Kırıkkale Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi, Tarım Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Naim Deniz Ayaz, hayvan aşılarının da insan aşılarının da aynı teknikle üretildiğini belirtti. Ayaz aşıların 'inaktif' ya da 'mRNA aşısı' şeklinde üretimlerinin söz konusu olduğunu vurgulayarak, bu aşının hayvanlara uygulanmasının gerekli olup olmadığına ilişkin, "Bu noktadan baktığımızda halk sağlığı açısından zoonoz hastalıkların kontrolünde aşılama elbette önemli bir strateji. Fakat bu aşıların hayvanlara uygulanması noktasında bizim çeşitli parametrelerimiz, kriterlerimiz var. Bunlardan bir tanesi hastalığın hayvanlarda oluşturduğu etki, hastalık düzeyi. Bir diğeri de özellikle gıda açısından yetiştirilen hayvanların verim düzeyi ve ekonomik değerleri üzerine hastalığın etkisi. Bir diğeri halk sağlığı ve sosyo ekonomik etkiler" dedi.
'Covid-19 aşısı hayvanlarda öncelik değil'
Ayaz, Covid-19'un özellikle duyarlı olarak tanımlanan kedi ve köpeklerde hafif seyirli bir hastalık olarak gözlendiğini belirterek, "Ekonomik değer açısından baktığımızda ise gıda amacıyla yetiştirilen hayvanlarda bir duyarlılık söz konusu değil bu hastalığa karşı. İnsanlara bulaşma açısından baktığımızda ise halen Covid-19 pandemisi esas olarak insandan insana bulaşma şeklinde devam ediyor. Hayvandan insana bulaşmayla ilgili vakalar epidemiyolojik açıdan hala önemsiz düzeyde. Sosyo ekonomik açıdan baktığımızda ise virüsün çeşitli etkileri söz konusu; fakat bu bağlamda henüz insanlar bile tamamen aşılanamamışken dünya genelinde; hayvanlara Covid-19 aşısı yapmanın en azından şu an için bir öncelik olmadığını söyleyebilirim" diye konuştu.
'PCR testi zorunluluğu gelebilir'
Ayaz, Covid-19 aşısının hayvanlara yapıldığında gösterdiği etkiyle ilgili ise "Aşının yapılmasındaki temel strateji vücuda virüsü tanıtmaktır. Ve buna karşılık bağışıklık sistemini harekete geçirmektir. Hayvanlarda da bu süreç aynı şekilde işlemektedir. İnaktif ya da atenüe aşılar uygulandığı takdirde vücut bu antijene karşı bir antikor üretiyor. Ve bu şekilde bir bağışıklık sağlanarak canlının hastalıkla daha erken ve etkili bir şekilde savaşması sağlanıyor. Covid-19 hastalığına duyarlı olan hayvanlarda belli bir düzeyde antikor oluşması söz konusu olabilir. Fakat bu noktada şöyle bir parantez açmak gerek ki ilerleyen süreçte özellikle uluslararası ticarete konu olan egzotik hayvanlar ile pet hayvanlarının uluslararası nakillerinde bu durum gündeme gelebilir. Aşı olmasa bile en azından bu hayvanlarda PCR testi istenilebilir" ifadelerini kullandı.
Ayaz, ayrıca aşının insan denemelerinden önce hayvan denemelerinde uygulandığını hatırlatarak, "Dolayısıyla aşı yapılması durumunda duyarlı hayvanlarda bir antikor reaksiyonu oluşturacaktır" dedi.