(1)
Muğla’nın Yatağan ilçesi sınırlarında M.Ö 2 binli yıllarda kurulan antik köy Stratonikeia (Eskihisa)’da ilki tiyatronun incisi Yıldız Kenter tarafından sahneye konan “Ben Anadolu” oyununu, öğrencisi Ayça Bingöl’ün yorumuyla izliyoruz…
Bingöl, Anadolu’nun antik çağlarından Cumhuriyet’e uzanan 6 bin yılda efsanelere konu olan bereket tanrıçası Kibele’nin, Niobe’nin, su perisi Salmakis’in, Kassandra’nın, Theodora’nın, Nilüfer Hatun’un, Hürrem Sultan’ın, Ayşe Sultan’ın, Sofia Schliemann’ın öykülerinin arasında olduğu 16 kadın karakterden bir seçki ile sahne alıyor.
Helenestik dönem kentlerinden Stratonikiea gibi, Patara ve Nysa Antik Kentleri’nde de izleyicisi ile buluşan oyunun sponsorluğunu İş Sanat üstlendi.
Geçen yıl “Antik Sahne” adıyla hayata geçen proje yaz boyu antik kentlerde sanatsal yolculuğunu sürdürecek.
(2)
Yatağan, Bodrum’a yakın sayılmaz; 90-100 km’lik yol gideceksin ve gecenin bir yarısı aynı yolu geri döneceksin…
Yine de Bodrum’dan gelenler az değil. Yaklaşık 500 kişilik alana yerleştirilen tüm koltuklar dolu.
Aydın ilinin Sultanhisar ilçesi sınırlarında yer alan antik kent Nysa’da 2 bin kişi izlemiş yine Yıldız Kenter’in öğrencilerinden Görkem Yaltan yönetiminde sahnelenen, 1984 yılında metinlerini Güngör Dilmen’in yazdığı “Ben Anadolu” piyesini…
Girişler ücretsiz. Bu nedenle sanatla, toplum arasındaki önemli bir bariyer aşılmış oluyor. Anadolu topraklarında yaşayan medeniyetlere merak artıyor.
Güney Ege’de Karya medeniyetinin yurt edindiği ve “Gladyatörler Şehri” olarak anılan Stratonikiea’yı özel kılan yanı; bölgede yerleşik medeniyetlerin katman katman izlerini taşıyor olması.
Büyük Menderes’le, Dalaman Çayı arasındaki bir çoğrafyada 10 bin yıldır insanların yaşadıkları biliniyor.
Karyalılar’dan sonra aynı çoğrafyada yerleşik Klasik Helenestik, Roma, Bizans, Türk Beylikleri (Menteşe,
(3)
Osmanlı) ve Cumhuriyet dönemi yapılar birinin üzerine biniyor.
Muğla'nın Yatağan ilçesinde pagan inanışının merkezi kabul edilen 3 bin yıllık Lagina Kutsal Alanı'nda ise 6 yıllık aradan sonra 2017 yılında yeniden kazma sesleri yükseliyor.
Lagina kazılarında yer alan Denizli Pamukkale Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof.Dr. Bilal Söğüt Stratonikiea kazı başkanlığını üstlenmiş.
Söğüt’le Turizm ve Kültür Bakanlığı, Muğla Valiliği ve Yatağan Belediyesi’nin işbirliği ile restorasyonu tamamlanan Osmanlı dönemi Şaban Ağa Camisi ve Selçuklu yapısı hamamla çevrili meydandaki köy kahvesinde soluklanıyoruz.
Söğüt, “Türkiye’nin ilk ve tek Arkeoloji Enstitüsü 2015 yılında Pamukkale Üniversitesi’nde kuruldu” diyor.
İstanbul gibi büyük ve tarihi bir kentin, sanat tarihi, tarih ve edebiyat alanında öne çıkan üniversitelerinde böyle bir enstitünün olmaması nasıl açıklanır bilmiyorum.
