Van Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin (VASKİ) Van’ın Tuşba ilçesine bağlı İskele Mahallesi’nde eski tesis yerine yaptığı yeni arıtma tesisi özelleştirildi. İskele Mahallesi’nde yaşayan yurttaşlar, tesis inşa edilirken parklar yapılacağı ve yeşil örtü ile yaşanılabilir bir alan oluşturulacağı, tesisten de kimsenin etkilenmeyeceği sözü verildiğini aktardı. Ancak bu söz tutulmadı ve tesisten kötü koku yayılmaya başladı. Mahalleli, tesis önünde defalarca protesto düzenledi ve en son protestolarına CHP Van İl Başkanlığı ve CHP Doğu Masası heyeti de katıldı.
'Evimde oturamıyorum'
Yurttaşlar, tesisin havayı kirletmesi nedeniyle sürekli hastalandıklarını dile getirirken, Vanlı bir kadın, “Evimde oturamıyorum. Kokuya dayanamıyorum. Biz de bu ülkenin çocuğuyuz. Ben bu ülkeye nasıl ‘devletim’ diyorsam o da bana baksın, sahip çıksın. Bu koku giderilsin” dedi. Başka bir yurttaş da bölgelerinin önemsenmediğini ve kendilerinin koku ile yaşamaya mahkum edildiğini kaydederek, “Doğu Anadolu Bölgesi’ni hiç kimse önemsemiyor. Tahtta oturuyorlar ama o tahta oturdukları zaman hiçbir yeri önemsemiyorlar. Biz, burada öğrenciyiz. Üst kata çıktığım zaman (koku nedeniyle) ders çalışamıyorum. Odaklanamıyorum. Bu sene üniversite sınavım var” diye konuştu.
'Bir gece gelsinler bakalım dayanabilecekler mi'
Bir başka genç kadın da evlerine misafir bile çağıramadıklarını belirterek, “Ben, evime arkadaşlarımı çağıramıyorum. Öğrenciyim, evimde ders bile çalışamıyorum. Hastayım, aylardır hastane hastane geziyorum. Cildimde habire alerjiler... ‘Neden oldu’ diyorum, adam bana ‘Nerede yaşıyorsun’ diyor. Tam da arıtmanın dibinde yaşıyorum… Pis koku, iğrenç bir koku. Yaşlılarımız nefes alamıyorlar. Hastalarımız var” dedi. Gece saat 23.00'te kokunun yoğun olarak başladığını ve sabah 05.00'e kadar bitmediğini anlatan genç kadın, evde cam açamadıklarını söyledi. Başka bir yurttaş yetkilileri evine davet ederek, “Bir gece gelsinler, misafir olsunlar. Bakalım o kokuyu alacaklar mı? Dayanacaklar mı?” ifadelerini kullandı.
CHP heyeti tesise gitti
CHP Doğu Masası heyetinde yer alan CHP İstanbul Milletvekili Cihangir İslam, CHP Parti Meclisi üyeleri Devrim Barış Çelik, Nevaf Bilek ve Hasan Efe Uyar, mahallelinin sorunlarını dinlemek için alana gitti. CHP heyeti, tesisi gezdi ve arıtmanın nasıl yapıldığını yerinde inceledi. CHP heyeti tesisi ziyaret ederken mahalleli de tesis yetkililerine tepkisini sürdürdü. Tesis yetkililerinin çağırdığı çevik kuvvet ekibi, tesisin kapasında güvenlik önlemi aldı. Tesis yetkilileri ile mahalleli arasında zaman zaman tartışma yaşandı.
Tesis yetkilisi de kokudan rahatsız
Tesis yetkilisi, CHP heyetine sahayı gezdirdi ve bu sırada sorularını yanıtladı. Kameralar kapalıyken CHP heyetine bilgi verdiği sırada bölgede koku olduğunu kabul eden tesis yetkilisi, gazetecilerin “Koku olduğunu kabul ediyor musunuz” sorusuna, “Koku varsa sen de görüyorsun hemşerim. Bunu bana sorma” diye yanıt verdi. Aynı yetkili, CHP’li İslam’a, kokuyu kendilerinin de soluduklarını dile getirdi.
Yeterli bakteri testi yapılmıyor
CHP’li İslam, arıtma işleminden geçtikten sonra göle bırakılan suya ilişkin yetkiliye, “Halen koku var bunda” dedi. Su arıtmasında koli basili bakterisi testi yapılıp yapılmadığını soran İslam’a tesisin mühendisi, bu testi yapmadıkları söyledi. İslam ise “Ama göle atacaksınız bu suyu. İçinde şimdi bunun farklı bakteriler de olabilir” dedi. Tesis mühendisi, kendilerinin Kentsel Atıksu Arıtma Yönetmeliği’ndeki şartlara uyduğunu ve İslam’ın açıkladığı bakteri testlerini yapmadıklarını aktardı. İslam, “Yönetmeliğin güncellenmesi lazım değil mi? Bunda E. coli, tifo, dizanteri yok” diyerek sözlerini sürdürdü.
Mühendis, içme suyu olmadığı için bunları yapmadıklarını yineledi. İslam ise “Göle giren insanlar var” derken mühendis, “Yönetmelik bizden neyi istiyorsa, bakanlık bizden neyi istiyorsa” diye yanıt verdi. Yetkili, İslam’a, göle bıraktıkları atık sudan numune almadıklarını da “Ona biz karışmıyoruz” diye açıkladı.
Gölün rengi değişti
CHP heyeti tesisi gezerken burada çalışa personelin de koruyucu giysisi ve maskesi de olmadığı gözlendi. CHP heyetini uğurlamak için tesisin dışına çıkan yetkili ile mahalleli arasında gerginlik yaşandı. Gerginliği yatıştıran CHP heyeti, daha sonra arıtmanın deşarj edildiği noktaya gitti. Deşarj noktasında Van Gölü’nün renginin değiştiği ve burada çocukların ve yurttaşların suya yaklaşmaması için önlem alınmadığı görüldü. CHP’li İslam, burada, “Yeni arıtmanın göle kavuşan suyundan koku geliyor. Bunu tespit ediyoruz burada” dedi. Çocuklar, CHP’li İslam’a, atık suyun göl ile buluştuğu noktada oynadıklarını dile getirdi. Atık arıtmasının yapıldığı yerin hemen yanında hayvanların otlatıldığı da görüldü.
'Çocuklarınızı uzak tutun'
İslam, tesisin önünde yurttaşları bilgilendirerek, "Tedbirler yeterli değil. Ama çocuklarımızı ve kendimizi bu arıtma suyundan ve çamurdan uzak tutalım. Göle akıtılan, arıtıldıktan sonra dökülen son suyun mikrop analizi yok. Buranın düzenli analizlerini Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nün yapması lazım ve bu şirketi bunlarla uyarması lazım. Sadece şirketin, yani hem işi yapanın analiz yapması güvenli olmayabilir. O yüzden tarafsız bir gözün, hatta tarafsız laboratuvarların buraya gelip belki her gün mikrop analizi, sadece kimyasal analiz değil... Burada E. coli dediğimiz, insan dışkısındaki mikrobun olup olmadığını; tifonun, dizanteri mikrobunun taşınıp taşınmadığını öğrenmemiz lazım. O yüzden çocukları buradan uzak tutun diyorum, tedbir olarak" dedi.
CHP heyeti sorunları Meclis'e taşıyacağını söyledi.