Altıncı ayı da geride bırakan Rusya-Ukrayna savaşında önemli bir sürece girildiğine ilişkin kimi işaretler var. Geçen Salı günü Kırım’da bir Rus hava üssüne yapılan, bir kişinin ölümüyle sonuçlanan patlamalarda resmen üstlenmemekle beraber Ukrayna’nın parmağı olduğuna dair iddialar dile getiriliyor. Rusya patlamaları “mühimmatın yanlışlıkla ateş almasına” bağlamıştı bilindiği gibi.
Gerçekte Ukrayna, Rusya’yı Kırım’da vurabilir mi? Bilmiyoruz ama vurursa ne olacağına ilişkin tahminler yok değil. The Washington Post'ta Sammy Westfall, Dan Lamothe ile Reis Thebault birlikte kaleme aldıkları yazıda Ukrayna’nın Kırım'da Rusya'ya yönelik herhangi bir saldırı gerçekleştirmesi durumunda bunun savaşta “dramatik bir tırmanışa” yol açacağını vurguladılar. (bkz: Deadly Crimea blasts are ‘just the beginning,’ Ukraine warns Russia - The Washington Post). Yazıda Ukrayna’nın bu tür bir saldırıyı başarmasının askeri yeteneklerinin gittikçe arttığı anlamına geleceği de ileri sürülüyor tabii. BBC de de Ukrayna’nın “çok iyi kurumsallaşmış” olduğu bilinen Rus devlet yapılarına ya da tesislerine ulaşabilmesinin “Putin için büyük bir utanç” olacağı yorumuna yer veriliyor.
Ukrayna mı vurdu?
Gerçekten de Salı günü Rusya’nın Kırım’daki tesislerini vuran Ukrayna mıydı? Ukrayna Dfevlet Başkanı Volodomir Zelenskyy'nin Danışmanı Mykhailo Podolyak, Kırım içindeki “direnişçi partizan savaşçılarının patlamadan sorumlu olduğunu "ima etti" (Zelenskyy says ‘we will return’ to Crimea after blasts rock Russian base – POLITICO) ama Michael Schwirtz New York Times'ta yazdığı yazıda bu bilgiyi üst düzey bir Ukraynalı askeri yetkiliden öğrendiğini söyleyerek doğruladı. (Damage at Air Base in Crimea Worse Than Russia Claimed, Satellite Images Show - The New York Times (nytimes.com)
Rusya patlamanın gerçek nedenini araştırırken kimliği belirsiz bir Rus yetkilinin, patlamanın "sadece Ukrayna’da üretilen bir cihazdan" kaynaklandığını söylemesi dikkat çekici. Eğer doğruysa, bu, Şubat ayındaki Rus saldırısından sonra ilk kez Ukrayna saldırılarının önemli ölçüde genişlediğini gösteriyor.
Schwirtz, The New York Times’daki makalesinde, Ukrayna'lı askerlerin Rus topraklarında “gerilla savaşçılarına dönüştüğünü” belirterek Kırım'a ulaşabilecek “birkaç silaha sahip olduklarını” da iddia ediyor. Önemli ifadeler tüm bunların hepsi.
Şimdi, Kırım’a ilişkin Ukrayna saldırılarını Zelensky’nin Rusya ile savaşın ancak Kırım’ın geri alınmasıyla biteceği sözleri eşliğinde ele alalım. Ukrayna Devlet Başkanı bu sözleri Salı günü Kırım’da Rusya’ya ait mevzilere yönelik saldırılardan (belirttiğim gibi, Kiev bunu asla üstlenmedi) sonra yaptığı toplantıda dile getirdi. Zelensky, bir video konuşmasında da, "Kırım Ukrayna'dır ve bundan asla vazgeçmeyeceğiz" demiş, devam eden savaşın "Kırım ile başladığını ve Kırım'ın kurtuluşuyla bitmesi gerektiğini" tekrarlamıştı.
Rusya’dan sert yanıt
Ukrayna’nın Kırım’a ilişkin niyetleri/planları konusunda Rusya’nın tutumunu eski Rusya Devlet Başkanı Dmitry Medvedev, Temmuz başlarında yaptığı bir açıklamayla vurgulamıştı. Medvedev, Ukrayna'nın Kırım'a saldırmaya teşebbüs etmesi halinde “Kıyamet Günü çok hızlı gelecek” uyarısında bulunmuştu.
“Rusya Kırım’ı verebilir”
Rus muhalif Aleksey Navalny’nin destekçisi Leonid Volkov ise devam eden savaşın eninde sonunda Moskova'yı, Kırım'ı Ukrayna'ya geri vermeye zorlayacağını ileri sürüyor. (bkz: Alexei Navalny’s chief of staff: “Putinism will now come to an end much sooner” - New Statesman) Tabii ki büyük bir iddia ama Ukrayna’nın Kırım’da gerilla savaşı başlattığına ilişkin yalanlanamaz iddialar kesin konuşmayı zorlaştırsa bile soru işaretlerine yol açtığı gibi Volkov’un kehanetinin gerçekleşebileceği ihtimalini de dışlamıyor.
Ukrayna’yı kışkırtıp, Rusya’yı da savaşa çekerek bölgede kargaşa/kaos/kriz yaratan ABD/Batı bloğu, şimdi de Zelensky’ye “Kırım kurtulmadan savaş bitmez” dedirtmeye başladılar. Bunun savaşı çok uzatacağını bilikleri halde. Oysa Zelensky daha önce aldığı tutuma dönse, yani Kırım’ın statütüsünün müzakerelere bırakılarak Rus bilriklerinin çekilmesi halinde barışı kabul edebileceği noktasına gelse yeniden, belki de savaş uzamaz, kan dökülmez olur.
Ama Zelensky çapsızlığında birinden bunu beklemek de hayli çocukça bir beklenti tabii.