'99 depreminin yıldönümü yaklaşırken, deprem tartışmaları yeniden gündeme geldi. Deprem riski ve korunma yöntemleriyle ilgili olarak Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Şerif Barış, İnşaat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Cemal Gökçe ve İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Nusret Suna uyarılarda bulundu.
İnşaat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Cemal Gökçe, 17 Ağustos Marmara Depremi’nin 19’uncu yıldönümüne günler kala Sakarya’nın Erenler ilçesinde düzenlenen ‘Depreme hazır mıyız?’ başlıklı toplantıda konuştu.
İnşaat Mühendisleri Odası Sakarya Şubesi’nin ev sahipliği yaptığı toplantıya 17 Ağustos depreminden etkilenen Bursa, Balıkesir, Kocaeli, İstanbul, Tekirdağ ve Çanakkale illerinden oda yöneticileri ve basın mensupları katıldı. Depremle ilgili sunum yapan Gökçe, 17 Ağustos Depremi ve yaşanan diğer depremlerin Türkiye’ye verdiği zarardan bahsederek, devlet yetkililerini bu konuda gerekli çalışmayı yapmaya davet etti.
'TEHLİKELİ BİR FAY'
İstanbul’da yakın gelecekte 7’nin üzerindeki büyüklükte deprem beklediklerini belirten Gökçe, “17 Ağustos’u değerlendirirken ülkemizin tarihine ve bu bölgeye bir kez daha bakmak gerekiyor. İstanbul yakınından Kuzey Anadolu fay hattı geçiyor. Bu fay, son derece önemli çünkü sürekli olarak deprem üretmiştir. 1966 Varto Depremi de 1939 Erzincan Depremi de 17 Ağustos 1999 Depremi de Kuzey Anadolu Fayı üzerinde olmuştur. Bu fay üzerinde bir deprem olmuşsa, o deprem geriye veya ileriye doğru mutlaka büyür.”
Kemal Gökçe
'PAHALIYA MAL OLACAK'
17 Ağustos Gölcük merkezli depremin, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın yeni bir deprem üreteceği mesajını taşıdığını söyleyen Gökçe sözlerini şöyle sürdürdü: Marmara Denizi’nin içinden geçen ve yapı stoku son derece sorunlu olan İstanbul’un 7 ve üzeri yaşayacağını bildiğimiz bir depremde nelerle karşılaşacağımızı bir düşünün. Sesimizi yükseltmezsek deprem çok pahalıya mal olacak. 17 Ağustos’u aratacak.
Ordu ve Rize’de yaşanan sel felaketine de değinen Gökçe, “Birkaç gün önce Ordu’da yağmur yağdı, Rize’de yağmur yağdı. Daha önce de İstanbul’da, Ankara ve Bursa’da benzer taşkınlar yaşandı. Akarsu yatağına eğer yapı yaparsanız, köprü ayak açıklıklarınızı ona göre hesaplayamazsanız, Ordu’da yaşandığı gibi köprüleriniz çökecek, evleriniz ve yapı stoklarınız akarsuların altında kalacaktır” diye konuştu.
'DEPREME HAZIR DEĞİLİZ'
17. Ağustos Depremi’nin yıldönümü sebebiyle açıklama yapan İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi de “Türkiye’deki yapıların yarısı depreme hazırlıklı değil. İstanbul’da bulunan yaklaşık 2 milyon binanın yarısı tehlike arz etmektedir” dedi. İstanbul Karaköy’de bulunan TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası’ndan yapılan basın açıklamasında Türkiye ve İstanbul’un deprem gerçeği masaya yatırıldı. Basın açıklamasını şube yönetimi adına İMO İstanbul Şube Başkanı Nusret Suna yaptı. Suna açıklamasında, “Bir kez daha soruyoruz: İstanbul depreme hazır mı? Bizce yanıt bellidir. Ne İstanbul ne de Türkiye depreme hazır değildir” dedi.
