Lübnan ve Suriye’de Lübnan direniş hareketi Hizbullah’ın kullandığı telsiz ve çağrı cihazlarını patlatma eylemi sonrası görüş açıklayan iki bakanın söylemi birbiri ile örtüşmüyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan:“Müstakil bir siber güvenlik teşkilatı kurulması hükümetimizin gündemine getirildi.'' derken, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile işbirliğini vurguluyor.
Bakanlığın her gün 400’ün üzerinde dijital saldırıyı önlediğini de belirten Uraloğlu “Türkiye'de çağrı cihazları neredeyse hiç kullanılmıyor. Çağrı cihazlarının özelinde Türkiye'de bir risk olmadığını net olarak söyleyebilirim. Ama yapmamız gereken çok işin olduğunun da altınız çizmek isterim.” diye ekliyor.
Orta Doğu komşumuz İsrail’in sınır aşan eylemlerindeki artış başlı başına endişe kaynağı olmalı.
“Bizde çağrı cihazı kullanılmıyor” açıklaması talihsizlikten öte bir aymazlık ifadesi…
***
Hizbullah tarafından kullanılan elektronik çağrı cihazlarının eş zamanlı olarak patlamasıyla ilgili olarak, T24 yazarı ve bilişim uzmanı Füsun Sarp Nebil, “Bu saldırı, boyutu ile şaşırtıcı olsa da yeni cins bir saldırı değil. Siber saldırı hiç değil. Özetle, bir cihazın içindeki patlayıcı uzaktan patlatılmış. Yalnızca teknolojik alet kullanılan bir saldırı.” diyor.
Sarp Nebil, “35 yıldır cep telefonu kullanıyoruz, radyo frekans patlatılma olsaydı internet ve yazılım olması gerekirdi. İkisi de yok. En akıllı İsrail mi? Bu teknoloji mümkün olsaydı, benzerlerini yaşardık.” diye başladığı konuşmasını şöyle sürdürüyor:
“Amerika merkezli çok uluslu Intel firması, dünyanın en büyük işletimcisi, 2007’den beri gerileme yaşıyor. Apple’ın kurucusu Stev Joops, Intel’den çip almak yerine İngiliz işlemcisi Arm’ı seçti.”
***
Filistin halkının bağımsızlık mücadelesi veren radikal İslamcı örgüt Hamas’ın 7 Ekim Kudüs saldırısından sonra, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Gazze’de başlattığı yıkım ve soykırım, sınır aşan sivil katliamlarla sürüyor.
İran, Suriye ve Lübnan’ı hedef alan saldırılar, hayali şirketleri gündeme getiriyor. İsrail gizli servisi Mossad, acaba bu çağrı cihazlarını üreten şirketler gibi dünyada başka şirketler kurdu mu?
İsrail’in Lübnan'daki cihaz saldırılarında 37 kişi hayatını kaybederken en az 3 bin 250 kişi yaralandı.
Saldırılar 17-18 Eylül'de iki dalga olarak gerçekleşti. İlkinde çağrı cihazları, İkinci gün ise telsizler patlatıldı.
Lübnanlı yetkililer olaydan İsrail’i sorumlu tutarken İsrail’den konuyla ilgili henüz açıklama gelmedi.
Salı günü Lübnan ve Suriye'de aynı anda patlayan ve 4 binden fazla kişiyi yaralayan Hizbullah'a ait çağrı cihazlarını üreten şirketin izine Budapeşte'de rastlandı.
***
Lübnan'da patlatılan çağrı cihazlarını ürettiği iddia edilen Macaristan merkezli BAC Consulting KFT (BAC Danışmanlık Ltd) hakkında daha fazla bilgi edinme ihtiyacı ortaya çıktı.
Şirket 2022'de Arcidiacono Cristiana Rosaria tarafından kurulmuş.
Lübnan'da aynı anda patlatılan bombalı çağrı cihazlarının üreticisi görünen ve kendisine ulaşılamayan Rosaria gerçekte var olan bir kişi mi o bile şüpheli…
Linkedin sayfasında katalog fotoğraf izlenimi veren bir resmini paylaşan 49 yaşındaki Cristiana Rosaria Bársony-Arcidiacono kendini stratejik danışman ve iş geliştirici olarak tanımlıyor.
