Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Karayolları Genel Müdürlüğü kulislerinde son günlerin en çarpıcı konusu, köprü ve otoyol geçiş ücretlerine yapılacak yüksek oranlı zam. Kulislerde, bu konuda hazırlığın tamamlandığı, gerek kamu gerekse de özel sektörün işlettiği köprü ve otoyollara kısa süre içinde zam yapılabileceği konuşuluyor.
Peki, hangi oranda bir zamdan söz ediliyor? Bu soruyu yanıtlamadan önce köprü ve otoyollarla ilgili çarpıcı bazı verileri paylaşalım.
İktidar, son 21 yılda Yavuz Sultan, Osmangazi, 1915 Çanakkale köprüleri ile İstanbul-İzmir, Kuzey Marmara, Malkara-Çanakkale, Ankara-Niğde, Menemen-Aliağa-Çandarlı, İzmir-Çeşme otoyollarını yap-işlet-devret (YİD), eş deyişle kamu-özel sektör iş birliği (KÖİ) yöntemiyle hayata geçirdi.
Avrasya Tüneli de YİD modeliyle inşa edildi.
Devlet, bu projelere araç geçiş garantisi verdi. Garanti, bazılarında dolar, bazılarında euro (Çanakkale Köprüsü) olarak belirlendi.
ON MİLYARLARCA LİRA
Bu projelerde, hizmete sunulduğu günden bu yana araç geçiş garantisi tutturulamadı. Karayolları Genel Müdürlüğü, bu nedenle köprü ve otoyollara her yıl milyarlarca lira garanti ödüyor. (Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü de Avrasya Tüneli’ne garanti ödemesi yapıyor.)
Köprü ve otoyollara, 2023 yılında garanti kapsamında yapılacak ödeme için öngörülen tutar 53.6 milyar TL. 2024 yılı yaklaşık 74 milyar TL… 2025 yılı tahmini 136 milyar, 2026 yılı tahmini de 163 milyar TL.
Avrasya Tüneli için bu yıl 2 milyar TL, gelecek yıl 5 milyar TL garanti ödemesi yapılması bekleniyor. 2025 yılı 7 milyar, 2026 yılı için de 8 milyar TL düzeyinde hesaplanıyor.
GEÇİŞ ÜCRETLERİ
Karayolları Genel Müdürlüğü, devletin işlettiği köprü ve otoyollara en son 2022 yılının başında zam yaptı.
(Bu yıl, temmuz ayında alınan bir kararla yüzde 18'lik KDV dilimi yüzde 20'ye yükseltildi. 10 Temmuz’dan geçerli 15 Temmuz Şehitler, Fatih Sultan Mehmet dahil köprü ve otoyol geçiş ücretleri arttı.)
Özel sektörün işlettiği köprü ve otoyollarda da geçiş ücretleri sözleşme öngörülen tutarlarda belirlenmiyor.
-Osmangazi Köprüsü’nde sözleşme ücreti 1416 TL, gişe ücreti 190 TL.
-Avrasya Tüneli’nde sözleşme ücreti 170 TL, gişe ücreti 53 TL.
-Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde sözleşme ücreti 152 TL, gişe ücreti 20 TL.
-1915 Çanakkale Köprüsü’nde sözleşme ücreti 572 TL, gişe ücreti 205 TL.
Karayolları Genel Müdürlüğü, (geçen her bir araç için) Osmangazi’de 1236 TL, Avrasya Tüneli’nde 117 TL, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde 132 TL ve 1915 Çanakkale Köprüsü’nde 367 TL ilgili işletmelere “katkı payı” ödüyor.
BÜYÜK ZAM HAZIRLIĞI
Ekonomi yönetimi, başta Ulaştırma ve Enerji bakanlıkları olmak üzere kamudan, gelirleri artırıcı adımlar atılmasını istiyor.
Ulaştırma Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü, bu doğrultuda kamu ve özel sektörün işlettiği köprü ve otoyollara zam hazırlığı yaptı.
Kulislerde, köprü ve otoyollara yüzde 30 ile 50 aralığında zam konuşulmaya başlandı. Zammın, yıl tamamlanmadan uygulamaya konulabileceği (yüksek olasılık kasım) belirtiliyor.
SON SÖZ ERDOĞAN’IN
Zam oranı ve zammın uygulamaya gireceği tarih, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a sunulacak. Erdoğan’ın, onay vermesi durumunda köprü ve otoyol geçiş ücretleri artırılacak.
Türkiye, 31 Mart 2024’te yapılacak yerel seçimlere hazırlanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, seçim öncesinde köprü ve otoyol zammına onay verip vermeyeceğini kısa sürede göreceğiz.