Alzheimer başlangıcını pahalı testler veya tıbbi prosedürlere gerek duymadan ortaya koyma amacıyla yola çıkan araştırmacılar, bir yıllık verileri inceledikten sonra bunun mümkün olduğunu ortaya koydu.
Alzheimer hastalığı olan ve olmayan sürücüler incelendi
ABD'nin Washington eyaletinde 65 yaş üzeri sürücülerden oluşan bir grupta, 139 deneğin yarısında çok erken veya klinik öncesi seviyede Alzheimer hastalığı bulunuyordu. Çalışmanın verilerini inceleyen bilim insanları, hasta olan ve olmayan grubun sürüşleri arasında önemli farklar olduğunu ortaya çıkardı.
Araç sürüş deneyimleri nasıl değişiyor?
BBC Türkçe'de yer alan habere göre Alzheimer başlangıcındakiler daha yavaş sürüyor, aniden şerit değiştirmeye yatkın oluyor, geceleri daha az seyahat ediyor, toplamda daha az yol yapıyor, daha az yere gidiyor ve bildiği yoldan şaşmama eğiliminde oluyor.
Araştırma ekibinin başında bulunan Toronto Üniversitesi'nden doktora adayı Sayeh Bayat, "İnsanların günlük hayatlarındaki hareketleri, gittikleri yerler ve araç kullanma tarzları sağlıkları hakkında pek çok şey söylüyor" diyor.
Tahmin oranı yüzde 90'a çıkıyor
Araştırmaya başlamadan önce yapılan testler sayesinde bir 'tahmin modeli' geliştiren ekip, bu model sayesinde bir kişinin yalnızca araç kullanımına dair GPS verileri ve yaşı üzerinden yüzde 86'lık isabetle Alzheimer başlangıcı olup olmadığını tahmin edebileceğini kaydetti.
Öte yandan bu tahmin modeline ayrıca genetik olarak Alzheimer'a yatkınlığı ölçen apolipoprotein E testinin sonucu da eklendiğinde doğru tahmin oranı yüzde 90'a çıkıyor.
İki oran da Alzheimer gibi bir hastalığın erken teşhisinde neredeyse mükemmel bir oran olarak kabul ediliyor.
Erken teşhis kritik öneme sahip
Çığır açan bu yöntem sayesinde Alzheimer hastalığı çok düşük maliyetle erken bir evrede tespit edilebilir. Hastalığın erken teşhisi, ilerlemesini yavaşlatmak için kritik öneme sahip.
Alzheimer hastası olan insanların araç kullanımının farklılaşabileceği önceden de biliniyordu. Fakat daha yavaş araç kullanma veya daha az yere uğrama gibi değişkenleri GPS verileri olmadan tespit etmek mümkün değildi.
'Gerçekten ilgi çekici bir araştırma'
İngiltere Alzheimer Araştırmaları Vakfı'ndan Laura Phipps, bunun "gerçekten ilgi çekici bir araştırma" olduğunu söylüyor.
Hasta yakınlarının genelde hastanın araç kullanımında bir değişim fark ettiğini söyleyen Phipps, "İlk belirtilerden bir diğeri de kaybolmalarıdır" diyor.
Erken evrede fark edilen Alzheimer hastalığını tedavi etmek için piyasada az sayıda ilaç olduğunu belirten Phipps, bu durumun önümüzdeki yıllarda değişmesini umuyor.