İş geliştirme, yönetim danışmanlığı, strateji ve ortaklık planlaması, liderlik gelişimi, çevre danışmanlığı, siyasi danışmanlık, hakla ilişkiler ve telekomünikasyon hizmetleri veren BAC Consulting'in patronu Rosaria'nin, Avrupa Komisyonu'nda yaklaşık 3 yıl değerlendirme uzmanı olarak çalıştığı da profilinde yer alıyor.
BAC Consulting KFT (BAC Danışmanlık Ltd) firmasının Macaristan’ın başkenti Budapeşte’deki ofisine aylardır kimsenin gitmediği iddia ediliyor.
***
Haber sitesi Timeturk’te şöyle bir haber yayımlandı:
Lübnan ve Suriye'de patlayan bombalı çağrı cihazlarının izi Budapeşte'de bulunan bir şirkete çıkınca, Rosaria’nın ''Mossad ajanı'' olabileceği ihtimali ortaya atıldı.
Haliyle bu iddialar karşısında duyabileceği “güvenlik endişesi” ile ortadan kaybolma olasılığı da düşük değil.
Gold Apollo markasına sahip bu cihazlar, Tayvan'da üretilmiş gibi görünse de, firmanın patlayan cihazların Macaristan'daki BAC Consulting KFT tarafından üretildiğini açıklaması dikkat çekti.
BAC Consulting'in 2022'de 725 bin, 2023'te ise yaklaşık 594 bin dolar gelir elde ettiği kayıtlarda görülüyor.
Sosyal medyada paylaşılan görüntüler, telsizlerin 5 ay önce çağrı cihazları ile aynı anda alındığını gösteriyor.
Amerikan New York Times gazetesi, Hizbullah'ın yakın zamanda aldığı çağrı cihazlarına İsrail'in gizlice patlayıcı yerleştirdiğini duyurdu. Amerikan yetkililer İsrail'in saldırı sonrası ABD'yi bilgilendirdiğini aktardı. İsrail Başbakanı Netanyahu'nun, bu saldırılara onay verdiği belirtildi.
Sky News Arabia, Mossad'ın cihazların pillerine nitrogliserin bileşiği enjekte ettiğini öne sürdü. Her iki kaynak da patlamayı siber saldırı olarak tanımlamıyor.
***
Sarp Nebil’e olası siber saldırılara karşı ülkelerin ne ölçüde hazırlıklı olduğunu sorduğumda; İtalya ve Almanya’daki girişimleri hatırlatıp, “Avrupa’nın teknolojide geri kaldı. İtalya devlet desteğinin küçük teknoloji firmaları yerine büyük firmalara verilmesi gerektiğini söylerken, İspanya 12 milyar dolarlık çip yatırımını programına aldı.” yanıtını veriyor.
***
Dünkü haberlerden bir özet vereyim:
Tayvan merkezli Gold Apollo şirketi, çağrı cihazlarını kendisinin üretmediğini açıklayarak, marka lisansı verdikleri Macaristan merkezli "BAC Consulting KFT" isimli firmayı işaret etti. Şirketin telefon ve maillere yanıt vermediği, internet sitesini de kapattığı belirtildi.
T24 yazarlarından Eray Özer “ilginç bir tesadüfe” dikkat çekiyor:
Bulgaristan'daki Norta Global ile Budapeşte'deki BAC Consulting'in kuruluş tarihleri neredeyse aynı: BAC Consulting 19 Mayıs 2022'de kurulmuştu, Norta Global Ltd da bununla neredeyse parelel bir zamanda, 14 Nisan 2022'de Norveçli Rinson Jose tarafından kuruldu. Jose'nin 2016'da Oslo'da kurduğu Norta Link diye bir başka şirket daha var.
***
Yine açık kaynaklarda Norta Global’le ilgili şöylesi bilgiler kayda geçiyor:
Bulgaristan, 19 Eylül'de İsrail istihbarat ajanları tarafından patlayıcılarla doldurulan ve Salı günü Lübnan'ın çeşitli yerlerinde havaya uçurulan binlerce çağrı cihazının satışıyla bağlantılı olduğu bildirilen Sofya merkezli bir şirkete karşı soruşturma başlatıldığını duyurdu.
Ön raporlarda, Lübnan direniş hareketi Hizbullah'a çağrı cihazı satan şirketle ilgili olarak Norta Global Ltd.'nin adı geçiyor ve Macaristan merkezli paravan şirket BAC Consulting de “aracı” olarak hareket ediyor. Sofya merkezli Norta Global adlı şirketin, Lübnan'da patlayan çağrı cihazlarının satışını kolaylaştırdığı iddia ediliyor.
