Özlem Akarsu Çelik / Halk TV
Altılı masa, hazırladığı anayasa değişiklik metnini kamuoyuna açıklayacak. "Otoriter bir devlet yerine, bireysel özgürlükleri esas alan bir anayasa hedefledik" diyen altılı masa, 84 maddede değişiklik yaptı.
Anayasanın temel hakları düzenleyen ilk maddesine, "İnsan onuru dokunulmazdır ve anayasal düzenin temelidir" ifadesi eklenecek. devletin temel işlevinin, insan onurunu korumak ve ona saygı göstermek olduğu vurgulanacak.
Yurtdışı milletvekilliği geliyor
İlk kez, yurtdışında seçim çevresi oluşturulacak. Yurtdışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, Türkiye'deki seçimlere doğrudan etki etmesi yerine kendi milletvekillerini seçip meclise göndermeleri sağlanacak.
Çevre, sağlık ve hayvan hakkı anayasada
Anayasada çevre, sağlık ve hayvan hakkı ilk kez doğrudan düzenlendi. Yeni hükümet gensoru almadan görevdeki hükümet düşürülemeyecek.
AKP'nin sık sık gündeme getirdiği, "Parlamenter sistemde istikrarsızlık yaşanır" iddiasına karşı da düzenleme yapıldı. Almanya'dan örnek alınarak yapılan düzenlemede, yeni bir hükümetin kurulabilmesi için şart olan gensoru alınmadan görevdeki hükümet düşürülemeyecek.
Parti kapatma davası için Meclis'ten izin istenecek
Siyasi parti kapatma davalarının açılması zorlaştırılıyor. Şiddete başvurma ve şiddeti teşvik hariç olmak üzere, parti kapatma davalarının açılabilmesi için ihtar şartı getiriliyor. Siyasi parti kapatma davasının açılabilmesi için üçte ikisinin oyu ile Meclis'ten izin alınacak.
Dokunulmazlıkların kaldırılması yeniden düzenlendi
Milletvekili dokunulmazlıklarının kaldırılması, keyfi uygulamalara son vermek için anayasada yeniden düzenlendi. Ağır Ceza Mahkemelerinin görevine giren suçlarda, suçüstü yakalanması halinde kişi, milletvekili dokunulmazlığından faydalanamayacak.
Çocuğa karşı istismar, kadına yönelik kasten yaralama ve cinsel saldırı suçu işleyenler affa uğramış olsa dahi milletvekili seçilemeyecek.
Seçimler öncesi başlamış yasal süreçler, milletvekilliği sona erene kadar dondurulacak. Milletvekili, bireysel başvuruda bulunmuşsa, Anayasa Mahkemesi'nin kararı beklenecek.
'Temel hak ve ödevler' yerine 'Temel hak ve özgürlükler'
Anayasa, temel hakları ödev olarak değil özgürlükler olarak görecek. Otoriter bir anayasacı anlayışın ürünü olan "temel hak ve ödevler" başlığı yerine "temel hak ve özgürlükler" ifadesi yer alacak.
'Özgürlük esas, sınırlama istisnadır'
Temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması anlayışı terk ediliyor. Anayasada, "Özgürlük esas, sınırlama istisnadır. Tereddüt halinde yorum, özgürlük lehine yapılır" hükmü yer alacak.
İstanbul Sözleşmesi gibi uluslararası sözleşmelerden çıkmak için Meclis onayı
İstanbul Sözleşmesi gibi Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerden çıkmak için de Meclis onayı gerekecek.
YÖK kaldırılacak
Yükseköğretim Kurulu kaldırılacak. Üniversitelerin akademik, idari ve mali özerklikleri ihlal edilmemek kaydıyla planlama ve koordinasyon kurulu oluşturulacak.
Barolar, ilk kez anayasada düzenlendi
Barolar, ilk kez anayasada düzenlendi. Amaç, savunma makamını iddia makamıyla eşit statüye kavuşturmak. AKP iktidarının çoklu baro uygulamasından vazgeçilecek. her ilde tek baro olacak.
Kayyum atamak için Danıştay kararı şartı
Yerel idarelerin organ ve üyelerinin geçici olarak görevden uzaklaştırılmasında Danıştay kararı aranacak. Yani yetki içişleri bakanından alındı ve yargı görevlendirildi ve görevden uzaklaştırma en fazla 6 ay olacak.
Anayasa değişiklikleri, altılı masanın hedefi olan "güçlendirilmiş parlamenter sistemin" metni olarak hazırlandı.
Yasama, yürütme ve yargı gibi cumhurbaşkanının yetkileri de yeniden düzenlendi. Buna göre, güçlendirilmiş parlamenter sistemle uyumlu bir cumhurbaşkanlığı tesis edildi ve cumhurbaşkanının yetkileri, yürütmeye müdahale edemeyeceği biçimde düzenlendi.