Ekonomist Selçuk Geçer Kılıçdaroğlu'nun bahsettiği cari açığın 'net hata noksan' yolu ile nasıl finanse edildiğini canlı yayında açıkladı.
Geçer, "Sayın Kılıçdaroğlu'nun bu iddiaları Amerika'nın Masak'ı Avrupa'nın Masak'ı tarafından da en ufak bir şekilde doğrulanırsa, öyle 28 milyar dolara 30 milyar dolara gerek yok. 100 milyonu bile doğrulanırsa Türkiye kara listeye geçmekle kalmaz, swift kanalından çıkartılır. Swift kanalından çıkartılırsanız ithalat giderleriniz hiç birini ödeyemezsiniz, ihracat gelirlerinizin hiç birini tahsil edemezsiniz." dedi.
Selçuk Geçer Aralık ayına işaret ederek 'kurda yavaş yavaş kıpırdanmalar olur' dedi
Ekonomideki son gelişmelere bağlı olarak Selçuk Geçer "Yarın Aralık'a doğru ufak ufak kurda kıpırdanmalar olacak, kurda ataklar yaşanmaya başlayacak. Bu nedenle net hata noksan girişini artırmaya çalışacaklar. Peki net hata noksanı ekonomist olarak ben mi izliyorum Türkiye'de? Yoksa Avrupa İstatistik Kurumu da takip ediyor mu? Mesala Amerika'nın denetim kurumu da takip ediyor mu? Mesela Amerika'nın Masak'ı Avrupa'nın Masak'ı takip ediyor mu? Burada bir kara para düzeni var mı diye bakıyor mu?" diye konuştu.
Selçuk Geçer'in açıklamalarından satır başları
'Kılıçdaroğlu evraksız konuşmuyor'
Geçer "Türkiye bu adımları atarsa kara listeye girer. Şöyle girer. Sayın Kılıçdaroğlu bugüne kadar benim gördüğüm kadarıyla mesnetsiz bir şey söylemedi. Bir şey söylüyorsa mutlaka tabanını dolduruyor. Evraksız konuşmuyor.
'Ben aylardır söylüyorum zaten Kılıçdaroğlu'nun gündeme getirmesi çok doğru'
Bir ayrıntı daha var. Hep uyuşturucu üzerinden gidiyoruz ama Sayın Kemal Kılıçdaroğlu dedi ki "Cari açığı da finanse ediyorlar bu para ile "Bunu aylardır ben söylüyorum zaten. Sayın Kıılçdaroğlu'nun gündeme getirmesi de çok doğru, düzgün bir şey. Adım adım bu tür açıkları gündeme getiriyor. Çok da doğru bir yaklaşım. Bizim şu an itibari ile cari açığımız an itibari ile olan cari açığımız zaten 70 milyar dolara dayanmış durumda. Önümüzde 2 ay daha var.
'Bu eşittir 'ödemeler dengesi krizi' demektir'
Çok yüksek ihtimalle biz Aralık toplam dış ticaret açığını 110 milyar dolar olduğunu göreceğiz. Korkunç bir rakam bu. Bu 110 milyar dolardan 30 milyar doları çıkardığımızda, takribi turizm gelirlerini söylüyorum 30 milyar dolar diyerek. Yabancı sermaye gelmiyor, gidiyor, işci döviz girdi yok zaten. Takribi 80 milyar dolar gibi bir cari açığımız ortaya çıkaracak. Bu eşittir 'ödemeler dengesi krizi' demektir.
'Net hata noksan üzerinden finansa ediliyor'
Kaynağı belirsiz para, nereden geldiği belli olmayan, nasıl kazanıldığı belli olmayan demek, daha çok kara paraya atıf yapılan bir konu bu. Kara para denince de akla uyuşturucu parası, gayri resmi silah ticareti gibi daha çok illegal yollarla kazanılan paranın önce kayıt altına alınması, bankacılık sistemine sokulması, sonrasında da temizlenip piyasada yer alması demektir.
Bizde ise net hata noksan sadece kaynağı belirsiz paraymış gibi düşünülür. Net hata noksan, aslında kamu üzerinden geçen kaynağı belirsiz para... Bunu bir belirtelim. Bir de varlık barışı denilen bir şey var biliyorsunuz, senelerdir devam eden, hiçbir şekilde vergi uygulanmayan hesap sorulmayan bir para var. Oradan da çok ciddi para geçir aslında. Nereden geliyor diye sorulmayan. İşte yurt dışında, e ticaret yaparken o parayı kazanmış tutmuş, sonrasında buraya getirmiş olabilirsiniz. Yani legal bir yöntemle o parayı kazanmışsınızdır. Ya da illegal yöntemleri kullanarak biraz önce bahsettim şekilde kazanmışsınızdır onu finans sisteminin içerisine sokarsınız.