Bulgaristan'ın devlet güvenlik ajansı DANS, ülkede kayıtlı bir şirketin rolünü araştırmak için İçişleri Bakanlığı ile birlikte çalıştıklarını bildirdi.
***
Macar haber sitesi Telex, kaynaklarına dayandırdığı haberinde satışın aslında Sofya merkezli Norta tarafından gerçekleştirildiğini ifade etti.
Macar muadili gibi Norta Global de 196 başka şirkete ev sahipliği yapan bir "genel merkez hizmet sağlayıcısı" na kayıtlı.
Bulgaristan Devlet Güvenlik Ajansı ise çağrı cihazlarının Bulgaristan topraklarında "herhangi bir sevkiyatının tespit edilmediğini" duyurdu.
Macaristan Uluslararası İletişi Bakanı Zoltan Kovacs, sosyal hesabından “BAC Consulting’in üretim ve işletme tesisi olmayan bir ticaret aracısı olduğunu doğruladı. Beyan edilen adreste kayıtlı bir yöneticisi bulunmuyor ve referans verilen cihazlar hiçbir zaman Macaristan’da bulunmadı. Bu dava Macaristan için hiçbir anlam ifade etmiyor” açıklaması yaptı.
Bu saldırıyı “Putinist-Orbanist” tutum olarak değerlendiren diplomasi kaynakları, Rusya Devlet Başkanı Viladimir Putin ve Macaristan Devlet Başkanı Viktor Orban’a atıf yapıyorlar.
***
Sarp Nebil patlamanın oluşuyla ilgili “Bu saldırının 2 boyutu var. Birisi casusluk (cihazların satın alınacağını ve nereden alınacağını haber almışlar) ikincisi muhtemelen hainlik; B.A.C Consulting isimli Macar firma ya da oradan ithalat yapan Lübnan'daki bayi bu bombaları cihaza yerleştirmiş.” yorumu yapıyor.
Daha önemlisi İsrail "teknoloji açısından güçlü olduğu" imajına yeni bir katkı yapmış oldu diyebilir miyiz?
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın, bu siber saldırının ardından "savaşta yeni bir aşamanın başladığını" belirtmesi verilmek istenen ülke imajını destekliyor.
Ne var ki Nebil’in vurguladığı gibi Ayyash suikastinde olduğu gibi 28 yıl önceki bir teknik kullanıldıysa “yenilikten” söz edemeyiz.
İkinci olarak da bu saldırının 7 Ekim Hamas saldırısı yıldönümüne tarihli olarak planlandığı ve Hizbullah’ın hazırlıktan haberi olmasıyla eylemin erkene alındığını da hesaba katarsak, İsrail için “hedeflenen” sonuç alınmamış demektir.
Macaristan 2024 Dijital On Yıl Ülke Raporu
Patlayıcı yerleştirilen cihazların üretildiği Macaristan bilişim sektöründe Doğu Avrupa’nın parlayan yıldızı olmaya aday bir ülke.
Macar KOBİ’leri özellikle 2023’te temel 5G kapsamını artırarak geniş bant bağlantısında bulut ve veri veri analitiğinin gelişmesinde ilerleme kaydetti.
Macaristan 2024 Avrupa ortalamasından yüksek, bulut (geniş bant) ve büyük dataya adapte oluyor.
Macaristan Çok Yüksek Kapasiteli Ağ (VHCN) kapsamı içinde AB ortalamasının üzerinde. AB ortalaması yüzde 78.8 olurken, Macaristan yüzde 84.1’e yaklaşıyor. Tesislere fiber kapsamı (FTTP) AB’de yüzde 64 olurken, Macaristan’daı yüzde 76.2’ye ulaşmış.
İşletmeler tarafından bulut ve veri analizinin benimsenmesinde ilerleme kaydeden Macaristan, AB’de yüzde 33.2 olan ortalamanın üzerine çıkarak yüzde 53.2’ye ulaşmış.
Macaristan bu skora karşılık “Dijital 10 yıl” amaç ve hedeflerine ulaşmak için sınırlı çaba planlıyor. 14 temel performans göstergesinden (KPI’lar) 12’si için hedef beliyor ve vakaların ancak yarısı AB 2030 hedeflerinin üzerinde veya bunlarla uyumlu, diğer yarısı düşük…
Macaristan, dijital dönüşümünü gerçekleştirmek için 1.7 milyar Euro (GSYİH’nin binde 9’u) bütçe (özel yatırımlar hariç) ayırmayı planlıyor.