Dünya genelinde ücretlerinin ve çalışma koşullarının belirlenmesi için toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahip işçilerin oranı son 30 yılda hızla düşerken, bu hakkı kullanabilen işçi oranının en düşük olduğu ülkelerden birinin Türkiye olduğu kaydedildi.
35 ülkenin üye olduğu Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) 30 ülkesinin dahil olduğu “İstihdam Görünümü 2017” raporuna göre, 1985'te toplu iş sözleşmesi yapabilen işçilerin oranı yüzde 45 iken, 2015 itibarıyla yüzde 30'un altına düştü. En çok düşüşün Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde görüldüğü belirtilen raporda, Avustralya, İngiltere ve Yunanistan'da da sert düşüşler kaydedildiği belirtildi.
Türkiye ise yüzde 6.5'lik oranla, toplu iş sözleşmesi yapan işçilerin oranının en düşük olduğu OECD ülkesi olarak kayıtlara geçti. OECD ortalamasının ise yüzde 29.2 olduğu belirlendi. Raporda, Türkiye ile Şili ve Estonya'da küçük şirketlerde toplu iş sözleşmesinin hiç gündeme gelmediğine dikkat çekildi.
GREV YASAKLARI ETKİLEDİ
Sözcü'nün haberine göre, Türkiye'de 1990-2000 yılları arasında işçi-işveren anlaşmazlığı nedeniyle ilan edilen grev ve lokavtlar ile 223 işgünü kaybedilirken, neredeyse her işçi grevinin yasaklanmaya başlamasıyla birlikte bu sayı 2000-2007 döneminde 30 güne, 2008-2015 döneminde 10.5 güne kadar düştü. Sektörler bazında bakıldığında Türkiye'de mal üretiminde çalışanların yüzde 9.3'ünün, hizmet sektörlerindekilerin yüzde 4.7'sinin, diğer sektörlerdekilerin ise sadece yüzde 1'inin toplu sözleşme hakkı olduğu tespit edildi.
İŞÇİ VE İŞVEREN TEMSİLİYETİ DÜŞÜK
Türkiye'de işçi ve işverenlerin örgütlü temsiliyet oranı da oldukça düşük. OECD raporuna göre, Türkiye'de sendika üyesi çalışanların bütün çalışanlara oranı yüzde 5 civarındayken, İzlanda'da bu oran yüzde 92'yi buluyor. Türkiye'de sendikalılık oranı 1985- 2002 arasında yüzde 40'tan yüzde 30'a düşerken, 2002-2015 döneminde ise adeta çakılarak 2005'te yüzde 20'ye, 2010'da yüzde 10'un altına geriledi. Ayrıca Türkiye'de her beş işverenden sadece 1'inin bir işveren örgütünde kayıtlı olduğu belirlendi.