Türkiye Uzay Ajansı'nın 2021 yılında açıkladığı Milli Uzay Programı, 2040 yılına kadar uzayda önemli hedeflere ulaşmayı amaçlıyor. Bu hedefler arasında Ay'a sert iniş, milli uydu projesi, bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirmek, uzay limanı işletmek ve uzay sanayi ekosistemini geliştirmek gibi projeler yer alıyor.
AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 yılının sonuna kadar "milli ve özgün hibrid roketle" Ay'a gidileceğini açıklamıştı.
Bugün itibariyle "milli ve özgün hibrid roketimizle Ay'a gitmemize" son 31 gün kaldı. Peki Aralık ayı içinde gerçekten Ay'a gidilebilecek mi?
'Hedefimiz 100'üncü yılda Ay'a ilk temas'
Türkiye Uzay Ajansı, 13 Aralık 2018'de Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kuruldu. Ajans, 2021 yılında Erdoğan'ın konuşmacı olduğu "Milli Uzay Programı"nın tanıtım toplantısında gündeme geldi. Erdoğan söz konusu toplantıda, Türkiye'nin "uzaydaki hak ve menfaatlerinin nasıl korunacağı, gelecek 10 yılı nasıl şekillendireceklerini" açıklamıştı.
"En önemli hedefimiz 100'üncü yılda Ay'a ilk teması gerçekleştirmek. Gökyüzüne bak, Ay'ı gör" diyerek Ay'a gidiş planlarını anlatan Erdoğan, "İnşallah Ay'a gidiyoruz. İlk aşamada 2023 yılı sonunda yakın Dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrid roketimizle Ay'a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz" demişti.
İlk fırlatmanın uluslararası işbirliği içerisinde gerçekleştirileceğini söyleyen Erdoğan, 2028'de gerçekleştirmeyi planladıkları ikinci aşamada ise roketin yakın yörüngeye çıkaracak fırlatmanın milli roketlerle yapılacağını ve böylece Türkiye'nin Ay'da bilimsel faaliyet yapabilen sayılı ülkelerden biri konumuna geleceğini iddia etmişti.
Erdoğan, ikinci hedefi "milli uydu projesiyle rekabet gücünün artırılması ve dünyadaki pazardan pay almak" olarak açıklamış, üçüncü hedefin de Türkiye'ye ait bir bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirmek olduğunu öne sürmüştü.
Dördüncü hedefin uzaya erişim sağlamak ve bir uzay limanı işletmesi kurmak olduğunu aktaran Erdoğan, program kapsamında diğer hedeflerin ise Türkiye'nin uzaydaki yetkinliğini arttırmak, astronomik gözlemler ve uzay nesnelerinin yerden takibi konusunda daha ileri bir seviyeye ulaşmak ve uzay sanayi ekosistemini geliştirmek olduğunu açıklamıştı.
'Belki bayanlardan bile uzaya gitmeye adayım diyenler vardır'
Uzay alanında "etkin ve yetkin" insan kaynağı yetiştirmenin önemine değinen Erdoğan, son hedeflerinin ise bir Türk vatandaşını uzaya göndermek olduğunu vurgulamış, hatta uzaya gidecek yurttaşın "bayan bile olabileceğini" söylemişti.
Erdoğan'ın konuya dair ifadeleri şöyleydi:
"Eminim ki birçok kişi bu hayali kurarak büyümüştür. Hatta belki bayanlardan bile ben adayım diyenler vardır. Gerekli niteliklere sahip gönüllüler arasından seçerek gerekli eğitimleri almasını sağlayacak ve uzaya göndereceğiz. Artık astronot ya da kozmonot kelimelerine bir Türkçe karşılık bulmamız gerekiyor."
Peki, 2023'te Ay'a gitme hedefi neden gerçekleşmedi?
Teknik zorluklar: Ay'a sert iniş son derece karmaşık bir mühendislik işi ve Türkiye henüz bu teknolojiye tam anlamıyla sahip değil.
Maliyet: Uzay projeleri çok masraflı ve Türkiye bu projeye gerekli kaynağı ayıramamış olabilir.