Türkiye, altın ithalatında rekorlara doymuyor. 2022 yılında, 20,4 milyar dolar olan altın ithalatı, 2023'te yüzde 48 artışla 30,2 milyar dolara yükseldi.
İthalat artarken, yerli üretim düşüyor. Türkiye'de altın üretimi 2020 yılında salgına rağmen Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırarak, 42 tona ulaştı. 2021 yılında üretim 39 tona geriledi. 2022 yılında adeta dip yaptı ve 31 tona düştü.
2023 yılı üretimi birkaç güne kadar netleşecek. Sektör temsilcileri, 34-35 ton düzeyinde bir üretimin söz konusu olduğunu söyledi. Yerli üretim altının tamamını, Merkez Bankası satın alıyor.
YENİ ARAYIŞLAR
İktidar, cari açıkta büyük etkisi olan altın ithalatını azaltmak, yerli üretimi artırmak istiyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, bu konuda yaptığı bir açıklamada, “Altın üretimini artırmamız gerekiyor, yeni keşifler var. Altında ihtiyacı karşılayacak üretim çıkabilir” dedi.
Orman, maden, çevre konularındaki hassasiyetlere işaret eden Yılmaz, “Tüm bunları çevre kurallarına uyarak geliştirmek lazım. Sanayi ve Orman bakanlıkları çalışma yapıyor. Yatırım yeri tahsisi, çevresel hassasiyetler, madencilik çalışmaları, ruhsat süreçleri de etkiliyor” diye konuştu.
Yılmaz, yerli altın üretimini artırmak için sık sık altın üreticileriyle bir araya geliyor. Yerel seçimlerden sonra altın arama ve üretiminde, başta orman izinleri olmak üzere yeni ve ileri bazı adımların atılmasına kesin gözüyle bakılıyor.
BÜYÜK HESAPLAŞMA
Altında, bu yıla damga vuracak bir davayla ilgili de kritik gelişmeler yaşanıyor.
2019 yılının yaz mevsimine geri dönelim. Kanadalı Alamos Gold’un Türkiye iştiraki Doğu Biga Madencilik’in, Çanakkale-Kirazlı’da yürüteceği altın arama ve üretim faaliyeti için bir anda bölgede on binlerce ağaç kesildi.
Kesilen ağaçlar ve madende üretim aşamasında siyanür kullanılacağının ortaya çıkması, çevre kaygılarını ve tepkilerini beraberinde getirdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, kamuoyunda oluşan tepkiler üzerine önce sahadaki faaliyetleri durdurdu. Ardından ikinci bir adım daha attı.
Enerji Bakanlığı’na bağlı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG), Alamos Gold’a, Çanakkale’de altın aramak üzere 10 yıl için verilen ve 13 Ekim 2019’da dolan ruhsatın süresini uzatmadı.
Kanadalı şirket, ruhsatı uzatılmadığı gerekçesiyle Türkiye aleyhine 1 milyar dolarlık tahkim davası açtı.
SAVUNMA YAPILDI
Hakem heyeti belirlendi.
Davada, önemli bir aşama geride kaldı. Türkiye, 1 milyar dolarlık tazminata konu olan davada, 'savunması'nı yaptı. Gerekçeler tek tek sıralandı. Temellendirmeler yapıldı.
Ankara, davanın bu yıl içinde sonuçlanmasını bekliyor.
Şimdi, konuyla ilgili yanıtı aranan iki soru var.
Türkiye, bu davada yüklü miktarda tazminat öder mi?
Ankara’da kulislerde, Türkiye’nin, Alamos Gold’a, “kâr mahrumiyeti” gerekçesiyle bir miktar tazminat ödemesinin gündeme gelebileceği konuşuluyor. Bunun çok yüklü bir miktara ulaşması beklenmiyor.
Alamas Gold Türkiye’de altın üretimine devam edebilir mi?
Bu soruya kesin olarak “Hayır” yanıtı veriliyor.
Alamos Gold’un, Türkiye’de personel sayısını iyiden iyiye düşürdüğü, halihazırda 3-4 personeli bulunduğu da ifade ediliyor.
Küresel piyasalarda, 2024’ün altının yılı olacağı konuşuluyor. Türkiye için de altın hem dava hem de değer yönünden çok çok önemli olacak.