Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, CHP Lideri Özgür Özel’in “en düşük emekli aylığı asgari ücret kadar olmalı” önerisine yanıt verdi.
Erdoğan, “biz ekonomik dengeleri gözeterek karar veriyoruz, onların (CHP’nin) sırtında küfe yok” dedi.
Cumhurbaşkanı ayrıca yeni yasama döneminde emeklilik düzeninin ele alınacağını da duyurdu.
Özel ise iktidara geldiklerinde ilk ay yetişmese bile ikinci ayda en düşük emekli maaşını asgari ücret düzeyine çıkaracaklarını söyledi.
Esasen CHP’nin en düşük emekli maaşının asgari ücrete çıkarılması önerisi bile çok yetersiz.
Asgari ücret 17 bin 2 lira.
Açlık sınırının altında.
Açlık sınırı 19 bin lira, yoksulluk sınırı 65 bin liraya çıktı.
Asgari ücretle çalışan emekçiler geçinemiyor.
En düşük emekli aylığı alanların maaşı 17 bin liraya çıkarılsa da yine geçinemeyecekler.
İktidar bu yıl asgari ücretin artırılmayacağını sık sık duyurdu.
En düşük emekli maaşını da artırmayacaklarını duyurmuşlardı ama sonradan 2 bin 550 lira kadar artırdılar.
Emeklilere yaptıkları gibi asgari ücretlileri de “maaş artmayacak” beklentisine soktuktan sonra az bir artışa razı olmalarını sağlayabilirler.
Böyle olsa bile çok az artırılacak asgari ücretle de geçinmek mümkün değil.
Türkiye’de asgari ücretin düşük kalmasının, emekli maaşlarının ise düşmesinin nedeni bu iktidardır.
AK Parti’nin iktidara geldiği Kasım 2002’den sonra bakıldığında, 2003 yılında en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı 1.47’ydi. En düşük emekli maaşı asgari ücretin yaklaşık bir buçuk katıydı.
AK Parti iktidarının 21 yılına gelindiğinde 2023’de en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı 0.71’e düştü.
Düşüş 2024 yılında da devam etti.
En düşük emekli maaşı asgari ücretin yüzde 61’ne indi.
2024 yılında 0.61’e düştü. Yani en düşük işçi emeklisi maaşı asgari ücretten yüzde 39 daha düşük. Bu oran 2011 yılından bu yana her sene kademeli olarak düşüyor.
En düşük memur emeklisi maaşı 2003 yılında asgari ücretin 1,87 katıydı. Bu oran ilk kez 2023 yılında 1’in altına düşerek 0.86’ya geriledi.
Neredeyse asgari ücretin iki katı olan en düşük memur emeklisi maaşı da artık asgari ücretin altında.
Bu maaşlar gösteriyor ki asıl sırtında küfe olanlar emekçiler ve emekliler.
Bugünkü hayat pahalılığı karşısında 12 bin 500 lirayla da 17 in 2 lirayla da geçinmek mümkün değil.
Emekli maaşlarındaki düşüşün temel nedenlerinden biri iktidarın 2008 yılında en düşük emekli maaşını belirleyen yasayı değiştirmesi oldu.
2008 yılına kadar en düşük emekli maaşının asgari ücretin yüzde 110’undan aşağı olamayacağı şeklinde yasa hükmü vardı.
İktidar 2008 yılında bu yasa hükmünü kaldırdı.
Bu tarihten sonra emekli maaşı bağlama oranlarını değiştiren iktidar emekli maaşlarının giderek düşmesine neden oldu.
Bu gerçek ortadayken CHP’nin en düşük emekli maaşının asgari ücrete eşitlenmesini önermesi de yetersiz bir öneridir.
CHP’nin 2003 yılında en düşük emekli maaşının asgari ücretin 1,5 katı olduğu gerçeğini dikkate alarak, bugün için de bu oranın hayata geçirilmesini istemesi daha gerçekçi olur.
AK Parti bu hükmü 2008 yılında kaldırmasaydı bugün en düşük emekli maaşı 25 bin lira olacaktı.
25 bin lira olsa bile, bu maaşla özellikle büyük kentlerde bir ay geçinmek bile çok zor.
Bu nedenle CHP daha gerçekçi bir maaş tutarı saptamalı ve iktidara bu konuda baskı yapmaya devam etmelidir.