TL’nin çöküşünü bugüne kadar izlemekle yetinen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, dolar 14 TL’ye dayanınca piyasaya müdahale ederek dolar sattı. Merkez Bankası’ndan yapılan kısa açıklama şöyle: “Sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale edilmektedir”
Piyasa jargonunu bilmeyen okurlar için Türkçeye çevirelim: Merkez Bankası döviz satarak doların değerini düşürmeye çalıştı. Sonuç? Dolar önce 12.40 TL’ye geriledi, sonra yeniden 13.30 TL’ye yükseldi! Bu arada 12.40’dan dolar alanlar büyük kâr etti.
Grafik: Dolar/TL son 24 saat
İlk akla gelen soru: Merkez Bankası neden durdu, durdu, şimdi müdahale etti? Bu kritik sorunun yanıtına gelmeden önce onunla ilintili önemli bir konuyu, bugünkü müdahalenin Pandora’nın kutusunu nasıl açtığını görelim.
Merkez bankalarının müdahalelerinin önemli bilgi değeri vardır, banka yönetiminin hangi seviyeden rahatsız olduğunu gösterir. Dolar 10 TL’yi, 11 TL’yi, 12 TL’yi, 13 TL’yi geçtiğinde müdahale etmeyen Merkez Bankası, 14 TL’ye yaklaşınca müdahale ederek elini açık attı, acı eşiğinin 14 TL olduğunu gösterdi.
Bununla Pandora’nın kutusunu açtı, piyasa artık Merkez Bankası’nın doların hangi seviyeye çıkmasını istemediğini biliyor: 14 TL.
Yakın tarihin fırtınalı dönemlerinde Merkez Bankası’nda görev yapmış bir kaynağım, “Piyasa şimdi bunu kullanır ve Merkez Bankası’nı faiz artırmaya mecbur bırakana kadar mutlaka baskısını artırır. Tecrübem böyle” diyor.
Bugüne dair önemli bir detay, Merkez Bankası’nın müdahale açıklamasını operasyon tamamlanmadan yapmış olması. Merkez Bankası’nın açıklamasına tekrar bakalım: “Sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale edilmektedir” Bilgisine başvurduğum kaynaklar, geçmişte müdahale açıklamalarının genellikle operasyon tamamlandıktan sonra yapıldığını söylüyor. Bunun istisnaları yok mu? Var, 23 Ocak 2014’teki Merkez Bankası müdahalesinin açıklamasına bakalım:
Bugünkü açıklamayla kelimesi kelimesine aynı, öyle değil mi?
Bununla birlikte 2014’te, Erdem Başçı’nın başkanlığı döneminde yapılan o müdahaleyi hatırlayanlar, açıklamanın operasyonun etkisini azalttığını ve bu nedenle yeniden satışa başlamak zorunda kalındığını hatırlıyor.
Tekrar edelim: Merkez Bankası’nın müdahaleleri ile ilgili açıklamalar çok hassastır ve önemli bilgi değeri vardır, Merkez Bankası’nın hangi kur seviyesinden rahatsız olduğunu gösterir. Bugün Merkez Bankası, 12 veya 13 TL’den değil 14 TL’den rahatsız olduğunu gösterdi.
Artık gelelim ilk soruya: Neden şimdi? Neden 12, 13 TL değil, 14 TL?
Neden şimdi?
Merkez Bankası’nda, “Kur 14 TL üzerine giderse yeni bir taban oluşur ve panik alımlar başlar” diye endişe edildiği konuşuluyor.
Bir de bilgi değil ama bankaya yakın uzmanların kanaati: Cumhurbaşkanı Erdoğan dün TRT yayınında konuşurken dolar 14 TL’ye dayanınca “yukarıdan”, “Neden bir şey yapmıyorsunuz!” diye talep gelmiş olabilir.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın bugünkü müdahalesinin arka planına dair ilk bilgiler böyle. Daha 2019 ve 2020’de rezervlerden yapılan 128 milyar dolarlık satış sonrasında kasada para kalmadığına, Merkez Bankası’nın bugün kendisine değil ticari bankalara ait dövizi kullandığına gelmedik bile.
Onları da önümüzdeki günlerde masaya yatırırız. Bu, halktv.com.tr’deki ilk yazım, daha yazacak çok yazı var. Merhaba.