaç bardak çay içmeyi karaciğer hastalığı, depresyon, felç ve tip 2 diyabet risklerinin azalmasıyla ilişkilendirdi.
22) Öte yandan çayın bir sağlık takviyesi olarak kullanılması hakkındaki bazı efsanelerin abartıldığını söyleyebiliriz. Örneğin yeşil çayın kilo vermeye yardımcı olmadığı görülüyor ve kanser riskini düşürmekle ilişkili olduğu hakkında ise çelişkili raporlar var.
23) Çay idrar söktürücüdür yani vücudunuzun idrar üretmesine sebep olur ancak çayın vücudun demir emilimini olumsuz yönde etkilediğini gösteren araştırmalar da bulunuyor
Antioksidanlar üzerine çalışan Diane McKay, LA Times’a çay hakkında verdiği röportajda özellikle siyah çayın gıda veya takviyelerden alınan demir emilimini azalttığını belirtiyor. Bu yüzden hamile kadınlar da dahil olmak üzere özellikle vitamin ve demir ilacı içenlerin çay tüketimine dikkat etmesi gerekiyor.
https://www.nefisyemektarifleri.com/