Prof. Dr. Bilge Yılmaz, ekonomi alanında dünyanın en iyi üç okulundan biri olarak gösterilen Wharton Okulu’nda akademisyen… Bir süredir İYİ Parti'nin de Ekonomi Politikaları Başkanlığını yürütüyor... Önümüzdeki kış ciddi sıkıntılar yaşayacağımızı anlatıyor: İthal mallara ulaşım zorlaşacak, şirketler krediye ulaşamayacak, işsizlik ve enflasyon artacak... Ancak iktidar değişiminden sonra yeniden yapılanma ve kalkınma dönemi iyi yönetilirse dünyanın gelişmiş ülkelerinin seviyesine ulaşabiliriz.
Kur Korumalı Mevduat, Aralık 2021’de başlatıldı. Karara göre hesaplar 90 günden kısa, 370 günden uzun olmayacak. Yani 31 Aralık 2022’ye kadar açılan hesaplar bu destekten yararlanabiliyor. Peki KKM bitince ne olacak? Asıl kıyamet o zaman kopacak diye düşünenler var, katılır mısınız?
KKM’den Ağustos ayından itibaren ciddi miktarda çıkışlar başlayacaktır. Yani yıl sonunu beklemeye gerek yok bu deneyin sonucunu görmek için. Ama daha önemlisi KKM iyi tasarlanmamış bir üründü ve amacı kısa süreli olarak vatandaşlarımızın yabancı para cinsinden tasarruf etme talebini azaltmaktı. Maalesef ülkemizin şu an çok daha ciddi ekonomik problemleri var ve önümüzdeki kış yaşayacağımız sıkıntılar KKM’den bağımsız. Tabii ki KKM zarar verecektir. Gelecek nesiller en azından birkaç 100 milyar liralık bir maliyeti ödemek zorunda kalacak, hem de karşılığında hiçbir şey almadan.
Bu kış bizi daha hangi zorluklar bekliyor?
Ülkemiz hızla bir döviz likidite krizine doğru sürükleniyor. Bu şartlar altında ülkemizde ithal mallara (ara ve ham maddeler dahil) ulaşım konusunda sıkıntı yaşayabiliriz. Aynı zamanda bankacılık sektöründe de zorluklar yaşayacağız, şirketlerimizin krediye ulaşımı gittikçe zorlaşacak. Bu üretim ve işsizlik alanlarında problemler çıkabilir demek. Maalesef enflasyon da artarak devam edecek.
'İlk aylarda enflasyon düşmeye başlar'
Türkiye’nin düzlüğe çıkması mümkün mü, ne kadar zaman alır?
Doğru politikalar uygulamaya başlayınca bir yıl içinde ciddi bir miktarda düzelme olacaktır. Enflasyonda çok hızlı bir düşüş ilk aylardan itibaren hissedilecektir. Ama tabii ki eğitim gibi konulardaki düzelme bir nesil alacak.
Her krizin arkasından yurttaşa kemer sıktırılır. Ama kemerde sıkacak marj kalmadı. Sizin çözüm yolunuzda da yine iş başa mı düşecek, yoksa?
Benim Türkiye'ye dönüp göreve talip olmamın nedenlerinden biri Türkiye’deki derin yoksulluk. Dar gelirli vatandaşlarımız fedakârlık yapacak bir durumda değil. Kemerler tabii ki sıkılacak ama bu sefer fedakârlığı başka kesimler yapmak zorunda.
İYİ Parti Lideri Meral Akşener ile Karadeniz gezisinde birlikteydiniz. Öncesinde de Güneydoğu’ya gitmiştiniz. Türkiye’nin potansiyeli hakkında ne söylersiniz?
Türkiye çok uzun süredir yanlış ekonomik politikalar uyguluyor. Ama yapılan hatalar sadece ekonomi konusunda değil. İktidar değişimden sonra ülkemiz her alanda çok ciddi bir hamle yapmak zorunda. Bu yeniden yapılanma ve kalkınma dönemi onlarca yıl sürebilir ve iyi yönetilirse bizi dünyanın gelişmiş ülkelerinin seviyesine ulaştırır.
'Şirket gibi değil organize suç örgütü gibi!'
“AKP, ülkeyi şirket gibi yönetiyor…” bu tür değerlendirmelere katılır mısınız?
Devlet ciddiyetinden yoksun bir yönetim olduğu doğru. Ama bence ülkeyi şirket gibi bile yönetemiyorlar. Eğer illahi bir benzetme yapılacaksa en yakın şey organize suç örgütü olurdu diye düşünüyorum ama o bile içinde bulunduğumuz kaosu açıklamaz.
Şu an seçim ekonomisi mi uygulanıyor?
Bazı açılardan öyle diyebiliriz ama öyle bir kaos içindeki ekonomi yönetimi, seçim ekonomisinden ziyade panik en belirleyici özellik gibi geliyor bana.
'Yolsuzluk devlet içinde organize hale geldi'
Yoksul bir ülke miyiz? Hangi ligdeyiz?
Türkiye bugün orta gelirli diyebileceğimiz bir ülke. Maalesef orta gelirli ülkeler arasında da sürekli aşağılara kayıyoruz son on yıl içinde. Türkiye’nin uzun süredir yanlış ekonomik politikalar uyguluyor olması önemli bir neden. Ama ayrıca gelir seviyesine göre eğitimde gerekli hamleleri yapmamış, kurumları zayıflatılmış, yolsuzlukların devlet içinde organize hale geldiği ve demokrasinin işlemediği bir ülke.
Her şeye rağmen kendi kendimize yetebilecek bir ülke olabilir miydik?
Günümüzün dünyasında tam anlamıyla hiçbir ülke kendi kendine yetemez. Ama bazı konularda yeterlilik stratejik önem kazanır. Örneğin gıda bunlardan biridir ve Türkiye bu konuda kendine yeterli olabilir eğer doğru hamleleri yaparsa.