Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 12 Şubat 2024'te gerçekleşmesi planlanan Türkiye ziyaretinin ertelenmesi Ankara’nın sık karşılaştığı bir durum haline geldison yıllarda. Bilindiği gibi Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah el Sisi’nin 27 Temmuz 2023’de Ankara’yı ziyaret edeceği duyurulmuş ancak Sisi, Türkiye yerine Rusya’da düzenlenen bir toplantıya gitmeyi tercih etmişti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da aynı yıl 28 Temmuz’da, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’de 3 Ocak’ta yapacağı açıklanan ziyaretlerini ertelemiş, Reisi uzun bir aradan sonra 24 Ocak’ta Ankara’ya gelmişti. Yani bunlar artık alıştığımız gelişmeler.
Putin’in Rusya’daki seçim takvimi nedeniyle gelemediği söyleniyor. Bilindiği gibi bu tür ziyaretler uzun zaman önce hazırlıklarına başlanan organzasyonlardır. Putin’in seçim takvimini önceden bilmediği düşünülemez. Tabii bu erteleme ille de bir krizden ya da sorundan kaynaklanıyor olmayabilir. Görüşmenin ana gündem maddelerinden birinin tahıl anlaşmasının yenilenmesi olduğu, Türkiye’nin Rusya’yı ikinci kez imzalaması konusunda ikna edemediği düşünülürse bu ziyaretin tahıl anlaşmasını görüşmek için pek de gerekli olmadığı anlaşılablir. Yani Rus tarafı böyle düşünmüş olabilir son anda. Somut konular konuşulmayacaksa Putin neden gelsin?
Oysa Putin’in ziyareti, özellike Türkiye için hayli önemliydi. Çünkü en son Recep Tayyip Erdoğan 4 Eylül 2023’te Soçi’de Putin’le görüşmüştü. Ziyaret sırası Rusya’daydı, bu şimdilik gerçekleşmemiş oldu. Bir başka önemli tarafı, Ukrayna savaşının başlamasından bu yana Putin’in NATO üyesi bir ülkeye ziyaret edecek olmasıydı. Putin için de ayrıca, her ne kadar tanımasa da Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) tutuklama kararı nedeniyle mahkemeyi tanıyan ülkelere gidemediği bir ortamda dışa açılma fırsatı olacaktı. Malum Türkiye UCM’yi tanımıyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın, Putin'in ziyaretinin iki ülkenin hem ikili hem de uluslararası konuları ele alması için iyi bir fırsat olacağını söylediği anımsanırsa iptal kararı veren Rusya’nın bu konuda pek de acele etmediği anlaşılıyor. Putin gelseydi, Karadeniz, tahıl, tabii ki Ukrayna’nın yanı sıra diğer bir dizi ikili konuda konuşulacaktı. İki ülke arasındaki ilişkilerin iyi olması tüm bu konularda ortak bir noktaya varacakları anlamına gelmez tabii. Ankara'nın bir gaz merkezi inşası ile Rus gazında indirim konularının da görüşülmesini istediği biliniyor. Kolay geçeceğini düşünmek fazla iyi niyetli olur bu görüşmenin.
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov da, Putin’in ziyaretinde Türkiye ile ticari ilişkilerin tüm nüanslarının ele alınacağını söylemişti. Rus şirketlerinin Türk bankaları aracılığıyla yaptıkları ödemelerde ciddi sorunlar yaşadığı malum, bu konuda da çözüm yolları bulunacaktı.
Türkiye’nin Karadeniz'de hem Ukrayna hem de Rusya ile deniz sınırı var. Dolayısıyla Türkiye, Moskova'nın Ukrayna’yı geniş çaplı işgalinden bu yana her iki ülkeyle de iyi ilişkilerini sürdürmeye çalışıyor. Kiev'e askeri destek veriyor, toprak bütünlüğünü tanıyor ama öte yandan Rusya'ya yönelik yaptırımlara da karşı çıkıyor. Türkiye Çarşamba günü de Ukrayna ile Türk inşaat firmalarının Rusya ile savaştan zarar gören Ukrayna altyapısının yeniden inşasında yer almasına izin veren bir anlaşma imzaladı.
Şimdi Ankara’nın en önemli işi Moskova'yı bir yıllık uygulamanın ardından geçtiğimiz Temmuz ayında çekildiği Karadeniz Tahıl Girişimi’ne dönmesi için ikna etmek. Bu nedenle Putin’in Ankara ziyareti bu açıdan da önemliydi.
Putin ileri bir tarihte Türiye’yi ziyaret edebilir. O zamana kadar belki de nelerin konuşulması gerektiğini Türk tarafına iletmiş olur. Bu sanırım iptal edilen ziyarette olmayacaktı.
Ortak bir gündemden çok Rusya için önemli olan konular konuşulacaktır ileride yapılacak ziyarette.
Putin belki de bu nedenle ziyaretini iptal etmiştir.