Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın açıkladığı kiralarla ilgili düzenlemeye ekonomistlerden yoğun eleştiri geldi. Ekonomistler kararın soruna çözüm olmadığı gibi kiracıları daha da zor durumda bırakacağını ifade etti. Bozdağ, 1 Temmuz 2023'e kadar yenilenecek kira sözleşmelerinde artışın bir önceki yılın yüzde 25'ini geçemeyeceğini açıkladı. Düzenleme TBMM'de kabul edildi. "Bu düzenleme mevcut kiracıları sevindirir, en sahipleri kaybeder, kiraları uçurur, yeni kiracılar ağır bedel öder" görüşünü paylaşan da vardı, "Akaryakıt, doğalgaz, elektrik, su ve ulaşım fiyatlarıyla harç ve vergi artışlarını da yüzde 25 ile sınırlandırın” diye tavsiyede bulunan da...
Enflasyon neredeyse üç haneli rakamlara yaklaşmışken, iğneden ipliğe her şeye zam geliyorken kiraların etkilenmemesi elbette mümkün değil. Tek evinin kirasıyla geçinenler için de zorlayıcı bir durum. Ama 8-10 evi olup, kiracısına “Üç katını ver, yoksa çık” diye çıkışan insafsızları da görmüyor değiliz... Türkiye ekonomik anlamda zor zamanlardan geçiyor... Yoksulluk derinleşiyor... Barınmak haktır ama bu hak artık aslanın ağzında duruyor... Kiralar artıyor... Maaşlar yerinde sayıyor...
Peki hukukçular ne diyor? Avukat Dursun Akkuş'a sordum...
- Uzun yıllardır bu konularda avukatlık yapan biri olarak uygulamayı doğru buldunuz mu? Yoksa her zamanki gibi günü kurtarmak için yapılmış bir düzenleme mi?
Bu hukuki değil şayet yasa çıkardılarsa kanuni olabilir. Vatandaşın ihtiyacı kadar sosyal konut yapmak, iktidarın anayasal görevidir. İktidar bu görevi yeteri kadar yerine getirmediğinden arz-talep dengesi bozuluyor. Konut yetersizliği doğuyor, kiralar yükseliyor. Örnek: 5 konut 10 kiracı varsa kiralar çıkar. 10 konut 5 kiracı varsa kiralar iner. Günü kurtarmak için zorlama bir yasa, asla çözüm değil.
- Kiracı ve mal sahipleri arasında gerginlik daha da artar mı?
Yalnız kiracıların değil mahkemelerin de yükünü artırır. Çare; Türkiye genelinde isthdam alanı açarak büyük şehirlere göçü durdurmak.
- Kiraya zam sınırından sonra ev sahipleri ilan fiyatlarını yüzde 100'e varan oranda artırdı. Bu kayıtdışılığın önünü açacak bir düzenleme mi? Ayrıca çifte kontrat yapanlar olduğunu duyuyoruz. Bu vergi kaybı da demek, ancak suç değil mi? Ortaya çıkarılırsa ne olur?
Çift kira sözleşmesi genelde iş yerlerinde yapılan uygulama. Vergi Usul Yasası kişilerin yaptığı sözleşmeleri esas almaz. Kiraya verilen taşınmazın bulunduğu yer rayicini esas alır, vergiyi ona göre belirler, gösterilmeyen bölümün cezasını, faizini alır. Şayet sahte belge gibi evrak kullanırsa, bilerek beyan vermemiş ise devleti zarara sokmaktan soruşturma ve ceza davası açılır.