“Çiftdüşün: Çiftgörü” Pera Müzesi’nde Metin ve İmge İlişkisi Üzerine Bir Sergi Pera Müzesi, ilkbahar - yaz sezonunu “Çiftdüşün: Çiftgörü” sergisi ile karşılıyor. 25 Mayıs – 06 Ağustos 2017 tarihleri arasında gerçekleşen sergi, ulusal ve uluslararası özel koleksiyonlardan seçilen yapıtlar üzerinden metin ve imge arasındaki çok yönlü ilişkiyi sorguluyor.
“Çiftdüşün: Çiftgörü” sergisi, 1970 ve 1980’lerde etkin rol oynayan Moskova kavramsalcılarıyla başlıyor, George Orwell’ın 1984 romanında kullandığı “Çiftdüşün” kavramına bir göndermeyle isim buluyor ve güncel sanatçıların metin ve imge arasındaki ilişkiye ışık tutan eserlerinden bir seçki sunuyor. 25 Mayıs Perşembe günü ziyarete açılan serginin küratörlüğünü, çağdaş sanat alanında tanınmış bir küratör ve yazar olan Alistair Hicks üstleniyor.
Orwell’ın “Çiftdüşün” kavramını “Devlet”in bireyin zihni üzerinde nasıl egemenlik kurduğunu gösterebilmek için icat ettiğini vurgulayan Hicks, kelimeyi “zihnimizde birbiriyle çelişen iki düşünceyi bir arada tutma ve bu düşüncelerin ikisine aynı anda inanabilme yeteneği” olarak tanımlıyor ve ekliyor “1984’de Devlet Çiftdüşünü kendi ‘doğru’ düşünme biçimi dışındaki her şeyi görmezden gelebilmek için kullandı.”
Küratör Alistair Hicks, sergiyi, yazar ve sanatçı Pavel Pepperstein’in “Siz muhtemelen çiftdüşünü olumsuz bir kavram olarak görüyorsunuz. Rusya’da biz onu yalnızca bir başlangıç olarak görüyoruz.” söylemi üzerinden kurguluyor ve çiftdüşünün bugün bizlerin yegâne umudu haline geldiği yorumunda bulunuyor. Hicks, sanatçıların yalnızca Çiftdüşünü değil, birbirine paralel ve teğet geçen çok sayıda çizgiyi aynı anda kullanarak bir Çokludüşünün nasıl geliştirilebileceğini gösterdiklerini ifade ediyor. Sergi bu noktadan hareketle çoğulcu düşünmenin izini sanat eserleri üzerinden sürüyor.
İmgenin saflığı, metnin kutsallığı ile imge ve metnin birer iletişim aracı olarak işlevlerinin de sorgulandığı sergi Moskova kavramsalcılarıyla başlasa da dünyanın dört bir yanından sanatçılara yer veriyor. Hicks bu durumu “Bu sergi, sunduğu sanatçıların kökenlerini Moskovalı kavramsalcıların 1970’lerden itibaren yaptıkları düşünce sıçramasına borçlu olduklarını, ancak çiftdüşün ve çokludüşünün dünyanın farklı yerlerinde neredeyse bütünüyle bağımsız bir biçimde ortaya çıktığı tezini savunmaktadır. Çiftdüşün küresel bir harekettir” sözleriyle özetliyor. Politik ve sosyal sebeplerle çiftdüşün ve çokludüşünü daha yakından tecrübe etmiş bazı sanatçıların yanına bunu uzaktan gözlemlemiş olanları da yerleştiriyor ve “İnsan yakınındayken fark etmez her zaman” diye ekliyor.
Görsel ve sözel arasındaki sürtüşmeyi araştıran ve çiftdüşünle birlikte düşünce biçimlerinde yaşanan radikal değişime işaret etmeyi amaçlayan “Çiftdüşün: Çiftgörü” sergisi tüm dünyadan 34 sanatçının yapıtlarını içeriyor. Sergide yer alan sanatçılar: Yuri Albert, Nikita Alexeev, Kader Attia, Sarnath Banerjee, Erik Bulatov, Hera Büyüktaşçıyan, Olga Chernysheva, Aslı Çavuşoğlu, Marilá Dardot, Marcel Dzama, Tracey Emin, Merike Estna, Claire Fontaine, Sandra Gamarra, Duan Jianyu, Ali Kazma, William Kentridge, Waqas Khan, Anselm Kiefer, Galim Madanov and Zauresh Terekbay, Marko Mäetamm, Mónica de Miranda, Ciprian Mureşan, Arkadiy Nasonov, Bruce Nauman, Pavel Pepperstein, Raymond Pettibon, RAQS Media Collective, Thomas Ruff, Nedko Solakov, Erdem Taşdelen, Gavin Turk, Keith Tyson, Yangjiang Group.
Sergi kapsamındaki etkinlikler
Küratör Alistair Hicks, 27 Mayıs Cumartesi günü saat 14:30’da, sanatçılardan Waqas Khan ve RAQS Media Collective’den Monica Narula ile bir söyleşi için bir araya geliyor. Sanatçı Marko Mäetamm ise 7 Haziran Çarşamba günü 16:00 – 18:00 arasında “Nasıl Sanatçı Oldum” isimli çalışmasını Pera Müzesi’nin duvarlarında halka açık olarak yeniden üretiyor. Aynı gün 18:30’da da küratör Alistair Hicks ile bir söyleşi gerçekleştiriyor.
“Çiftdüşün: Çiftgörü” sergisi 06 Ağustos 2017 tarihine kadar ziyaret edilebilir.
Pera Müzesi Salı’dan Cumartesi’ye 10:00 - 19:00 saatleri arasında, Pazar günleri ise 12:00 - 18:00 saatleri arasında gezilebilir. Müzede Cuma günleri hem uzun hem de ücretsiz! “Uzun Cuma”larda müze 18:00 - 22:00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebilir. “Genç Çarşamba” günlerindeyse tüm öğrenciler müzeyi ücretsiz ziyaret edebilir.
-HİKMET AYDOĞAN