Haber: İrem Yıldırım
Siyasi ve toplumsal olaylarda, iktidarın ilk yaptığı şeylerden biri olan internet erişimini engellemek yani interneti boğmak aslında sıkça karşılaştığımız bir şeye dönüştü. Dün gece yaşanan İdlib saldırısına yönelik haber almaya çalışan yurttaşlar ciddi bir internet sansürüyle karşı karşıya kaldı. İktidar medyasının sesini çıkarmadığı ve hatta aynı anda aynı haberleri servis ettiği o saatlerde, internet yavaşça kesintiye uğradı ve sosyal medya platformlarına erişim imkansız hale getirildi. Bu denli bir erişim probleminin yaşandığı son örnek Rus Büyükelçisi Karlov'un suikastiydi. 36 saate yakın bir süre insanlar sosyal medya platformlarına erişim sağlayamamış aynı zamanda da WhatsApp kullanamamışlardı.
Yurttaşların doğru haber ve bilgiyi almaya çalıştığı durumlarda iktidar eliyle ya 'hukuki' çerçevelerde yayın yasağı geliyor ya da 'hukuki olmayan' yollarla internet erişimi yavaşlatılıyor veyahut bir başka deyişle internet 'boğuluyor'.
Prof. Dr. Yaman Akdeniz, dün akşam yaşanan durumu bildiğimiz internet erişimini engelleme durumundan farklı bir yerde olduğunu belirtti. Akdeniz, "Sosyal medya platformlarıyla ile ilgili uygulama hukuki kurallar çerçevesinde yapılan bir uygulama değil. Türkçe'de 'interneti boğma' olarak geçen bir durum söz konusu." dedi. İnterneti boğma durumunu örneklendirmek adına Akdeniz, "Birinin hortumun üzerine bastığını söyleyebiliriz." dedi. Akdeniz sözlerine şu şekilde devam etti, "Bizim talep ettiğimiz veri paketlerine ulaşılmamasını sağlıyorlar. Bir web sitesinde erişim engellemesi yokken siteye ulaşımı engellemek için ya oraya ulaşmaya çalışan paketleri oraya yönlendirmemeye çalışıyorlar ya da ulaşılmaz hale getiriyorlar."
'Hukuki altyapısı yok'
İnternet erişimini yavaşlatma veyahut boğma denilen işlemin nasıl gerçekleştiğini anlatan Akdeniz, "Saray BTK'ye talimat veriyor ve bu noktada da asıl uygulamayı yapanlar Erişim Sağlayıcıları oluyor" dedi. Peki bu Erişim Sağlayıcıları kim? Türk Telekom, Superonline, Türksat Kablo vb. şirketler.
Çözümü yok mu?
VPN, Opera'da bulunan VPN gibi yollarla internete erişim sağlanabilecek olsa da bu yine de bir çözüm değil. Yurttaşların bir kısmı VPN aracılığıyla yine de bilgi alabilmeye devam etse dahi yurttaşların çoğunluğunun bilgi ve haber alma hakkı elinden alınıyor.
Hukuki açıdan önlem alınamaz mı?
Hukuki açıdan yol kat etmek adına suç duyurusunda bulunulabilir fakat bunun için ya internet erişiminin yavaşlatılmasına dair bir karar olması lazım ya da platformların (Twitter, Facebook, Google, Youtube) erişim problemi yaşandığına dair resmi bir açıklama yapması lazım. Bu sebeple de kağıda dökülmeden atılabilecek bir adım olmuyor ve iktidar bunu istediği gibi kullanabiliyor.
Netblock doğruladı: 2016'dan beri ölçülen en ciddi internet kısıtlaması
İdlib’de yaşanan gelişmelerin ardından siber güvenlik organizasyonu NetBlocks, Türk Telekom kullanıcılarının Twitter, Instagram ve Facebook'a giremediğini doğruladı. NetBlocks, ilk önce 23.30 itibarıyla Twitter'a erişilemediğin raporunu yayınlarken, ikinci yayınladığı raporunda ise erişilemeyen siteler arasına Instagram ve Facebook'u da ekledi. Diğer büyük operatörler Vodafone ve Turkcell’in de yaklaşık 00:20’de aynı işlemi yaptığı bildirildi. Türkiye’deki operatörler Ağustos 2016’da başlayan Fırat Kalkanı ve Ekim 2019’da başlayan Barış Pınarı operasyonları sırasında da benzer kısıtlamalara gitti.
Bu kısıtlama, 2016'dan beri ölçülen en ciddi internet kısıtlaması.