'2 MİLYON BİNA TEHLİKELİ'
Ülke topraklarının yüzde 92’sinin deprem kuşağında olduğunu belirten Suna, “Nüfusun yüzde 95’inin bu bölgelerde yaşadığı, 11 metropol kentimizin ve sanayi tesislerimizin yüzde 75’inin deprem tehlikesi altında bulunduğu gerçek hanesindeki notlardan sadece bazılarıdır. Türkiye’de 20 milyon yapı bulunmaktadır. 20 milyon yapının yarısı güvenli olmaktan uzaktır, ruhsatsız ve kaçak inşa edilmiştir. Bir başka ifade ile mühendislik hizmeti almadan üretilmiştir. Bu yapıları kullanan, buralarda yaşayan insanlarca güvenliği tehlikesi altındadır. İstanbul’da bulunan yaklaşık 2 milyon binanın yarısı aynı şekilde tehlike arz etmektedir” ifadelerini kullandı.
YIKIMLARI HATIRLATTI
Suna, “İstanbul yapı stokunun mevcut durumunu anlamak için Temmuz ayının içerisinde peş peşe yaşanan facialara bakmak yeterli olacaktır. 24 Temmuz’da Beyoğlu Sütlüce’de bir bina, komşu parselde devam eden temel kazısı nedeniyle birkaç saat içinde çöktü. 28 Temmuz’da ise Sancaktepe Mevlana İlkokulunun duvarı yıkıldı. 30 Temmuz’da da Ümraniye’de bir inşaatın istinat duvar çöktü” şeklinde konuştu.
***
Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi ve Kocaeli Yer ve Uzay Bilimleri Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Şerif Barış, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nin 19'uncu yıl dönümü nedeniyle yaptığı açıklamada, Türkiye'nin olası bir depreme hazır olmadığımızı söyledi. Prof. Dr. Barış, "Depreme kesinlikle hazır değiliz. 17 Ağustos'un üzerinden 19 yıl geçti ama yapılması gereken bütünleşik bir afet yönetim sistemi ile toplumun tüm bireylerinin bu işin içerisinde olması gereken bir hazırlığımız yok. Türkiye'nin bir deprem ülkesi olduğunu unutmamak gerekiyor. Deprem ülkelerinde insanların tamamının depreme hazırlıklı olması önemlidir. Bunun için kesinlikle toplumun afet bilincinin yüksek olması gerekiyor. 19 yılda devlet bazı şeyler yaptı. Birtakım yasalar çıkarıldı, ancak toplu bir afet seferberliği, depreme hazırlık anlamında maalesef biz bu işi çok yaygınlaştıramadık. Ülkemizde vatandaşlar her şeyi devletten bekliyorlar" diye konuştu.
'DAYANIKLI BİNADA OTURMAK KORUNMAK ANLAMINA GELMEZ'
Gelişmiş ülkelerde de birçok doğa olayları olduğunu belirten Prof. Dr. Barış, "Depremle ilgili önlemleri, yapılacakları devletten bekliyorlar. Dünyada Amerika, Japonya gibi gelişmiş ülkelerde de çok büyük doğa olayları oluyor. Onların bile sistemleri bu ani afetlerde yetersiz kalıyor. O yüzden afete dirençli toplum demek, bireylerin de birtakım şeyler yaparak devletin eksiklerini, yapamadıklarını kendileri yaparak ve birbirlerine yardım ederek tamamlamaları demektir" dedi.
Depreme dayanıklı binada oturmanın tek başına depremden korunmak için yeterli olmadığını ifade eden Prof. Dr. Şerif Barış, şunları kaydetti:
O anlamda baktığımızda, Kentsel Dönüşüm Yasası var. Şehirlerimiz, yollarımız yapılıyor. Ama depreme dayanıklı binada oturmak depremden korunmak anlamına gelmez. O binalarda da vatandaşın yapması gereken işler var. Örneğin, kentsel dönüşüm ile çok güzel depreme dayanıklı binalar yapıldı. Ama o binalar da deprem sırasında sarsılacak. O binanın içerisindeki eşyalar savrulacak, dolaplar devrilecek ve insanlara zarar verecek. Dolayısıyla insanların deprem öncesinde evlerinde bu tür eşyaları sabitlemeyi öğrenmeleri lazım. Özellikle 17 Ağustos'ta en büyük sıkıntı, portmantoların devrilerek kapıların önlerini kapatması sebebiyle yaşandı. İnsanlar kendi evlerinde mahsur kaldılar. Dışarı çıkamadılar. Bu tür ağır mobilya ve eşyaların mutlaka sabitlenmesi lazım. İnsanların depremde doğru davranış şekli olan 'çök-kapan-tutun' hareketini öğrenmesi lazım. İnsanların bunları yapması lazım.
