Geçtiğimiz hafta Katar, Afganistan’da Taliban ve hükümet güçleri arasında ateşkes ve barışın sağlanması amacıyla uluslararası iki ayrı toplantıya ev sahipliği yaptı.
Katar Dışişleri Bakanı 13 Ağustos'ta Afganistan'daki taraflara en kısa zamanda kapsamlı ateşkese ve siyasi çözüme ulaşmak için çabaları artırma ve karşılıklı güven inşa etme adına daha fazla adım atma çağrısında bulunmuştu.
Katar'daki Afganistan görüşmeleri
Doha'da 10 Ağustos'ta Afganlar arası müzakerelerdeki son durumu görüşmek üzere ABD, Çin, Özbekistan, Pakistan, İngiltere, Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) temsilcilerinin katılımıyla bir toplantı düzenlenmişti.
Aynı şekilde 12 Ağustos'ta da yine Doha'da Afganistan'daki barış sürecini görüşmek üzere Katar, Almanya, Hindistan, Norveç, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, ABD ve BM'den temsilcilerin katılımıyla bir toplantı yapılmıştı.
Katar Dışişleri Bakanlığı, Taliban güçlerinin Afganistan'ın başkenti Kabil'e girdiğini ilan etmesinin ardından konuya ilişkin açıklama yaptı.
Katar, tüm Afganistan'da derhal kapsamlı ve kalıcı bir ateşkese varılması ve yönetimin barışçıl intikali için çalışılması çağrısında bulundu.
Kabil'deki gelişmelerin yakından takip edildiği belirtilen açıklamada, ülkede derhal kapsamlı ve kalıcı ateşkes ilan edilmesi ve yönetimin barışçıl intikali için acilen çalışılması çağrısı yapıldı.
Ülkelerin Taliban açıklamaları
Kabil'i ele geçiren Taliban'a karşı, ülkeler iyi ilişkiler geliştirmek istediklerine dair mesajlarını açıklıyor.
İngiltere: Taliban'ı tanımak için doğru zaman değil
İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, ülkesinin Taliban'ı tanıyıp tanımayacağı sorusuna "Bunun için doğru zaman değil" yanıtını verdi.
Sputnik'in aktardığına göre, Sky News'a konuşan Wallace ayrıca, İngiltere ordusunun 'Afganistan'a geri dönmeyeceğini' söyledi ve "Taliban'ın ülkenin kontrolünde olduğunu kabul ediyorum. Demek istediğim, bulunduğumuz noktayı anlamak için siyaset bilimci olmanıza gerek yok" ifadelerini kullandı.
Wallace ayrıca, Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmesinin 'uluslararası toplumun başarısızlığı' olduğunu söyledi ve Batı'nın müdahalesinin 'yarım kalmış bir iş' olduğunu söyledi.
Rusya: Taliban’ın terör örgütleri listesinden çıkarılması söz konusu değil
Rusya lideri Vladimir Putin’in Afganistan Özel Temsilcisi Zamir Kabulov, Sputnik haber ajansına demecinde, Taliban’ın terör örgütleri listesinden çıkarılmasının söz konusu olmadığını, böyle bir sürecin ancak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kararı ile başlatılabileceğini söyledi.
Birleşmiş Milletler’in kararı dışında, Taliban, Rusya Yüksek Mahkemesi’nin kararı ile 2003’ten beri terör örgütü olarak kabul ediliyor.
Çin: Afganistan ile dostane ilişkileri sürdürmek istemektedir
Çin, Taliban'ın başkent Kabil'i ele geçirmeye başladığı Afganistan'daki gelişmelere ilişkin, Afgan halkının tercihlerine saygı duyacakları mesajını verdi.
Xinhua'nın haberine göre, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, Taliban'ın Afganistan'da savaşın bittiğine ve kısa süre sonra yeni devletin kuruluşunun ilan edileceği açıklamasına ilişkin değerlendirmede bulundu.
Sözcü Hua, "Çin, Afgan halkının kendi kaderini bağımsız olarak belirleme hakkına saygı göstermekte ve Afganistan ile dostane ve iş birliğine dayalı ilişkileri sürdürmek istemektedir" ifadesini kullandı.
Afganistan'ın büyük değişimlerden geçtiğine dikkati çeken Hua, Çin'in Afgan halkının dilek ve tercihlerine saygı duyacağı vurgusunu yaptı.
Çin, ABD'nin Afganistan'dan çekilmeye başlamasının ardından ülkede tırmanan şiddet ve istikrarsızlığın kendi sınır bölgelerini etkilemesinden endişe ediyor. Ülkenin kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin Afganistan ile dar bir sınır koridoru bulunuyor.
Almanya: Türkiye ile yakın çalışmamız gerekiyor
Merkel, Afganistan konusunda Türkiye ile yakından çalışılması gerektiğini söyledi.
Almanya Başbakanı Angela Merkel'in, Afganistan'daki son durumun ardından Türkiye ile yakın çalışılması gerektiğini söylediği ileri sürüldü.
Bild gazetesi, Hristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU) kaynaklarına dayandırdığı haberinde, yönetim kurulu toplantısına bağlanan Başbakan Merkel'in, Afganistan'daki durumla ilgili görüşlerini paylaştığını yazdı.
Haberde, Almanya'nın Afganistan'daki insanlara yerel bazda destek vermekle ilgilendiğine ve olası bir sığınmacı dalgasına dikkati çeken Merkel'in, "Bunun dışında da Türkiye ile yakın çalışmamız gerekiyor" dediği iddia edildi.
Almanya Şansölyesi'nin, Afganistan'dan çekilme kararının nihayetinde Amerikalılar tarafından verildiğini söylediği aktarılan haberde, ABD'li askerlerin çekilmesinin ardından bunun bir domino etkisi yaptığını anlatan Merkel'in, "Acı saatler yaşıyoruz, şimdi kurtarmaya konsantre olmalıyız" dediği kaydedildi.
Taliban’ın ülkeye hakim olma süreci
ABD ile Taliban arasında Şubat 2020'de varılan barış anlaşması çerçevesinde bu yıl uluslararası güçlerin Afganistan'dan geri çekilme süreci başladı.
Anlaşma yabancı güçlere saldırılmamasını öngörürken Taliban'ın Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemlerine dair bir hüküm getirmedi.
Afgan hükümetiyle Doha'daki müzakereleri devam ettiren Taliban, eş zamanlı şekilde hazirandan bu yana şiddetli saldırılarla Afganistan'da birçok ilçeyi, son bir ayda da vilayet merkezlerini hızla ele geçirdi.
Başkent Kabil çevresini kuşatan Taliban, kenar mahallelere girmeye başlarken hükümete yönetimi ve başkenti barışçıl şekilde devir çağrıları yaptı.
Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin ülkeyi terk etmesi ve hükümet güçlerinin başkentten ayrılmasıyla Taliban kenti tümüyle kontrolüne almaya başladı.