Kayseri-Sivas kara yolunun 18’inci kilometresinde bulunan Kayır Hanı, 1200’lü yıllarda Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yapıldı. Hana, o dönem Alaeddin Keykubad’ın emirlerinden olan 'Kayır Han' ismi verildi. İpek Yolu üzerindeki han, geçen süreçte birçok medeniyete ev sahipliği yaptı.
Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk de 'harf inkılabı' için 20 Eylül 1928’de gittiği Kayseri’de, Kayır Hanı'nı ziyaret etti. Atatürk, burada Gesi, Mancusun, Efkere, Vekse ve Isbıdın köylerinin halkıyla bir araya gelip, öğrencilere yeni harflerle ilgili sorular sordu.
Öğrencilerin cevaplarıyla mutlu olduğu öğrenilen Atatürk’ün, sonrasında tarihi handan ayrılarak Kayseri’ye gittiği belirtildi.
Tarihi han, o süreçten sonra özel mülkiyet olarak kullanılmaya başladı. Ahır yapılan tarihi han görenleri üzüyor. Tarihi hanın bazı bölümlerinin de bakımsızlık nedeniyle tahrip olduğu görüldü.
‘Atatürk yeni harflerin tetkikini gerçekleştiriyor’
Tarihi han hakkında bilgi veren tarihçi Bilgin Yazlık, “Burada harap halde bulunan yapı, aslında bir han. Burası Kayır Hanı. Kayır Hanı isminin, Alaeddin Keykubad döneminde emirlerden birisi olan Kayır Han’dan geldiğini düşünmekteyiz. Bu han, mevcut haliyle son 100 yıl içinde tadil görmüş bir han. Tabii bu han Türkiye için önemli bir ziyarete ev sahipliği yapmış.
Mustafa Kemal Atatürk, 'Harf İnkılabı' olan 1 Kasım 1928’den 40 gün önce 20 Eylül 1928’de Sivas’tan Kayseri’ye ziyarete geliyor. Gelirken de özellikle öncesinden Gesi, Mancusun ve Isbıdın bölgesindeki öğrencilerden bir grup oluşturuluyor.
Burası Sivas güzergahında olduğu için geçerken uğrayacağı, mükellef sofrası da kurulmuş bir karşılama merasimi düzenleniyor. Atatürk, burada yeni harflerin tetkikini gerçekleştiriyor. Bu bölgedeki öğrencilerin konuya vakıfiyeti, sorulan sorulara verdikleri cevaplar Atatürk’ü son derece memnun ediyor.
Hatta bazılarına ‘bu çocuklarda potansiyel var’ tavsiyelerinde bulunduğu biliniyor. Bu durum o çocukların torunları tarafından halen anlatılır. Atatürk bu ziyaretinden sonra hemen Kayseri’ye devam ediyor” diye konuştu.
‘Bir vatandaşın mülkü olarak içinde hayvan beslenmektedir’
Tarihçi Yazlık, hanın son durumunun üzücü olduğunu belirterek, “Kayır Hanı, bugün ne yazık ki kaderine terk edilmiş bir durumda bulunuyor. Şu an özel mülk halinde. Gönül ister ki restore edilsin ve kendi geçmişine layık bir şekilde eğitim müzesi olsun. Eski ihtişamına kavuşturulabilir. Çünkü tanıklık etmiş olduğu tarihi olaylar, son derece değerli.
Şu an ne yazık ki gördüğünüz gibi bir vatandaşın mülkü olarak içinde hayvan beslenmektedir. Şu an kapalı ama içine girildiği zaman duvarlarının esnediği görülecektir. Bu şekilde bakımsız, tedbir alınmadan bırakılırsa çok uzun ömrü olacağını düşünmüyorum. Kısa sürede yıkılacağını tahmin diyoruz” ifadelerini kullandı.
Mehmet B.’ye ait olduğu öğrenilen tarihi hanın özel mülkiyet olması nedeniyle restore edilemediği belirtildi.