Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’da yaptıkları görüşmeden sonraki açıklamaları, iki ülke arasında temel konulardaki anlaşmazlıkların sürdüğünü gösteriyor.
Türkiye açısından temel konular; ABD’nin Suriye’de PKK-YPG’ye verilen desteğin kesilmesi, YPG’nin başındaki terörist Mazlum Kobani takma isimli Ferhat Abdi Şahin’in muhatap alınmaması ve terörist olduğunun kabul edilmesi, hatta Türkiye’ye iade edilmesi, Temsilciler Meclisi’nin aldığı kararlar, Trump’ın Erdoğan’a gönderdiği nezaket dışı mektup, S-400’ler, F-35 Projesi, Fetullah Gülen’in iadesiydi.
ABD’nin temel konuları ise; Türkiye’nin S-400’lerden vazgeçmesi, aktif hale getirmemesi, aksi halde ekonomik yaptırımların ağır şekilde uygulanacağı ve PKK-YPG’nin, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne karşı korumaya alınmasıydı.
Erdoğan ve Trump’ın yaptığı açıklamalardan anlaşılıyor ki, “S-400 konusunda müzakerelerin devam etmesi kararı” dışında, mesafe alınan bir konu yok.
Her iki lider de konuşmalarında, görüşmelerin olumlu, samimi, yapıcı geçtiğini açıkladılar, birbirlerine “dostum” diye hitap ettiler ancak içeriğe ilişkin tam uzlaşma sağlandığına işaret eden bir ifade kullanılmadı.
Bu konuları gözden geçirelim…
ABD-PKK-YPG İTTİFAKI
Türk tarafı, ABD’nin PKK-YPG’ye verdiği desteğin kesilmesi konusunda olumlu bir yanıt almış değil. ABD Başkanı Trump, “Kürtler” diye dolaylı şekilde ifade ettiği PKK-PYD-YPG ile harika ilişkileri olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Bizim Kürtlerle sorunumuz yok, terör örgütüyle sorunumuz var, iki konuyu birbirinden ayıralım” sözlerine de bir karşılık vermedi, dinlemekle yetindi.
Trump’ın tavrından anlaşılıyor ki, ABD’nin PKK-YPG’ye askeri ve siyasi desteği devam edecek.
MAZLUM KOBANİ
Türkiye’nin, terörist olduğuna ilişkin belgeleri sunduğu YPG’nin başındaki Ferhat Abdi Şahin konusunda da ABD’nin tutumunu değiştirmeye hiç niyeti yok. Trump, bu konuyla ilgiyi soruyu yanıtlarken, “O’nunla çok iyi bir ilişkimiz var. (Erdoğan’ı göstererek) Cumhurbaşkanı’yla da çok iyi çalışıyoruz” dedi. Beyaz Saray’a davet edip etmeyeceği sorusunu da yanıtsız bıraktı.
Anlaşılıyor ki Trump, “general” dediği Ferhat Abdi Şahin’le dostluğu sürdürecek.
FETULLAH GÜLEN KONUSU
Cumhurbaşkanı Erdoğan, FETÖ terör örgütünün başı olarak nitelediği Fetullah Gülen konusunu gündeme getirdiğini, hakkındaki belgelerin zaten verildiğini ve iade edilmesini beklediklerini söyledi. Gülen’in 15 Temmuz kanlı darbe girişiminin arkasındaki isim olduğunu vurguladı.
Ancak Trump, Erdoğan’ın bu sözlerine rağmen, Fetullah Gülen konusuna hiç girmedi.
Anlaşıldı ki ABD, Fetullah Gülen’i koruyup kollamaya devam edecek.
MEKTUBUN TAKDİMİ KONUSU
Cumhurbaşkanı Erdoğan bir yabancı gazetecinin sorusunu üzerine ABD Başkanı Trump’ın kendisine gönderdiği nezaket dışı mektubu geri takdim ettiğini söyledi. Trump, Erdoğan’ın bu sözlerine de hiç karşılık vermedi.
Erdoğan’ın iki kez “mektubu takdim ettik” ifadesini kullanması kulakları tırmaladı. CHP lideri kemal Kılıçdaroğlu’nun da eleştirdiği gibi Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve O’nun nezdinde Türkiye’ye hakaret eden bu mektubun iadesinin sanki bir üst makammış gibi “takdim” sözcüğüyle duyurulması sorunlu bir tercihti.
S-400 KONUSU
Trump da Erdoğan da S-400 konusunda görüşmelerin devam edeceğini açıkladılar. Erdoğan, bu sorunun diyalogla çözülebileceğini söyledi. Trump da iki ülkenin dışişleri bakanlarının görüşmeleri sürdüreceğini açıkladı.
Erdoğan’ın daha önce “S-400 konusu bitmiştir, kapanmıştır” sözleri anımsanınca, dünkü açıklamalar, bu konuda ABD ile bir pazarlık kapısının aralandığı gösterdi. Türkiye’nin Nisan 2020’da devreye alınacağını söylediği S-400’lerin Trump görüşmesinden sonra “diyalogla çözülecek” bir konu olarak ilân edilmesi, Türkiye’nin bu konuda esneyebileceğini ortaya koydu. Bu konuyu zamana yaymak, komisyona havale etmek gibi yöntemlerle müzakereye açılması, ABD’nin ekonomik yaptırımlardan vazgeçmesi, Patriot satışı ve-veya F-35 projesine dönüş gibi bir karşılık vermesi halinde iki ülkenin uzlaşabileceği tek konu olduğunu düşündürdü.