Kayıp atlar konusunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nden (İBB) yeni bir açıklama yapıldı. Açıklamada “Tek Tırnaklı Hayvanların Tanımlanması ve İzlenmesine Dair Yönetmelik”, “Hayvan Hastalıkları ile Mücadele ve Hayvan Hareketleri Kontrolü Genelgesi”, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ve ilgili yönetmelikleri uyarınca teslim edilen atların sorumluluğu İBB’den düşüyor. Bütün mevzuat bundan sonraki süreci, Tarım ve Orman Bakanlığını yükümlü tutuyor. Bin 179 atı satın alan İBB, sağlıklı bir ortamda yaşamlarını sürdürebilmeleri için Belediye Meclisi kararıyla sahiplendirme işlemlerini başlattı. Toplam 860 atın sahiplendirildiği süreç, şeffaflık temelinde ve yasalara uygun bir şekilde yürütüldü. Mikroçipleri takılıp sağlık raporları alınarak sevkiyatı yapılan atlar, ilgili kurumlara protokolle teslim edildi" denildi.
'Bakanlığın genelgesi sorumluluğu İBB'den alıyor'
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 18 Şubat 2021 tarihli, “Hayvan Hastalıkları ile Mücadele ve Hayvan Hareketleri Kontrolü Genelgesi”, nakil öncesi atların muayene edilmesi, sağlık raporunun ve sevkiyatına izninin verilmesi konusunda resmi veteriner hekimi görevlendirdiği belirtilen açıklamada "Yine aynı genelgeye göre il dışı sevklerde de varış yerindeki sorumluluk, hayvanın işletmesinin bağlı bulunduğu bakanlığın il ya da ilçe müdürlüğüne devrediliyor. Varış işletmesinde hayvanın yeni pasaportunun düzenlenmesini, bakanlık teşkilatlarıyla sınırlıyor" ifadesi yer aldı.
Yaşanan tartışmalar üzerine İBB süreçle ilgili şu bilgilendirmeyi yaptı:
İstanbul Valisi Ali Yerlikaya başkanlığında 20 Aralık 2019 tarihinde toplanan Mahalli Çevre Kurulu toplantısında, Adalar İlçesi’nde görülen ve tek tırnaklı hayvanlar arasında bulaşıcı ve öldürücü bir hastalık olan Ruam Salgınından bahisle atların faytonlara koşulmasının yasaklanması, izinsiz ve ruhsatsız yapılan ahırların yıkılması kararı çıktı.
Atların faytonlardan kurtarılması ve fayton sahiplerinin de mağduriyetlerinin önlenmesi amacıyla, İstanbul Valiliği ve İstanbul Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ile birlikte son derece uyumlu bir çalışma gerçekleştirildi. Sonuçta, atların tanesi 4 bin TL ve faytonların da 300 bin TL üzerinden İBB tarafından alındı. Ayrıca, fayton sahibi ailelere istihdam olanağı sunuldu.
Adalar İlçesi’ndeki Ruam Salgını ile mücadele kapsamında atların, sağlık taramaları, Ruam Hastalığına Karşı Koruma ve Mücadele Yönetmeliği kapsamında İstanbul Tarım ve Orman İl ve İlçe Müdürlükleri tarafından yürütüldü, insana bulaşma riski de bulunan hastalığın ortak kullanım alanlarındaki dezenfeksiyon işlemi ise İBB tarafından yerine getirildi.
Gerek adada gerekse ülke çapında atların kimliklendirilmesi ve izlenmesi işi ‘Tek Tırnaklı Hayvanların Tanımlanması ve İzlenmesine Dair Yönetmelik’ çerçevesinde sadece Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yetki ve sorumluluğundadır. Yönetmeliğin, Tek tırnaklılar için kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar başlıklı 7. maddesinin, 2. Fıkrasında, ‘Bu Yönetmelik çerçevesinde, tek tırnaklıların kimliklendirilmesi ve kayıt altına alınması ile ilgili işlemlerin yürütülmesinden Bakanlık yetkili ve sorumludur. Bakanlık gerektiğinde bu yetkinin bir kısmını ve tamamını aşağıdaki şartları sağlayan ilgili kurum, kuruluş, gerçek veya tüzel kişilere devredebilir’ hükmü bulunmakta. Bu çerçevede; resmi veteriner hekimler tarafından kimliklendirilen atlar, mikroçiplenerek Bakanlığın Türkvet Bilgi Sisteminde bulunan tektırnaklı bölümüne işlenmektedir. İBB tarafından sahiplendirilen 860 atın sevkiyatı ise Adalar İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü personeli olan resmi veteriner hekimin düzenlediği Veteriner Sağlık Raporu ile gerçekleştirildi. Bu raporda atların gittiği işletmenin numarasından vergi numarasına kadar bilgiler net görülmektedir.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından her yıl yayımlanan ‘Hayvan Hastalıkları ile Mücadele ve Hayvan Hareketleri Kontrolü Genelgesi’nde de belirtildiği üzere; nakil öncesi atların muayene edilmesi, sağlık raporunun verilmesi ve sevkiyatına izni resmi veteriner hekimin görevidir. Sevkiyat başladığı andan itibaren İBB’nin herhangi bir yetki veya sorumluğu kalmamaktadır.
Sevkiyatın gerçekleşmesinden sonra atlarla ilgili tüm yasal yükümlülükler 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ve ilgili yönetmelikleri çerçevesinde atları sahiplenenler ile Tarım ve Orman Bakanlığı arasındadır. At Sahiplendirme Taahhütnamesi’nde yer alan konular da atları sahiplen kişi ve kurumlara, ‘5996 sayılı yasadaki tüm faaliyet, kontrol ve koordinasyonlarda yetkili Tarım ve Orman Bakanlığı’na karşı yükümlülüklerini hatırlatan’ maddelerden oluşmaktadır.