ABD’nin seçilen Başkanı Donald Trump’ın en kritik atamalarından biri ekonomik politikanın mali tonunu belirlemekle görevli olacak federal hükümetin mali işler sorumlusu ABD Hazine Bakanlığı olacak.
Türkiye –Amerika ilişkileri açısından da kilit pozisyon olan Hazine Bakanlığı’na en yakın iki adayın ismi anılmaya başlandı.
20 Ocak’ta Başkanlık koltuğuna oturacak olan Donald Trump, 6 Kasım 2024 Çarşamba günü Florida, West Palm Beach'teki Palm Beach Kongre Merkezi'nde düzenlenen seçim gecesi izleme partisinde henüz hazine bakanı adayını açıklamadı.
Trump’ın 45. ABD Başkanı seçildiği ve Demokrat Parti Başkan adayı Hillary Cliton’u geride bıraktığı 2016 yılında aynı yerde yapılan seçim gecesi partisinde Türkiye’den Taş Yapı’nın sahibi Emrullah Turanlı yer almıştı.
Trump’ın 47. Başkanlık seçim gecesi izleme partisinde bu kez Dış Ekonomik İlişkiler Kurumu (DEİK) Türk –Amerikan İş Konseyi önceki Başkanı Mehmet Ali Yalçındağ vardı.
Trump’ın birinci başkanlık döneminde Türkiye ile Amerika arasında ticaret hacmi için konulan 100 milyar dolar hedefine yönelik güçlü organizasyonlar yapan Yalçındağ, Ocak 2024 itibariyle Türk-Alman İş Konseyi Başkanlığı’na geçerken, yerine Fiba Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Özyeğin seçilmişti.
Gümrük tarifelerinin seçili sektörlerde yükseltmesi beklenen Trump’ın ekonomi politikasının savunucusu Phalson ile Türk tarafının müzakereye başlaması sürpriz olmaz.
***
5 Kasım seçimlerine geri sayılan aylarda milyar dolarlık fon yöneticisi John Phalson ‘ın Florida’daki evinde verdiği davette Trump’ın seçim kampanyasına 50.5 milyon dolar bağış topluyordu.
Open Secrets haber sitesine göre; Trump’ın seçim kampanyasına toplam 1 milyar 092 milyon 560 bin ABD doları bağış toplandı. En yüksek bağışı 150 milyon dolarla Wyoming eyaletinde yaşayan Pittsburgh merkezli Mellon bankacılık ailesinin 80 yaşındaki varisi Timothy Mellon yapmış. Tesla’nın patronu Elon Musk (Spacex) 118 milyon 557 bin 604 dolarla ikinci, 100 milyon dolar ile Adelson Uyuşturucu Bağımlılığı Tedavisi ve Araştırma Kliniği üçüncü sırada yer alıyor.
***
Trump’un seçim vaatleri doğrultusunda, yeni hazine bakanının şirket vergisini yüzde 21'den yüzde 15'e düşürmesi ve bunu ABD'ye giren yabancı mallara önemli miktarda gümrük vergisi uygulayarak karşılaması gerekecek.
Ayrıca Amerikan kaynakları, bu politikaların Amerikan tüketicisi için daha yüksek maliyetlere yol açmamasını sağlamak için Federal Rezerv ile bağlantı kurmaları gerekeceği dile getiriliyor.
Bu da demek oluyor ki müstakbel Hazine Bakanının ABD Merkez Bankası (FED) ‘nı ikna etmesi gerekecek.
New York merkezli haftalık dergi Newsweek, Trump'ın Hazine Bakanlığı’na atayacağı yolunda üzerinde spekülasyon yapılan 5 isime yer verdi.
Bunlardan Scott Bessent, Amerikalı bir hedge fon yöneticisi ve Key Square Group yatırım şirketinin kurucusu, CEO'su ve baş yatırım sorumlusu. Bloomberg Businessweek'e göre, Trump'ın başkanlık kampanyasında ekonomik danışmanlık da yaptı ve seçilen başkanın en başarılı bağış toplayıcılarından biriydi.
Reuters, cumartesi günü, seçilen başkana yakın kaynaklara dayanarak, Bessent'in geçen hafta Trump ile bir araya gelerek gelecek yönetimdeki potansiyel rolünü görüştüğünü bildirdi.
Tahmin piyasası Polymarket'teki bahisçilere göre, Trump'ın tercihi olma ihtimali yüzde 78 olan Bessent şu an için büyük favori olarak görülüyor.
***
İkinci olarak öne çıkan isim iş insanı John Paulson da, Trump'ın seçim kampanyasında büyük bağış toplayan ve aynı zamanda 3.8 milyar dolarlık serveti olan hedge fon yöneticisi .
