Bi
lim dünyasında “yeşil siperler” olarak adlandırılan mangrov ormanları, ekosisteme sağladıkları katkılar ve iklim değişikliğiyle mücadeledeki rolleriyle dikkat çekiyor. Her yıl yaklaşık 15 milyon kişiyi sellerden koruyan mangrovlar, felaketlerin yol açacağı en az 65 milyar dolarlık hasarı da önlüyor.
Tropikal ve subtropikal bölgelerde, özellikle de ekvatora yakın kıyılarda yetişen mangrovlar, deniz ve kara ekosistemlerinin kesiştiği alanlarda gelişiyor. Çamura gömülü karmaşık kök yapılarıyla bilinen bu ormanlar, birçok canlıya yaşam alanı sağlıyor. Aynı zamanda kıyı balıkçılığı için “doğal kuluçka alanı” işlevi görüyor.
UNESCO, 2015’ten bu yana her yıl 26 Temmuz’u “Uluslararası Mangrov Ekosistemini Koruma Günü” olarak kutluyor.
Senegal’in başkenti Dakar’a yaklaşık 80 kilometre mesafedeki Somone Lagünü’nde yer alan 700 hektarlık mangrov alanını havadan görüntülendi. Tabiat koruma statüsüne sahip lagün, pelikan, balıkçıl, karabatak gibi birçok kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Turistler de balıkçı tekneleriyle mangrovlar arasında gezinti yapabiliyor.
Mangrovlar yalnızca biyoçeşitliliğe katkı sunmakla kalmıyor, aynı zamanda karbon depolama kapasiteleriyle küresel ısınmanın önlenmesinde önemli rol üstleniyor. Oregon Üniversitesi ve Uluslararası Ormancılık Araştırma Merkezinin 2017 tarihli araştırmasına göre, mangrov kökleri yüzyıllar boyunca karbon tutabiliyor. Bu ormanların yok edilmesi ise atmosfere ciddi miktarda sera gazı salımına neden oluyor.
Mangrovlar, tropikal ormanların yalnızca yüzde 0,6’sını oluşturmasına rağmen, yok edilmeleriyle ortaya çıkan sera gazı miktarı, tüm tropik ormanların yok olması durumunda açığa çıkacak karbon salımının yüzde 12’sine denk geliyor. 2011’de Nature Geoscience dergisinde yayımlanan başka bir araştırma da mangrovların, yağmur ormanlarından 2 ila 4 kat daha fazla karbon depolayabildiğini ortaya koydu.
Uluslararası Doğa Koruma Birliğinin (IUCN) yayımladığı ekosistem değerlendirmesinde, 2050’ye kadar dünyadaki mangrov ormanlarının yarısının yok olma riskiyle karşı karşıya olduğuna dikkat çekildi. IUCN Ekosistem Yönetimi Komisyonu Başkanı Angela Andradem, mangrovların işlevini şu sözlerle özetledi:
“Mangrov ekosistemleri, kıyı felaket riskini azaltma, karbon depolama ve balıkçılığı destekleme gibi temel hizmetlerde olağanüstü bir kapasiteye sahip. Bu ekosistemlerin kaybı, doğa ve insanlar için küresel ölçekte felaket olur.”
Cornell Üniversitesi’nin Haziran 2025’te yayımladığı araştırmaya göre, mangrov ormanları Florida'nın batısındaki Collier County'de fırtınaların neden olduğu mülk zararını yılda 67,5 milyon dolar azaltıyor. Aynı çalışmada, 2017’deki Irna ve 2022’deki Ian kasırgalarında mangrovlar sayesinde toplam 4,8 milyar dolarlık hasarın önlendiği ifade edildi.
Nature Climate Change dergisinde 2018’de yayımlanan başka bir çalışmada ise mangrov ormanlarının her yıl dünya genelinde en az 65 milyar dolarlık sel ve fırtına zararını engellediği ve yaklaşık 15 milyon kişiyi koruduğu vurgulandı.
Dünyadaki kıyı şeritlerinin yaklaşık yüzde 15’i mangrovlarla kaplı olmasına rağmen, bu ormanlar deniz seviyesinin yükselmesi, tarım faaliyetleri, kıyı yapılaşmaları, petrol sızıntıları, barajlar nedeniyle değişen tortu akışı ve iklim krizinin yol açtığı aşırı fırtınalar gibi ciddi tehditlerle karşı karşıya bulunuyor.