İkinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmasının ardından zafer kazanmış devletlerin zoruyla “barışçı” bir anayasaya sahip kılınan Japonya’nın artık pasif politikayı bırakacağı bir kaç yıl önceden belli olmuştu. Bir suikast sonucu öldürülen eski Başbakan Şinzo Abe döneminde önce anayasasını askerileştirmiş ardından ordusunu güçlendirme kararı almıştı ülke.
Çin’in de son zamanlarda proaktif dış politikaya geçtiği düşünülürse çeşitli nedenlerle “pasif diplomasi” gütmüş bu iki ülkenin artık daha aktif politikalara yöneldiği anlaşılır. Malum, Çin, Suudi-Arabistan ile İran’ı barıştırmış, Rusya ile Ukrayna için de bir barış anlaşması hazırlığına başlamıştı. Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping’in önceki gün Moskova’yı ziyareti de bu politikanın son evresini oluşturuyor.
Zor demişlerdi
Bu nedenle Japonya Başbakanı Fumio Kishida’nın dün (Salı) Ukrayna’nın başkenti Kiev’e yaptığı sürpriz ziyaret ülkesinin yeni dış politikasına son derece uygun. Ancak Japon haber ajansı Kyodo News, bir Japon liderin yabancı bir ülkeye habersiz bir ziyaret gerçekleştirmesinin nadir görülen bir durum olduğunu belirterek. Tokyo'daki yetkililerin daha önce Kiev'e yapılacak bir ziyaretin güvenlik nedeniyle zor olacağını belirttiklerini anımsatıyor.
Kishida'nın Kiev ziyareti Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile görüşmesinden sadece bir gün, Tokyo'da Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yoel ile görüşmesinden de bir haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. Modi ile görüşen Kishida, Çin'in bölgedeki etkisine karşı koymayı amaçlayan yeni bir Hint-Pasifik girişimini duyurmuştu. Hem Japonya hem de Hindistan, ABD, Avustralya ile birlikte Hint-Pasifik güvenlik ortaklığı olan Quad'ın üyeleri.
Düşman kardeşler artık dost
Geçen hafta Kishida ile Yoon arasında yapılan görüşme, ABD'nin iki müttefiki arasındaki ilişkilerin yeniden tesis edilmesinde başarılı olduğu anlamına geliyor. Japonya ile Güney Kore arasındaki ilişkiler G. Kore’nin 2. Dünya Savaşı sırasındaki suçları için tazminat istemesiyle uzun zamandır gergindi. Ancak hem Çin’in artan etkisi hem de Kuzey Kore ile yaşanan gerilimler iki ülkeyi bir araya getirdi.
Kishida’nın Ukrayna ziyareti de yukarıdaki gelişmeleri izleyen yeni bir ABD/Batı yanlılığının işareti. Japonya Dışişleri Bakanlığı, Kishida'nın Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelensky ile görüşmesi sırasında "vatanlarını savunmak için ayağa kalkan Ukrayna halkının cesaretine, azmine duyduğu saygıyı" ifade ettiğini duyurdu. Kishida’nın bu sözleri, Japonya’nın G7 ülkelerinin başkanlığını yürütmesi nedeniyle bu grubun da desteği anlamına geliyor. Ukrayna'nın işgalinin yanı sıra Japonya, toprak anlaşmazlıkları yaşadığı iki ülke olan Rusya ile Çin'in ortak askeri tatbikatları konusunda endişelerini daha önce dile getirmişti.
Tuhaf gelişmeler
Kishida’nın ziyaretinin esrarlı bir havada gerçekleşmesi durumu son derece tuhaf bir hale sokuyor. Zamanlaması da manidar olan ziyaretin, hazırlıklarının çok gizli olduğu belirtiliyor. Çünkü katı parlamento kuralları ile savaş sonrası aktif bir savaş bölgesini ziyaret etmeme geleneği nedeniyle Kishida’nın ziyareti engellenebilirdi. Bu nedenle Japonya, hem Hindistan hem de Polonya ile gizli bir sınır ötesi operasyon yürüttü. Kishida'nın kağıt üzerinde Pazar'dan Çarşamba'ya kadar Hindistan'ı ziyaret etmesi gerekiyordu. Ancak programı kasıtlı olarak belirsiz tutuldu.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile yapacağı zirve de dahil olmak üzere tüm önemli etkinlikler Pazartesi gününe denk gelirken Salı günü tamamen boş bırakılmıştı. Kishida, Salı günü sabahın erken saatlerinde özel bir jetle Polonya'ya doğru yola çıktı. Polonya'nın sınır kenti Przemysl'den Kiev'e de 10 saatlik tren yolculuğundan sonra ulaştı. Ziyaret haberinin dünyaya bildirilmesi bundan sonradır. Hayli garip bir durum. Hazırlıkları açıkça yapılamayan bir ziyaretti Kishida’nınki.
Yardım yağdırıyor
Savaşın başlamasından bu yana Japonya 7.1 milyar ABD Doları tutarında mali, insani yardım sözü vermiş, Ukrayna’ya gözetleme dronları, kurşun geçirmez yelekler, kasklar, kışlık savaş kıyafetleri, çadırlar, kameralar, dürbünler sağlamıştı. Son ziyaret sırasında da Kishida Ukrayna'nın enerji şebekesi için 470 milyon ABD doları, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü aracılığıyla 30 milyon ABD doları tutarında öldürücü olmayan askeri teçhizat yardımı sözü de verdi.
Japonya zorunlu olarak kendisine dayatılan “barışçı” dış politikadan kurtulmuş görünüyor.
Ukrayna ziyaretinden anladığımız bu.