Türkiye'de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın 2023 Hava Kalitesi İzleme Raporu'na göre, hava kalitesi özellikle PM10 kirleticisi konusunda endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. Rapora göre, PM10 seviyesi ulusal limit değerlerin üzerine çıkmış, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) belirlediği sınırı geçen istasyon sayısı oldukça yüksek.
PM10: HAVANIN GİZLİ TEHDİT KAYNAĞI
DW Türkçe'nin haberine göre PM10 partikül maddesi, fabrikalar, enerji tesisleri, inşaat faaliyetleri ve yangınlar gibi çeşitli kaynaklardan yayılan solunabilir parçacıklardır. Bu maddeler solunum yollarında ciddi sorunlara yol açabilir. Türkiye'de yıllık ulusal limit değeri 40 mikrogramken, DSÖ'nün önerdiği limit 15 mikrogramdır.
KIRKLARELİ'NDEN İZMİR'E: KİRLİ HAVANIN YAYILIŞI
Karbonmonoksit açısından en kötü havaya sahip yerlerin başında Muğla geliyor. Rapora göre Muğla-Fethiye ilk sırayı, Kahramanmaraş Kent Meydanı ikinci sırayı alırken onu Muğla-Milas, Bursa Nilüfer, Aydın-Trafik, Denizli-Sümer, İzmir-Kemalpaşa, Aydın-Nazilli, Muğla-Trafik ve İzmir Torbalı izliyor.
Karbonmonoksit konsantrasyonlarında 2023’te önceki yıla göre, Gaziantep, Kars, Trabzon, Erzurum, Burdur, Konya, Kütahya, Manisa, Mersin, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Sakarya, Samsun, Tekirdağ, Trabzon, Uşak, Yozgat, Zonguldak, Kırıkkale, Amasya, Ankara ve İstanbul’un çeşitli bölgelerinde artış; Kahramanmaraş, Aydın-Trafik, Bursa-Nilüfer, Kayseri, Denizli (Çivril, Sümer), İzmir (Torbalı, Kemalpaşa ve Bornova) ile Muğla’da ciddi bir artış söz konusu.
SİNYAL ZİLLERİ ÇALIYOR: VERİ EKSİKLİĞİ İLE BAŞA ÇIKMAK
Bakanlık raporuna göre, hava kalitesi ölçümlerinde ciddi eksiklikler ve yetersizlikler mevcut. Özellikle PM10 ve PM2,5 için yapılan ölçümlerde istasyonların yetersiz sayıda ve düzensiz çalıştığı görülmektedir. Bu da verilerin güvenilirliğini sorgulamamıza sebep oluyor.
SAĞLIK SORUNLARI KAPIDA: HAVA KİRLİLİĞİNİN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ
Hava kirliliği, solunum yolu hastalıklarından kardiyovasküler rahatsızlıklara kadar birçok sağlık problemine neden olabilir. PM10 ve PM2,5 gibi partikül maddelerin uzun süre maruz kalınması kalp krizi, inme ve akciğer kanseri riskini artırabilir.
ÇÖZÜM YOLUNDA ADIMLAR: KAMU DENETİMİ VE YEREL YÖNETİMLERİN ROLÜ
Çözüm için acil adımlar atılmalıdır. Sanayi ve ulaşım kaynaklı salımların azaltılması, yerel yönetimlerin aktif katılımı ve kamu denetimi önemlidir. Ancak, bu adımların atılabilmesi için politika yapıcıların ve yerel yönetimlerin etkin bir şekilde harekete geçmeleri gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen rapor, hava kirliliği konusunda bilinçlenmeyi ve çözüm yolları aramayı gerektiren ciddi bir uyarı niteliğindedir.