Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki önemli olaylardan biri Atatürk’ün Samsun’a ayak basışıdır. 19 Mayıs 1919 tarihi, Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki dönüm noktalarından biridir. Atatürk’ün Samsun’a ayak bastığı tarih olan 19 Mayıs aynı zamanda “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak da kutlanmaktadır.
19 Mayıs'ta Ne Oldu?
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde eşsiz bir galibiyet olarak yer eden Kurtuluş Savaşı'nın ilk adımı 19 Mayıs'ta atılmıştır. 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Atatürk Bandırma Vapuru ile Samsun'a çıkmıştır ve bugün İtilaf Devletleri'nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı'nın başladığı gün kabul edilir. Atatürk bu bayramı Türk gençliğine armağan etmiştir.
Gençlik ve Spor Bayramı ilk defa 1926 yılında Gazi Günü adı altında Samsun'da kutlanmış, 24 Mayıs 1935'te Atatürk Günü adı altında resmiyet kazanmıştır. Beşiktaş'ın girişimleriyle Fenerbahçe Sandı'nda kutlanan ilk 19 Mayıs, Galatasaray ve Fenerbahçeli yüzlerce sporcunun katılımıyla bir spor günü haline gelmiştir. Bu organizasyondan kısa bir süre sonra gerçekleşen Spor Kongresi'nde söz aan Beşiktaş Kurucu Üyesi Ahmet Fetgeri Aseni kutlanan Atatürk'ün Günü'nün tüm gençliğe armağan edilebilmesi için "19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı" olarak her yıl yapılmasını teklif etmiştir. Bu teklif üzerine kongrede onaylanan bu öneri kabul edilmiş ve Atatürk'ün onayıyla da yasalaşmıştır. 20 Haziran 1938 tarihli kanunla beraber "Gençlik ve Spor Bayramı" adıyla kutlanan bu ulusal bayramın adı 12 Eylül Darbesi'nden sonra "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" adını almıştır.
19 Mayıs Bizim İçin Neden Önemlidir?
Türk Milleti Birinci Dünya Savaşı sonrasında kötüleşen koşullar içinde kurtuluş çareleri aramaktaydı. Mustafa Kemal Atatürk, Samsun’a ayak basarak “Kurtuluş” yolunu açtı. Dolayısıyla Atatürk’ün 16-19 Mayıs 1919 İstanbul’dan başlayan yolculuğu bir kurtuluş dönemini simgelemektedir.
Samsun işgal kuvvetleri için önemli noktalardan biriydi. Stratejik bakımdan büyük öneme sahipti ve Karadeniz’den Orta Anadolu’ya açılan en rahat ve güvenilir bir kapıydı. İngilizler 9 Mart 1919 tarihinde Samsun’a askerî birlik çıkarmışlardı. Buna tepki olarak Türk Makinalı Tüfek birliğinden Hamdi adındaki bir teğmenin askerlerini alarak dağa çıkması dikkatleri bu bölgeye çekti ve İngiliz Yüksek Komiserliği’nin de Türk halkının silâhlandığı konusundaki şikayetleri üzerine bu bölgeye güvenilir bir kumandanın olağanüstü yetkilerle gönderilmesine karar verildi. Atatürk'e 16 Mayıs 1919 Cuma günü başlayacak olan yolculuğa gemi kaptanı İsmail Hakkı Durusu dışında 18 kişi daha eşlik etti.