İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yıkılan Buca Cezaevi arazisinin yeşil alan ağırlıklı bir kullanımla kamuya kazandırılması için hazırladığı plan, belediye meclisinde oy çokluğuyla kabul edildi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın planıyla ilgili “Orası sıkışmış. Beton, bina, bir tek ortada boş bir alan var şu an” diyen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, “Burası Buca’nın, İzmirlinin malıdır, hepimizin hakkı var. Burayı gözümüz gibi korumak hepimizin boynunun borcudur. Naçizane tavsiyem; plandan vazgeçsinler ve orayı Buca’ya yeşil alan olarak hediye etsinler” diye konuştu.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ekim ayı olağan meclis toplantısının üçüncü oturumu dün akşam Başkan Tunç Soyer'in idaresinde yapıldı. Buca Cezaevi’nin yıkılmasının ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce hazırlanan, arazinin rekreasyon ve otopark alanı olarak düzenlenmesini içeren nazım imar planları mecliste kabul edildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Dairesi Başkanlığı’nın Buca’nın kamusal açık alanlara olan ihtiyacının karşılanmasına yönelik talebi doğrultusunda hazırlanan planlar AKP ve MHP Grubu’nun ret oylarına karşılık, CHP ve İYİ Partili üyelerin kabul oylarıyla meclisten geçti.
'Korumak boynumuzun borcu'
Kentin yeşil dokusunun bozulmaması için Büyükşehir Belediyesi’nin aldığı tarihi karara ilişkin konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, şunları söyledi:
“Bu cezaevinin oradan kaldırılmasıyla ilgili irade koyan herkese İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı olarak ve tüm meclisimiz adına şükranlarımızı sunuyoruz. Bu İzmir için çok kıymetli bir adım olmuştur. Büyük bir takdir ve saygıyla bu kararı verenleri selamlamak istiyoruz. Ama ondan daha beter bir kentsel tasarım ortaya konulmasına da asla izin vermeyiz. Çünkü burası Buca’nın, Buca halkının, İzmirlinin malıdır, hepimizin hakkı vardır. Dolayısıyla da orayı gözümüz gibi korumak hepimizin boynunun borcudur. Hepimiz İzmirliyiz ve İzmir’e sahip çıkmaya çalışıyoruz. Biz Büyükşehir Meclisi olarak hukuktan önce hukukun da temeli olan kamu vicdanıyla hareket ediyoruz. Ve kamu vicdanı bize burayı bu şehre bir yeşil alan olarak kazandırmayı öngörüyor. Kamu vicdanı bunu söylüyor. Kamu vicdanı sahibi hiçbir kimse burada yeşil olmasın diyemez.”
'Yeşil alan olarak hediye etsinler'
Sözlerini sürdüren Başkan Soyer ayrıca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na seslenerek, “Fotoğraflarını gördük. Orası sıkışmış. Beton, bina, bir tek ortada boş bir alan var şu an. Gelecek nesiller için orayı park yapmak boynumuzun borcudur. Bu kadar basit. Bakanlığımıza naçizane tavsiyem; yetkili arkadaşlarımız buradan iletirlerse... Vazgeçsinler. Bu plandan derhal vazgeçsinler! Burayı, Buca’ya yeşil alan olarak hediye etsinler. Çünkü eminim ki muhtarlarımız, vatandaşlarımız, derneklerimiz herkes yarından itibaren itiraz sesini yükseltecek. Eminim. Bunu yaşayacağız ve göreceğiz” diye konuştu.
'Devlet sadece siz değilsiniz'
Süreçle ilgili teknik bilgilendirme yapan Büyükşehir Belediye Meclisi CHP Grup Başkanvekili Murat Aydın, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın hazırladığı planda yeşil alanların azaldığını ve betonlaşmanın arttığını aktardı. AKP ve MHP gruplarından gelen eleştirilere cevap veren ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin alan için hazırladığı tasarıyı da örnek gösteren Aydın, iki planın görsellerini kamuoyuna sundu. Büyükşehir Belediyesi’nin planlarının Buca’nın yeşil alanını artıracağını vurgulayan Aydın, “'Atı alan Üsküdar’ı geçti' diyorlar. Atı aldılar ama Üsküdar’a varmadılar. 'Devletle çatışılmaz' dediler. Bu 14’üncü Louis’in anlayışıdır. Bugünün anlayışı değildir. Devlet sadece siz değilsiniz. Devlet herkes. 'Buca’ya 70 bin metrekare inşaat yapmak istiyoruz, biz betonu seviyoruz' diyorsanız çıkın Buca halkına söyleyin. Bunu açık yüreklilikle söyleyin” dedi. Aydın, büyükşehir planlarını kastederek, “Biz ve İzmir halkı bunu istiyoruz. Sözün özü budur” dedi.
Konuşmaların tamamlanmasının ardından oylamaya geçildi. Mecliste yapılan oylamada yeni planlar için karar oy çokluğuyla kabul edildi.
Süreç nasıl işledi?
Buca Cezaevi alanı, 1962’de onaylanan ilk planında “cezaevi alanı” iken 1981’de Mülga Bayındırlık İskan Bakanlığı’nca yapılan plan ile “konut, eğitim ve park alanı” olarak planlandı. Alana konut imarı bu tarihte getirildi. Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı’nın talebiyle yapılan ve 25 Nisan 2003’te İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylanan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı değişikliğinde ise bir kısmı “Ticaret Seçenekli Konut Alanı”, kısmen de “Park, Otopark ve Konut” kullanımlarına alındı.
Buca genelinde 6 Eylül 2011’de onaylanan ve hala geçerli olan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Revizyonu’nda ise 2003’teki plan kararı aynı şekilde aktarılarak, alanın bir kısmı “Tali İş Merkezleri ve Ortaöğretim Tesis Alanı”, kısmen de “Yol, Otopark, Park ve Dinlenme Alanı” kullanımlarında kaldı.
20 Ekim 2003’te Büyükşehir Belediyesi’nin onayladığı ve hala yürürlükte bulunan 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı’nda ise söz konusu alanın 24 bin 580 metrekarelik kısmı ticaret veya konut alanı (toplam inşaat alanı 36 bin 780 metrekare), 7 bin 650 metrekarelik kısmı eğitim tesis alanı, 20 bin 600 metrekarelik kısmı park alanı, 6 bin metrekarelik kısmı otopark alanı olarak işaretlendi.
Son olarak 9 Ağustos 2021’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca hazırlatılan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği teklifi İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne iletildi. Büyükşehir, kurum görüşünde mevcut uygulama planında yaklaşık 40 bin metrekare olan inşaat alanının 70 bin metrekareye çıkarıldığına, eğitim alanının 7 bin 650 metrekareden 4 bin 500 metrekareye, yaklaşık 20 bin 600 metrekare olan park alanının da 7 bin 400 metrekareye düşürüldüğüne, 6 bin metrekare otopark alanının ise tamamen kaldırıldığına yer vererek yeni bir düzenleme talep etti.
Gelinen noktada bakanlıkça ilgili planlarda kamusal alanı artıran herhangi bir çalışma yapılmadığı için Büyükşehir Belediyesi tarafından yeni plan çalışması yapıldı.