Zaten tartışmalı bir yasaydı ama şimdi de İngiltere Parlamentosu tarafından geri çevrileceği beklentisi yüzünden İskoçya ile İngiltere arasında siyasi bir krize yol açabilir. Çünkü İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, İskoçya Parlamentosu’nun Aralık ayında kabul ettiği cinsiyet değiştirmeyi kolaylaştıran “Öz Kimlik” yasasını engelleyecek gibi görünüyor. Bu kimilerinin hayli işine yarayacak olan yasanın tümden iptalini gündeme getireceği gibi, İngiltere’nin İskoçya Parlamentosu’nun kararlarını hiçe saydığı anlamına da gelecek.
Yetki kavgası kızışacak
İskoçya’nın, İngiltere’yi yeni bir bağımsızlık referandumu yapma önerisini geri çevirmekle suçladığı anımsanırsa, bu müdahale ciddi bir krizi tetiklemiş olacak. Yasa, aslında cinsel yönelimleri nedeniyle sıkıntı çekenleri rahatlatacak bir düzenleme. Yasal olarak cinsiyet değiştirmek için bekleme süresini kısaltan, başvuru için asgari yaşı 16'ya düşüren, "tıbbi teşhis" zorunluluğunu ortadan kaldıran bir yasa bu.
Ama Sunak için bu yasanın eşitlik mevzuatı üzerinde olumsuz etki yaratacağını düşünerek engellemeye çalışacak deniyor. Sky News televizyonu “25 yıl önce İskoçya Parlamentosu’na verilen yetki devrinden bu yana görülmemiş bir müdahale” olarak değerlendiriyor durumu.
İskoç parlamenterler İngiltere ile Galler’i etkilemeyeceğini söylemelerine rağmen İngiltere yasanın “cinsiyet turizmine yol açacağını”, dahası “İngiliz hapishanelerindeki, biyolojik olarak erkek olan eşcinsellerin kadınlar koğuşuna geçme taleplerini” tetikleyeceğini düşünüyor. Sunak da bu endişelere dayanarak yasayı engellemenin makul bir tutum olduğunu vurguluyor.
İskoçya Yasası'nın 35. Bölümü, aslında İskoç Parlamentosu başkanının herhangi bir yasayı kraliyet onayı için Kral'a göndermesini engelliyor. Ama buna rağmen İngiltere yasayı onaylama ya da reddetme konusunda yetki sahibi. İskoç parlamenterlerin 35. maddeye başvurması hem yetki devri hem de trans tartışmaları konusunda gerilime yol açacak gibi görünüyor. Bu maddenin hatırlatılması hükümette olan sol eğilimli İskoçya Milli Partisi’nin İngiltere’yi “İskoç halkının iradesini yok sayıyor” eleştiriyle uyumlu elbette.
İskoçya: Şiddetle karşı çıkacağız
Yakında patlayacak fırtınanın habercisi olan sözler de İskoç hükümetinden geldi. Yapılan açıklamada "İskoç Parlamentosu'nun demokratik iradesini zayıflatmaya yönelik her türlü girişime şiddetle karşı çıkılacağı" belirtildi.
Sevimsiz olan beklenti şu; Sunak transseksüeller de dahil olmak üzere dönüşüm terapisini yasaklamak için uzun süredir ertelenen mevzuatı gündeme getirebilir. Bu transların yaşamını daha da zorlaştıran bir gelişme olacak haliyle. Bu arada İngiltere Eşitlik Bakanı Kemi Badenoch'un yasal belgelerde cinsiyet değiştirme süreci İngiltere tarafından tanınan ülkelerle bölgelerin listesini gözden geçirmeyi planladığını açıklamasının ardından LGBTQ+ kampanyacıları Başbakan Sunak’ı "trans seyahat yasağı" getirmekle suçladı.
Ünlü LGBTQ+ kurumu Stonewall da hükümetin bu adımları atarak transların "saygı duyulacak vatandaşlar değil, kontrol altına alınması gereken bir tehdit" olarak görüldüğüne dair "mesaj" gönderdiği uyarısında bulundu.
Yaşasın bağımsızlık
İki ülke arasına 25 yıl önce gerçekleşen yetki devrine rağmen İngiltere hala İskoçya Parlamentosu’nun aldığı kimi kararları reddetme tutumunu sürdürüyor. Ama iki ülkenin yakında patlayacak büyük kavgasından zarar görecek olanlar, gerilimle ilgisi bulunmamalarına rağmen translar ile LGBTQ+ bireyleri olacak.
Bağımsızlık için yeni bir referandum kararı almaya hazırlanan, İngiltere’den de bu konuda engellenmemesini talep eden İskoçya, şimdi kendi parlamentosundan geçirdiği yasanın engellenmesi ihtimali üzerine ciddi bir itiraz geliştirmeye hazırlanıyor.
Bağımsızlığın ne kadar büyük bir kazanç olduğunu İskoçya’nın bugünkü durumuna bakarak anlamak mümkün. Yasalarını bile bir başka güce kabul ettirmek için mücadele etmek zorunda İskoçya.
Bağımsızlık büyük nimet gerçekten.