(4)
Türkiye’de kurulu 42 Arkeoloji Fakültesi bu alanda bir enstitü kurma gereğini ortadan kaldırıyor olabilir mi? Akademinin tartışma konusu…
Bana bu konu, AKP’nin “Osmanlıcılık” ve de “Yandaş” ideolojisinin arkeoloji alanındaki çalışmalara yansımasından bağımsız alınamaz gibi geliyor.
Nedenini söyleyeyim:
Yatağan ilçesi termik santral bölgesi. Kazı alanına doğru ilerleyen AYDEM Enerji bünyesinde faaliyet gösteren Yatağan Termik Santral A.Ş’nin yer altı madenciliğine “dur” diyecek bir “Kazı Başkanı” istemezler!
Bakanlık kazı bölgesinde 4 köyde istimlak gerçekleştirmiş.
Söğüt, “Köylerden kadınlar kazı alanında asgari ücretli olarak çalışıyorlar” diyor.
Lagina Kutsal Alan üzerinde durmak gerek.
İlk Türk kazı heyeti Lagina’da çalıştı.
Kazının başında Suna İnan Kıraç Vakfı tarafından 3.5 milyon dolara satın alınan ve Pera Müzesi’nde sergilenen ünlü “Kaplumbağa Terbiyecisi” tablosunun ressamı; arkeolog, müzeci, belediye başkanı 1842 İstanbul doğumlu Osman Hamdi Bey vardı.
Lagina, evrendeki her canlı ve her cismin Tanrı’nın yansıması olduğuna inanılan tek Tanrı’lı dinlerden önce benimsenen Pagan inancının takipçilerinin Kabe’si…
Dünyada yaklaşık 3.5 milyon Pagan’ın potansiyel olarak ziyaret edebileceği bir ibadet merkezi.
İnsanın tekrar tekrar ve her defasında başka bir canlı ve cisim olarak dünyaya geldiğine inanıyorlar.
Şamanizm gibi doğayı merkeze alan bu inanç sisteminin en önemli iki simgesinden biri ağaç, diğeri de 5 köşeli yıldız…
Modern paganların düsturları arasında hiçbir canlıya zarar vermemek, doğanın içinde yaşamak, az tüketmek ve yardımlaşma yer alıyor.
Aborjin ve Kızılderili kabileler Mezo-Pagan, 1960’larda ortaya çıkan “anı yaşa” felsefesini güden Hippiler’in de Paleo-Pagan olarak anılıyor.
Her yıl binlerce turist Lagina’daki Pagan kilisesini ziyarete geliyormuş.
Yatağan Termik Enerji Üretim A.Ş’nin ticari itibarının zedelendiğini öne sürerek 1 milyon liralık tazminat davası açtığı Yatağan Yeşil Yaşam Derneği Başkanı Kazım Erol’ün bu alanda düzenlemek istediği festival talebi kaymakamlık tarafından geri çevrilmiş.
Festivallerle anılması gereken Muğla’da kömürün karası ağır basıyor.
Limak Holding ve IC Holding ortak iştiraki YK Enerji'nin Muğla'nın Milas ilçesine bağlı İkizköy'de bulunan Akbelen Ormanı'nda maden sahasını genişletmek için gerçekleştirdiği ağaç kesimine karşı, bölge halkının mücadelesi sürüyor.
Dün sabahın ilk ışıklarında Akbelen Orman sahasına baskın yapan kolluk güçleri, ağaçlarını korumak için direnen çevreci köylüleri gözaltına aldı.
Geleceği aydınlatmak için kömür yakmıyor Anadolu!
Doğaya dönüyor yüzünü bereket saçıyor bu topraklar.
İlk sayfada Kibele, son sayfada Milas 3. Asliye Ceza Mahkemesi'nde yargılanan yaşam savaşçıları İkizköylü Gülören Demir (ler) yer alıyor.