Getir şirketine bağlı çalışan Vigo, çalışanlara sormadan saatlik garanti ücret uygulamasını kaldırarak paket başı ücret sistemine geçti. Önceden saatlik 85 lira ve paket başı 50 lira alan moto kuryeler yeni sistem ile attıkları her paket için 75 lira alacak. Paket başı ücret siteminin kuryeleri ölüme sürüklediğini söyleyen Vigo kuryeleri yaptıkları eylemlerle kararın kaldırılmasını ve saatlik garanti ücret modeline dönülmesini istiyor.
İŞÇİLER PAKET BAŞI SİSTEMİNİ PROTESTO ETTİ
Evrensel'den Murat Uysal'ın haberine göre, kararın alındığı gece lokasyonlarında toplanan kuryeler, konvoylar oluşturarak kornalar çalıp karara tepki gösterdiler. Ardından Bakırköy'de bir araya gelen kuryeler, Vigo genel merkezine doğru hareket ederek protesto düzenlediler. Motorlu Kurye İşçileri Derneği ve Turizm Eğlence ve Hizmet İşçileri Sendikası (TEHİS) ile birlikte hareket eden kuryeler, geçen yıl İstanbul'un bazı bölgelerinde farklı ücret uygulamalarına karşı sokaklara çıkmışlardı. Sendikal örgütlenme imkanlarının sınırlı olması nedeniyle dernekler aracılığıyla dayanışma sağlayan Vigo kuryeleri, Vigo'nun ücret politikalarına karşı İstanbul ve Kocaeli'de eylemler düzenlediler. Bakırköy'de buluşan kuryeler, Vigo'nun aniden değiştirdiği ücret tarifelerine tepki göstererek ölüm riski taşıyan paket başı sistemine karşı olduklarını dile getirdiler.
''HİÇBİR ARKADAŞIMIZIN İŞ CİNAYETİNE KURBAN GİTMESİNİ İSTEMİYORUZ''
Motorlu Kurye İşçileri Derneği üyesi bir Vigo kuryesi, “Ekmeğimizin peşindeyiz. Bayram arifesinde ücretlerimizi düşürmeye utanmıyorlar. Paket başı çalışmak daha fazla çalışmak demek, ne kazanacağını bilmemek demek. Hiçbir arkadaşımızın iş cinayetine kurban gitmesini istemiyoruz. Sokak ortasında paket kovalarken ölmek istemiyoruz” diye konuştu. Başka bir kurye, “Yıllardır Vigo’da kuryelik yapıyoruz, yıllardır şirketin tek övündüğü şey saatlik garanti ücret vermesi, yıllardır bunu söyleyerek bizleri piyasanın çok altında ücretlerle çalıştırdılar. Gecenin bir yarısı kendi kafalarına göre aldıkları bir kararla saatlik ücreti kaldırdılar, paket başı ücrete geçtiler. Vigo’daki hiçbir kurye bu uygulamayı kabul etmiyor. Biz biliyoruz ki paket başı sistemde kuryeler ölüyor” dedi.
'BİZ BİR ARADAYIZ ÖLMEMEK İÇİN SOKAKTAYIZ'
Kararın alındığı cuma gecesi yaptıkları eylemde konuşan bir Vigo kuryesi ise, “Saatlik ücreti kaldırma olayı hepimizi buraya topladı. Buradaki kuryelerin içinde borcu harcı olan insanlar var Vigo’nun bunu yapmaya hakkı yok. Vigo bu kararından vazgeçecek, vazgeçirene kadar durmayacağız. Vigo’nun yaptığı yanına kalmayacak, hiçbir Vigo yetkilisi kuryeleri özelden aramasın bizi özelden aramayı bırakın. Gizli anlaşmayacağız biz bir aradayız ölmemek için sokaktayız” diye konuştu.
Kuryelerin önceden saatlik garanti ücret almasını sağlayan bir uygulamanın, patronlar için daha fazla kâr getirmesi adına değiştirildiğini ifade eden TEHİS Genel Başkanı Tolga Kubilay Çelik, paket başı ücret sistemine geçilmesinin işçilerin daha fazla çalışmasına ve dolayısıyla daha fazla risk altında olmasına yol açtığını belirtti. Özellikle paket başı sistemde çalışan kuryeler arasında iş cinayetlerinin arttığını vurgulayan Çelik, Vigo'nun aldığı bu kararın bir an önce geri çekilmesi gerektiğini söyledi.
Kurye Hakları Derneği'nin verilerine göre, son zamanlarda iş cinayetlerinde hayatını kaybeden kurye sayısında artış yaşanıyor. Özellikle genç kuryeler arasında ölümlerin artması dikkat çekiyor. Bu durum, kurye işçilerinin çalışma koşullarının ciddiyetle ele alınması gerektiğini gösteriyor.
ÖLEN KURYELERİN ÇOĞU 19-28 YAŞ ARASINDA
Kurye Hakları Derneği, 2023 Moto Kurye Ölümleri Raporu'na göre 2023 yılı içerisinde 68 kurye hayatını kaybetti. 19-28 yaşlarında Yaşamını yitiren kuryelerin büyük bir kısmı 19-28 yaş aralığında. 2’si 15 yaşında olmak üzere 3 çocuk, 19-28 yaş aralığında 35, 29-50 yaş aralığında 22, 51-63 yaş aralığında ise 3 kişi iş cinayetinde yaşamını yitirdi.
2022 yılında en küçüğü 17 yaşında olmak üzere 7 çocuk kurye yaşamını yitirmişti. 2023 yılında çocuk kurye ölümleri 3 oldu, ölen çocuk kuryelerden ikisin 15 yaşındaydı.
19-28 yaş aralığı, üniversite öğrenimi yaşındaki gençleri içeriyor. Hem okuyup hem de çalışmak zorunda kalan hatta okulu bırakmak zorunda kalan üniversite öğrencilerinin sayısı her geçen gün artarken kuryelerin kaçının öğrenci olduğuna dair yeterli veri bulunmuyor.
Türkiye’de en az 26 ilde motokuryeler yaşamını yitirdi. Ülke genelinde 68 kuryeden 23’ü İstanbul’da yaşamını yitirirken; İstanbul’un en az 16 ilçesinde motokurye ölümü tespit edildi.