Üçüncü bir yöntem var. Uçaklarla arabalarla gemilerle otobüslerle fiili olarak parayı taşıyarak getirirsiniz ülkeye. Bizde uçaklarla paraların geldiğini düşünmüyorum, bavullarla falan. Bir de bu yöntem var. Getirirsiniz gayri menkul sektörü üzerinden genellikle. Türkiye olabilir başka ülke olabilir. Fark eden bir şey yok. Yüksek miktarda gayrimenkul alırken de kimse size sormaz 'neden bu kadar çok daire alıyorsun, dükkan alıyorsun, niye piyasayı şişiriyorsun?' diye. Sonra para bankaya girdiği zaman para aklanmış oluyor.
Net hata noksan nedir?
Net hata noksana dönersek şudur. Mesela bir ceket alırsınız. Ceket 99 lira 99 kuruştur. Kasiyer size 1 kuruşu ödeyemez. Bu net hata noksandır. Küçük farktır yani net hata noksan. 1 kuruşu olmadığı için 1 lira verirse o da zararına net hata noksandır.
Türkiye'de net hata noksan genel itibari ile hep vardır. Dünyanın her yerinde vardır ama küsurat olarak vardır. 300 milyondur 500 milyondur hadi zorlayalım 1 milyar dolardır. Bir yıl boyunca.
Bizde 7 ayda bizde, bizimki de küçük 28 milyar doları geçti biraz. 4-5 ayı daha zorlarsak 40 milyar dolara dayanacağız. O da Türkiye'deki geçmişteki ödemeler dengesi krizi yaratan cari açık ile kafa kafaya gelen bir rakam. Yani 40 milyar dolar çok yüksek bir rakam bizim gibi bir ekonomi için...
'5 Nisan 1994'de bile böyle bir cari açık yoktu'
Ödemeler dengesi sorunlu, problemli falan demiyorum. Net ödemeler dengesi krizi... 5 Nisan 1994 öncesinde bile böyle bir cari açık yok idi. Düşünün o dönem dolar 8 bin liradan 38 bin liraya, 36 bin liraya sonra 48 bin liraya sonra da 1.5 milyon liraya gitti. Türkiye'de döviz 8 bin liradan 1.5 milyon liraya gitti. 5 sene içerisinde 200 kat arttı. O günlerde yapılan hatalar yüzünden, kamu harcamalarındaki kontrolsüzlük yüzünden, ödemeler dengesi bozulması, Merkez Bankası rezervleri ve çok ilginçtir bugünkü gibi faiz enflasyon dengesizliği nedeni ile...
O zaman da biz faizi düşük tutacağız, kararlıyız demişlerdi, döviz aldı başını gitti, faizden çok daha büyük bir etki yarattı aslında piyasalarda.
'Kılıçdaroğlu ne demek istedi?'
Net hata noksanınızın 40 milyar dolar olması, dedik ya 80 milyar dolar bir cari açığımız var. O net hata noksan gelmemiş olsa bizim aslında 120 milyar dolar cari açığımız oluyor. Aslında o 40 milyar dolarla da finanse ediyorlar. Onu anlatıyor Sayın Kılıçdaroğlu... '80 milyar dolar açık verdiniz zaten bu korkunç, bu net hata noksanı yani kaynağı belli olmayan parayı Türkiye'ye getirmemiş olsanız, ki gerçekten çok yüksek bir rakam, 120 milyar dolar sizin cari açığınız olacaktı. Sizin zaten dengelerin alt üst, iyice alt üst olacaktı.'
'Aralık'a doğru kurda kıpırdanmalar başlar'
Bir başka konu... Yarın Aralık'a doğru ufak ufak kurda kıpırdanmalar olacak, kurda ataklar yaşanmaya başlayacak. Bu nedenle net hata noksan girişini artırmaya çalışacaklar. Peki net hata noksanı ekonomist olarak ben mi izliyorum Türkiye'de? Yoksa Avrupa İstatistik Kurumu Eurostat da takip ediyor mu? Mesala Amerika'nın denetim kurumu SEK takip ediyor mu? Mesela Amerika'nın Masak'ı Avrupa'nın Masak'ı takip ediyor mu? Burada Burada bir kara para düzeni var mı diye bakıyor mu?
'Kara listeye girmekle kalmayız'
Sorunun cevabı Türkiye zaten gri listede. Türkiye bu adımları atarsa kara listeye girer. Şöyle girer. Sayın Kılıçdaroğlu bugüne kadar benim gördüğüm kadarıyla mesnetsiz bir şey söylemedi. Bir şey söylüyorsa mutlaka tabanını dolduruyor. Evraksız konuşmuyor.
Sayın Kılıçdaroğlu'nun bu iddiaları Amerika'nın Masak'ı Avrupa'nın Masak'ı tarafından da en ufak bir şekilde doğrulanırsa öyle 28 milyar dolara 30 milyar dolara gerek yok. 100 milyon bile doğrulanırsa kara listeye geçmekle kalmazsınız, swift kanalından çıkartılırsınız. swift kanalından çıkartılırsanız ithalat giderleriniz hiç birini ödeyemezsiniz, ihracat gelirlerinizin hiç birini tahsil edemezsiniz. Bütün paranız New York'ta bloke olur.