CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye’de çıkarılan altın ve gümüş madenleri ile bu madenlerden elde edilen devlet hakkının ne kadar olduğunun açıklaması için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yanıtlaması istemiyle TBMM’ye iki ayrı soru önergesi verdi.
Bakan Dönmez, Gürer’in soru önergelerine verdiği yanıtlarda, son 5 yılda altın üretimi yapan ruhsatlara 2 milyar 529,5 milyon TL devlet hakkı tahakkuk ettirilerek tahsil edildiğini bildirdi. Dönmez, Türkiye'de bin 890 ton metal altın rezervine ulaşıldığını, 2021 yılı işletme faaliyet raporlarındaki gümüş üretim beyanları üzerinden yapılan hesaplamalarda yaklaşık 36 bin 500 ton metal gümüş rezervine ulaşıldığını belirtti.
Fatih Dönmez, “Türkiye’de son 3 yılda 19 şirkete ait 25 ruhsat sahası kapsamında 120,39 ton metal altın üretimi gerçekleştirilmiş olup söz konusu altın üretimini yapan 19 şirketin 14’ü yerli, 3’ü yabancı ve 2’si yabancı ortaklı özel hukuk tüzel kişiliğidir” yanıtını verdi.
Devletin maden geliri bu yılın ilk 7 ayında 3,4 milyar lira
Tüm madenlerden devlet hakkı olarak 2021 yılında tahakkuk eden gelir toplamının 2.396.099.705,22 TL olduğunu açıklayan Bakan Dönmez, bu tutarın 2022 yılında (31.07.2022 tarihi itibarıyla) 3.421.384.723,89 TL olarak gerçekleştiğini ifade etti.
Bakan Dönmez, 2021 yılında devlet hakkı dışında ruhsat bedeli, ihale bedeli, idari para cezası gibi bedellerden elde edilen gelirler toplamının ise 1.845.527.877,34 TL olduğunu kaydetti.
'Altın madeninden son 5 yılda 2 milyar 529 milyon 532 bin lira gelir elde edildi'
3213 sayılı Maden Kanunu ve Maden Yönetmeliği’nde yabancı şirketlere uygulanan özel muafiyet bulunmadığını da açıklayan Dönmez, “Son beş yılda altın üretimi yapan ruhsatlara 2.529.532.120,78 TL devlet hakkı tahakkuk ettirilerek tahsil edilmiş olup, aynı dönemde altının yer aldığı IV. Grup madenlerden 1.034.211.615,66 TL işletme ruhsat bedeli tahsil edilmiştir” dedi.
'1.890 tonluk altın rezervine ulaşıldı'
Ruhsat sahiplerince beyan edilen rezervler ile kamu kurumlarının keşfettiği rezervler birlikte hesaplandığında toplam bin 890 ton metal altın rezervine ulaşıldığını kaydeden Bakan Dönmez, “Aynı şekilde 2021 yılı işletme faaliyet raporlarındaki gümüş üretim beyanları üzerinden yapılan hesaplamalarda yaklaşık 36 bin 500 ton metal gümüş rezervine ulaşılmaktadır” bilgisini verdi.
Yabancı yatırımcıların gözdesi mermer
Maden Kanunu’nun 6’ncı maddesi gereğince Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayanların doğrudan maden ruhsatı sahibi olamadıklarına dikkat çeken Bakan Dönmez, “Bununla birlikte altın ve/veya gümüş üretimi yapılan ruhsatlardan 5 tanesini mezkûr düzenlemedeki şartları sağlayan 4 yabancı yatırımcı uhdesinde bulundurmaktadır. Türkiye’de yabancı yatırımcılar tarafından en çok alınan maden ruhsatlarının ise mermer (doğal taş), kalker ve krom olduğu tespit edilmiştir” açıklamasında bulundu.
Altın madeni ruhsatı
Bakan Dönmez; Artvin, Balıkesir, Çanakkale, Gümüşhane ve Rize’de 1’er, Ankara’da 2, Erzurum ve Uşak’ta 3’er ve Manisa’da 8 olmak üzere, 25.08.2022 tarihinde 21 adet altın işletme talepli arama ruhsat sahası bulunduğunu da ifade etti.