Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, gıda fiyatları düşsün diye KDV’nin yüzde 8’den yüzde 1’e çekildiği ay enflasyonunun bu ürünlerde azalmak bir yana daha da arttığının anlaşıldığı gün görevden alındı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün Şubat ayı enflasyonunu açıkladı. Ve gıdanın Şubat’ta fiyatı en çok artan ürün grubu olduğu anlaşıldı.
Geçen ay fiyatı en çok artan ürünler şöyleydi:
AYLIK ARTIŞ ORANLARI
Karnabahar % 88,51
Kabak % 79,11
Domates % 53,51
Maydanoz % 53,06
Kıvırcık % 49,01
Dolmalık Biber % 48,90
Salatalık % 41,84
Ispanak % 40,26
Nane % 39,99
Sivri Biber % 38,64
Dün açıklanan bu tablo tarım politikalarında büyük yanlışlar olduğunu bas bas bağırıyordu. Pakdemirli’nin görevden alınmasının arka planını bilmiyorum ama sezgilerim, gıda fiyatlarının bağırmasının Saray’dan işitildiğini söylüyor.
Zira Bekir Pakdemirli, AKP’nin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kaderi açısından en kritik koltukta oturuyordu. Ne demişti eski Başbakan ve Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel? “Boş tencerenin yıkamayacağı iktidar yoktur.” Sağlık, Dışişleri, İçişleri, Milli Savunma bakanlıkları kağıt üzerinde Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan daha önemli olabilir ama iktidardan düştükten sonra ne fayda?
Gıda fiyatları AKP’yi iktidardan düşmenin eşiğine getirmiş durumda. Anketler çok açık: AKP oylarının yüzde 30’a gerilemesinin nedeni Türkiye’nin izlediği maceracı dış politika, demokrasi eksikliği filan değil (Keşke öyle olsaydı), mutfaktaki yangın. Boş tencere.
Bekir Pakdemirli gıda enflasyonuyla mücadelede başarılı olamadı. İki kere iki dört. 2008’de 1 milyon 127 bin olan çiftçi sayısı 2021 yılının eylül ayında 530 bine düştü. Son on yılda çiftçi sayısı yüzde 53 azaldı. Son 5 yıldaki düşüş oranı ise yüzde 26. Pakdemirli “Biz çiftçimizin alın terine, emeğine sahip çıktık ve memnun ettik” diyerek işin içinden çıktı. Çiftçi memnunsa tarımı neden terk ediyor sorusuna cevap veremedi.
Çiftçi sayısında düşüşün faturasının tümünü Pakdemirli’ye fatura etmek haksızlık olur, ondan önce de işler kötüye gidiyordu. Ama mesela geçen yıl, tarımda maliyetlerin patlamasına karşı ne yaptı? Fiyatı yüzde 300-400 artan gübre için çiftçiye yeterli destek verildi mi? Zamanında verildi mi? Çiftçi geçen yıl gübre kullanmadı.
2021’de gübre yüzde 300-400, mazot yüzde 200 arttı. Elektriğe yüzde 125 zam geldi. Maliyetler böyle artarken domatesin fiyatının bir ayda yüzde 53, karnabaharın yüzde 88 artmasında şaşıracak bir şey var mı?
Pakdemirli’nin politikası, tarımdaki maliyet artışıyla ithalat yoluyla mücadele etmekti. Buğdayın fiyatı mı artıyor? Daya Rusya’dan buğdayı. Ayçiçeğinin fiyatı mı arttı? Daya Rusya’dan ayçiçeğini.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali bu politikayı da bitirdi. Rus limanlarından şu anda hiçbir geminin kalkmasına izin verilmiyor. Limanlar açılsa bile buğday başta olmak üzere tarımsal emtianın fiyatının patladığını göreceğiz. Buğday fiyatı uluslararası piyasada yüzde 30 arttı.
Bu koşullarda Hazine ve Maliye Bakanı Nebati’nin 2023 seçiminde enflasyonun tek haneye ineceği sözü nasıl tutacak?
Gıda fiyatları Pakdemirli’yi götürdü. Görünen o ki, AKP’yi de götürecek.