7 Haziran, Türkiye’de ekonomi tarihine krizin önemli bir uğrağı olarak kazındı. Uzun süre bastırılan döviz, yalnızca bir günde 2 TL artış gösterdi. Dövizdeki olağanüstü hareketin ardından yerli-yabancı herkes, “Dövizdeki hareket kontrollü mü?” sorusuna yanıt arıyor.
Ankara’da, bu sorunun yanıtının ardına düştük. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e yakın olan, bu dönemde önemli bir göreve de gelmesi beklenen güvenilir bir kaynağa ulaştık.
Bu kişi, dün dövizde yaşananların yeni ekonomi yönetimine ve kuşkusuz Bakan Şimşek’e yönelik “karşı bir atak ya da hamle” olduğu görüşünü dile getirdi.
Söz konusu hamlenin planlayıcısı ve kaynağı belli… Bu kişiye göre Merkez Bankası yönetiminde gündeme gelen değişiklik hızla yapılmalıydı. Bu konuda gecikme yaşandı. Bu kişinin 7 Haziran’a ilişkin sözlerini, bir yere not etmek gerekiyor.
Ekonomiyle ilgili çok önemli başka bir gelişme daha var. Şimşek’in, “rasyonel zemin” çıkışının ardından ekonomide bütünlüklü ve geniş kesimlerden destek alabilecek bir politika oluşturmak üzere üç aşamalı bir süreç üzerinde çalıştığı ifade edildi.
Birinci aşamada, ekonomi yönetiminde ve kadrolarda değişiklik yapılacak. Yeni ekonomi yönetiminde bulunacak olası kadrolarla ilgili görüşmeler sürüyor. Merkez Bankası’nda değişikliğin eli kulağında olduğu belirtildi.
İkinci aşamada ekonomik program hazırlanacak. 2023-2025 yıllarına ilişkin “Orta Vadeli Program” ekonomi politikasındaki öncelikleri ve ana başlıkları içerecek. Türkiye, ekonomide bugüne kadar görülmemiş nitelikte derin bir buhran yaşıyor. Temel makro ekonomik tablolar; Ödemeler Dengesi, Merkezi Yönetim Bütçesi ve Merkez Bankası Analitik Bilançosu eş anlı olarak ciddi biçimde bozuldu. Programda öncelik, bu dengeleri yeniden kurmak olacak.
Üçüncü aşamada, program ve öncelikler çerçevesinde rasyonel, kurallı, uluslararası normlara uygun, “ortodoks” ekonomi politikaları yaşama geçirilecek.
İthal ürünlere büyük zam kapıda
Kurlarda yaşanan artış, ithal ya da üretiminde ithal girdi kullanılan ürünlere zammı tetikledi. Akaryakıta, bu gece büyük bir zam var. Benzinin litresi 2 TL 37 kuruş artacak. Motorin ve otogaza da zam yapılacak.
Zam dalgası, otomobilleri ve cep telefonlarını (bilgisayarları) da vuracak. Mobil İletişim Araçları Ve Bilgi Teknolojileri İş İnsanları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, dolar kurundaki artışın kaçınılmaz olarak cep telefonu ve parçalarına zammı gündeme getireceğini söyledi. Turnacı, 3 aylık bir dönemde cep telefonlarına yüzde 20-25 aralığında bir zammın yapılabileceğini söyledi.
Turnacı, ekonomide son dönemde yaşananlarla birlikte vatandaşın cep telefonu tercihinin de değiştiğini, vatandaşların daha çok 6-7 bin TL’lik “giriş” segmentinde yer alan ürünlere yöneldiğini söyledi.
Turnacı, üst segmentte yer alan ürün pazarında da değişiklik olduğunu belirterek, “Gelir düzeyi yüksek olanlar da üst segment cep telefonlarının, Türkiye yerine yurt dışından almayı tercih ediyor. Bu segmentteki pazar, yüzde 70 yurt dışına kaydı. Neden? Çünkü, yurt dışı ile yurt içi fiyatlar arasında 20-25 bin TL fark var. Yurt dışı daha ucuz” diye konuştu.