Forbes’ta yayımlanan bir makalede; milyarder hedge fon kurucusu ve olası Hazine Bakanı John Paulson’un, Trump'ın önerdiği evrensel tarifeler yerine, belirli sektörlere hedefli tarifeler uygulayacağını öngördüğünü yazdı.
Dergi Paulson’un Semafor’da yayımlanan röportajında yaptığı açıklamalara yer verdi. Paulson Semafor’da "gümrük tarifelerinin büyük kısmının haksız ticaret rekabetine maruz kalan ve hem sanayi hem de savunma açısından stratejik olan sanayilere yönelik olmasının mantıklı olduğunu" söyledi .
Paulson, Trump'ın önerilerinin "daha yüksek ithalat fiyatlarına yol açacağı" eleştirilerini kabul etmekle birlikte, "yerli üretimi desteklediğini, böylece daha fazla iş, ABD'de daha fazla yatırım ve daha fazla vergi " anlamına geleceğini söyledi.
***
Paulson, Trump'ın gümrük tarifeleri planlarını defalarca övdü ve Eylül ayında Wall Street Journal'da yayınlanan bir köşe yazsında bunların "yaklaşık 450 milyar dolar gelir yaratacağını" öngördü; ancak ABD'nin diğer ülkelere göre daha düşük gümrük tarifeleri uyguladığı için mevcut ticaret politikalarını eleştirdi.
Semafor'a Trump yönetiminde misilleme niteliğindeki tarifeler konusunda endişeli olup olmadığı sorulduğunda Paulson, "Aldığımız haksız ticaret uygulamalarına misilleme yapmanın ve karşılıklı bir şekilde hareket etmenin zamanı geldi" dedi ve "Tesla Çin'e araba satmak istediğinde buna izin verilmediğini" ve bunun yerine "Çin'de araba satmak için Çin'de bir fabrika kurmak zorunda kaldığını" belirtti.
***
Trump için önemli miktarda bağış toplayan Paulson, Eylül ayında Fox Business'a yaptığı açıklamada, Demokrat Parti başkan adayı Kamala Harris'in fahiş fiyat uygulamalarını azaltma, kurumlar vergisi oranını yükseltme ve potansiyel olarak gerçekleşmemiş sermaye kazançları üzerindeki vergileri artırma önerisini örnek göstererek; Harris seçilirse parasını borsadan çekmekle tehdit etmişti.
Paulson Amerikan’ın büyük hayırseveri!.. Eğitim ve sağlık alanları başta olmak üzere milyonluk bağışlar yapan Paulson’nun adının yaşatıldığı birkaç bağış örneği:
Haziran 2015'te Harvard Üniversitesi Mühendislik ve Uygulamalı Bilimler Okulu’na (SEAS) 400 milyon dolar bağışladı; bu üniversitenin tarihinde alınan en büyük bağıştı.
Ekim 2012'de New York City'deki Central Park’ı koruyan kar amacı gütmeyen kuruluş olan Central Park Conservancy’e 100 milyon dolar bağışladı.
2022'de New York Üniversitesi, Washington Square Kampüsü'ne 100 milyon dolar bağışladığını duyurdu.
2021 yılında müzenin 90. yıl dönümünü kutlamak için Tel Aviv Sanat Müzesi ve Kudüs Sanat Kampüsü’nü destekledi. Kudüs İbrani Üniversitesi bu yılın başında İsrail kültür ve eğitim kurumlarına yaptığı kapsamlı hayırsever katkıları nedeniyle fahri doktora unvanı verdi .
Trump’un en büyük destekçisinin profili bize ne anlatıyor?
Trump’ın yükselteceğini ilan ettiği gümrük duvarını aşmak isteyenler, İsrail ‘e esip gürleyemeyecek.
***
Trump resmi olarak belirli bir tarife politikasına söz vermedi, ancak tüm ithal mallar için tarifeleri yüzde 10 ve Çin'den ithal edilen mallar için yüzde 60 artırmayı önerdi.
Amerikan basında yapılan yorum şu: Çoğu uzman, tarifelerin maliyetinin ithalatçı ABD işletmeleri, tüketiciler ve yabancı ihracatçıların kombinasyonu tarafından karşılanacak. Ekonomistler Trump'ın tarife planına yönelik tüketici harcamalarını azaltarak, işsizlik oranlarını artırarak ve ekonomik büyümeyi düşürerek ABD ekonomisine zarar vereceği eleştirisi getiriyorlar.
Gümrük duvarlarını yükseltmek ekonomik kalkınma sağlamayacaksa, Trump’ın asıl derdi nedir?