ABD'de ırkçılık tartışmaları, siyahi George Floyd'un polis tarafından öldürülmesiyle yeniden alevlendi. Son olarak bir başka siyahi Jacob Blake'in polis tarafından sırtından sekiz kurşunla vurulması, protestoların artmasına neden oldu. Ülkede sokaklar karışmış vaziyetteyken, dev şirketler de ırkçılık suçlamalarıyla karşı karşıya kalıyor.
CNBC'de yer alan habere göre 52 siyahi eski şube sahibi, McDonald’s'a 1 milyar dolarlık tazminat davası açtı. Fast-food devinin kendilerine, beyaz işletmecilerle aynı fırsatları tanımadığını iddia ederek ırk ayrımcılığında bulunduğunu öne sürdüler. 2010-2020 yılları arasında 200'den fazla siyahi işletmecinin McDonald's franchise’ını bırakmak zorunda kaldığı öğrenildi. Dava, şirketin merkezinin bulunduğu Illinois'de açıldı.
4 ila 5 milyon dolar arasında gelir kaybı
Davacıların iddiasına göre McDonald's, siyahi işletmecileri genellikle güvenlik ve sigorta maliyetlerinin yüksek, satış hacminin daha az olduğu, gelir düzeyi düşük mahallelere yönlendirdi. 52 davacının ortalama yıllık gelirinin 2 milyon dolar olduğu, bu rakamın ülke genelindeki McDonald’sların yıllık gelirinin 700 bin doların altında kaldığı kaydedildi. 2019'da ise franchise restoranların yıllık geliri 2,9 milyon dolara ulaştı. Davacılar, faaliyet gösterdikleri yıllar boyunca ortalama 4 ila 5 milyon dolar arasında gelir kaybı yaşadıklarını belirtti.
52 davacı adına davayı üstlenen avukat James Ferraro yaptığı açıklamada, “McDonald’s'ta gelir sadece bir faktöre bağlıdır: Lokasyon. Big Mac'i daha iyi olduğu için McDonald’s restoranları arasında seçim yapmazsınız. Hangisi size daha yakınsa oraya gidersiniz” ifadelerini kullandı.
'McDonald’s'ın ayrımcılığı nedeniyle başarısız oldukları iddialarını reddediyoruz'
McDonald's ise bu iddialara verdiği yanıtta, kendilerinin lokasyon için sadece tavsiyede bulunduğunu, son kararın franchise sahiplerine ait olduğunu söyledi. Ülke çapında çok çeşitli toplulukların restoran işlettiği, şirketin siyahi işletmecilere yüksek performanslı bayilikler sağlandığı savunuldu.
Davacılar ise şirketin kendilerini istemedikleri bayiliklere almaya ikna ettiklerini söyledi. İddialarına göre McDonald's kendilerine yanıltıcı satış ve gider tahminleri verdi. 52 davacı, franchise’larından ayrıldıktan sonra satıcılara ve McDonald’s'a borçlu kaldıklarını dile getirdi.
McDonald's, “Bu iddialar, dünyanın dört bir yanındaki farklı topluluklar ve küçük işletme sahiplerinin ortağı olarak savunduğumuz tüm değerlere ters düşüyor. Söz konusu kişilerin McDonald’s'ın ayrımcılığı nedeniyle başarısız oldukları iddialarını reddetmekle kalmıyoruz, bayilerimiz, çalışanlarımız ve ortaklarımızla çeşitliliğe ve fırsat eşitliğine ne kadar bağlı olduğumuzu göstereceğimiz konusunda kendimize güveniyoruz” açıklamasını yaptı.
Siyahi işletmeci sayısı sadece 186
Ferraro Hukuk Bürosu, söz konusu iddiaları şubat ayı başında incelemeye başladı. Elde ettikleri verilere göre McDonald’s'ta siyahi franchise sahiplerinin sayısı 1998'de 377 ile rekor kırdı. 2020 yılına gelindiğinde fast food devi restoran sayısını ikiye katlamış olmasına rağmen siyahi işletmeci sayısı sadece 186’da kaldı. McDonald's ise franchise restoranlarının sayısının son yıllarda tüm ırk gruplarında konsolide edildiğini, siyahilerin oranının büyük ölçüde değişmediğini öne sürüyor.
Ferraro Hukuk Bürosu’nun sahibi James Ferraro, bunun ‘tuhaf ve yanlış' bir bilgi olduğunu söyleyerek, “Bu konuda daha fazla bilgi vermesi için Kempczinski'yi sorguya çekeceğim. Şirket olarak son birkaç aydır imajlarını geliştirmek için bu yönde bir PR kampanyası yürütüyorlar” dedi.
Bu yıl McDonald’s'a açılan üçüncü ırkçılık davası
Chris Kempczinski ise konuyla ilgili olarak franchise sahiplerine ve çalışanlara gönderdiği bir video mesajda, “Yaptığımız incelemelere göre bu davadaki iddiaların gerçek olmadığını gördük. Buna karşı güçlü bir savunma yapmayı planlıyoruz” diye konuştu.
Bu, McDonald’s'ın 2020'de karşı karşıya kaldığı üçüncü ırkçılık davası oldu. Ocak ayında iki kıdemli yönetici Vicki Guster-Hines ve Domineca Neal, şirketin siyahi çalışanları kovduğu ve siyahi franchise sahiplerini işi bırakmaları için zorladığı iddiasıyla dava açmıştı. Daha sonra Florida üç siyahi çalışan da ırkçı taciz ve ayrımcılık iddiasıyla McDonald’s'a karşı hukuk savaşı başlatmıştı.