Polonya’da Anayasa Mahkemesi, geçtiğimiz haftalarda kürtaj hakkında ciddi bir kısıtlamaya gitti. Hâlihazırda ülkede kürtaj yasal olmamakla birlikte, Anayasa Mahkemesi kararıyla istisna olarak geçen ‘kusurlu fetüs’ maddesi de iptal edildi. Bunun üzerine halk sokağa döküldü. Ülkede 13’üncü gününe girilen protestolarda Polonyalılar yasa değişikliğinin geri alınmasını talep ediyor.
Toplam kürtajların yüzde 98'i 'kusurlu fetüs' maddesi uyarınca yapılıyordu
bianet’ten Ege Öztokat’ın derlemesine göre; Polonya Sağlık Bakanlığının 2019 yılında açıkladığı verilere göre ‘kusurlu fetüs’ maddesi uyarınca yapılan kürtajlar, ülkedeki toplam kürtajların yüzde 98’ini oluşturuyordu. Tecavüz sonucu hamilelik meydana geldiğini kanıtlayana kadar kürtaj olunabilecek haftalık sınır aşılıyor ve bu nedenle her yıl binlerce Polonyalı kürtaj olmak için başka ülkelere seyahat ediyordu.
İktidardaki sağcı Hukuk ve Adalet Partisi, 15 Nisan’da yasayı geçirmeye çalışmış ancak parlamento reddetmişti. Bu düzenleme şimdi Anayasa Mahkemesi tarafından hayata geçirildi.
Protestolar 22 Ekim’de başladı. Ülke medyasına göre; dokuz gün boyunca 430 binden fazla protestocu 400’ün üzerinde protesto gerçekleştirdi.
Ülke tarihinin en geniş katılımlı protestoları
Başkent Varşova’da ise 30 Ekim tarihinde ülke tarihinin en büyük protestolarından biri gerçekleşti. 150 bin kişinin katıldığı protestolarda 37 kişi gözaltına alındı.
Ülke genelinde 50 kentte yolları kapatan protestocular “Kürtaj için dua etmemize izin verin” sloganları atarak Katolik Kilisesi’ne bağlı katedrallere girdi. İktidardaki sağcı Hukuk ve Adalet Partisi de Katolik Kilisesi’ne yakınlığıyla biliniyor.
İktidar partisi Anayasa Mahkemesine kendine yakın hakimleri atıyor
Öte yandan iktidar partisi, 2015 yılından bu yana Anayasa Mahkemesine kendine yakın isimleri yerleştiriyor. Kendilerine muhalif görüşlerdeki hakimler ise görevden alınıyor. Aynı iktidar partisi bölgede kadınların ve LGBTİ+ bireylerin yaşam haklarını en çok kısıtlayan yönetim olarak biliniyor. Polonya ayrıca temmuzda İstanbul Sözleşmesinden çekilme planını duyurmuştu.
Parti başkanı destekçilerini 'Kilise'yi korumaya' çağırdı
Parti başkanı Jaroslaw Kaczynski’den ise tehlikeli bir provokasyon geldi. Kaczynski, destekçilerini sokağa davet ederek “Kiliseyi yok etmeye çalışan protestoculara karşı koruyun” çağrısında bulundu. Bunun üzerine aşırı milliyetçi ve sağcı gruplar özellikle başkent Varşova’da sokaklarda nöbet tutmaya başladı. Protestocular ise Twitter üzerinden #ThisisWar (Bu bir savaş) etiketini kullanıyor.