[caption id="attachment_330478" align="alignnone" width="2016"]
'DEPREME YÜZDE 50 BİLE HAZIR DEĞİLİZ'
Türkiye'nin bir deprem ülkesi olduğunu ifade eden Prof. Dr. Şerif Barış, 'beklenen İstanbul depremi' teriminin doğru olmadığını, 'beklenen Marmara depremi' denilmesinin uygun olduğunu söyledi. Prof. Dr. Barış, şöyle dedi:
17 Ağustos'tan sonra Kocaeli'nin batısında bir deprem olacak ama bu depremin ille de İstanbul'da olacağını söylemek doğru değil. Çünkü Marmara'nın içerisinden Kuzey Anadolu Fay kolunun hem kuzey hem orta hem de güney kolları geçiyor. Dolayısıyla Bursa, Yalova bölgesi bu güney ve orta kolların geçtiği riskli bölgeler arasında yer alıyor. Kaldı ki, Türkiye bir deprem ülkesi. Şu anda Türkiye'de 7'den büyük deprem üretebilecek 15 tane fay bölgesi var ve bunların riski İstanbul'dan çok daha yüksek. Ama nedense biz hep İstanbul'a odaklanıyoruz. İstanbul'da yaşayanlar insan da, diğerleri insan değil mi? Türkiye bir deprem ülkesi olduğu için, mutlaka ve mutlaka bu hazırlığın sadece İstanbul için değil, tüm Türkiye çapında yapılması gerekiyor. İstanbul'da deprem erken uyarı sistemi var. Fakat Türkiye'nin başka bir yerinde bu sistem yok. İstanbul'da deprem olduğunda can ve mal kaybı olacak da başka yerlerde olmayacak mı? Yapmamız gereken o kadar çok şey var ki. Tam anlamıyla hazır değiliz. Hatta yüzde 50 bile hazır değiliz. Çünkü hem afet bilinci olarak toplum hazır değil hem de şirketler ve kurumlar hazır değil. Kamu bile hazır değil.
'YÜZER HASTANE, AMELİYATHANE VE MOBİL HASTANELER KURULMALI'
Kocaeli'nin depremden edindiği tecrübenin bölgede diğer illerdeki hazırlıklarda kullanılması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Şerif Barış, şöyle konuştu:
Kocaeli'nin yerel yöneticileri deprem hazırlığını burada deprem olacakmış gibi yapıyor. Halbuki bundan sonraki deprem Kocaeli'de olmayacak. Kocaeli'de 150-200 yıl boyunca bir daha 7.4 büyüklüğünde bir deprem yaşanmayacak. Bu kesin. O zaman Kocaeli ilinin depremden edindiği bu tecrübeyi, Yalova, Bursa, İstanbul gibi diğer iller için kullanması, buna göre hazırlık yapması gerekiyor. Marmara Denizi etrafında yaşanacak büyük bir depremde yolların kapanması, köprülerin yıkılması nedeniyle belki de hastaneler yeterli kapasitede çalıştırılamayacak. Bu yüzden bizim bir an evvel yüzen hastaneler, yüzen ameliyathaneler ve mobil hastaneler kurarak insanları deniz yoluyla tahliye etmemiz gerekecek. Marmara'da beklenen en büyük depremde ister Bursa'da, Yalova'da, isterse de İstanbul'da olsun Kocaeli'nin mutlaka bu illere bir lojistik üssü olarak hizmet vermesi gerekecek. İnsanlar trafiğin kesilmesi nedeniyle Kocaeli'ye gelip barınacaklar. Arama-kurtarmacılar buradan sevk edilecek, yardım malzemeleri buraya gelecek. Kocaeli'nin bundan sonraki depreme Kocaeli'nde olacakmış gibi değil, herhangi bir ilde olacak ve oraya destek gönderecek şekilde hazırlanması lazım.
Kaynak: DHA-BirGün