Enflasyon geriliyor. Duy da inanma. TÜİK önceki gün tüketici enflasyonu (TÜFE) açıkladı. Enflasyon, Ekim’de gerileyerek yüzde 85.51’ten yüzde 84.39’a indi.
“Yüzde 1 de düşüş mü!” diye tepki gösterebilirsiniz, haklı olarak. Ama bu daha başlangıç, enflasyon önümüzdeki aylarda da gerileyecek. Gelecek ay daha da sert bir düşüş göreceğiz, enflasyon yüzde 70’in altına inecek. Düşüş 6 Şubat’ta açıklanacak Ocak enflasyonunda da devam edecek.
Yani enflasyon bitti mi? Yok canım. Fiyat artışları tam gaz sürüyor. Yine TÜİK’in açıkladığı veriye göre geçen ay enflasyon yüzde 2.88 arttı. Aylık enflasyon artıyor, yıllık enflasyon geriliyor, bu nasıl oluyor?
Baz etkisiyle. Hatırlarsanız, geçen yılın kış aylarında enflasyonda patlama yaşanmıştı. 2021’in Kasım ayında enflasyon yüzde 3.51’di. O ay dolarda deprem oldu. Dolardaki patlama enflasyona yansıdı, Aralık ayı enflasyonu yüzde 13.58’e yükseldi. (Aylık enflasyon.) Ocak’ta da enflasyon yüzde 11.10’du. Bunlar inanılmaz oranlardı.
Yıllık enflasyon, geçen yılın aynı ayından bu yana olan bir yıllık dönem için hesaplanıyor. İşte bu nedenle önümüzdeki ay enflasyondaki düşüş hızlanacak. Çünkü geçen Aralık ayının yüzde 13.58’lik aylık enflasyonu hesaptan çıkacak, bu yılın Aralık ayının çok daha düşük (Muhtemelen yüzde 3 civarındaki) enflasyonu dahil olacak. Böylece yıllık enflasyon bir anda düşecek.
Biraz daha teknik detay vermek gerekirse, yıllık enflasyonun hesabında geçen yılın aynı ayının TÜFE endeksi ile bu yılın TÜFE endeksi karşılaştırılacak. Formülü şöyle:
Yıllık enflasyon = (Ayın enflasyon endeksi / Geçen yılın aynı ayının enflasyon endeksi-1)x100.
Bu Kasım’da enflasyon endeksi 1115,26’ydı. Geçen yılın Kasım ayında ise 604,84’tü. Formül şöyle işledi:
(1115,26-604,84-1)x100=84.38.
Enflasyon işte böyle geriledi. Gelecek ay daha da çok gerileyecek, çünkü geçen Aralık’ta enflasyonu endeksi 686,95’ti.
Yani enflasyon bitti, fiyat artışları durdu mu? Hayır, çünkü fiyat artışları sürüyor.
Enflasyonun yıllık bazda yüzde 1 gerilediği ay bazı temel gıda ürünlerinin fiyatlarında yaşanan artışlara bakalım:
Tereyağı %17,58
Taze süt %15,71
Peynir %15,05 Sebze (patates hariç) %13,26
Pirinç %10,87
Patates %8,28
Makarna çeşitleri %7,80
Bunlar yıllık değil aylık artış oranları! Enflasyon tam gaz devam ediyor. Endeksten kaynaklanan düşüş sadece bir illüzyon. Ama iktidar partisi bu illüzyonu tepe tepe kullanacak.