Trabzon'un Fatih Sultan Mehmet Han tarafından fethinin 556'ıncı yıl dönümü düzenlenen törenle kutlandı. Bu yıl törenler öncesi her yıl 26 Ekim'de kutlanan fetih tarihinin yanlış olduğu tartışmaları gündeme getirilmişti. Törende konuşan, Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu, tarihçilerle yapılan değerlendirmelerde Trabzon'un fethinin 26 Ekim değil, 15 Ağustos olduğuna karar verildiğini belirtti, gelecek yıldan itibaren fethin bu tarihte kutlanması için girişimde bulunacaklarını açıkladı. Böylece 26 Ekim 1960 yılından itibaren yanlış tarihte kutlanan Trabzon'un fetih yıl dönümü tarihi 57 yıl sonra değiştirilmiş olacak.
Trabzon'un fethinin 556'ıncı yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen kutlamalar Fatih Parkındaki Fatih Sultan Mehmet Anıtına çelenk sunma töreni ile başladı. Burada gazetecilere açıklamalarda bulunan Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu, Fatih Sultan Mehmet Han tarafından Trabzon fethinin 556'ıncı yıl dönümünü kutladıklarını belirterek Trabzon'un fethinin tarihinin yanlış olduğuna dair bazı söylemler olduğunu hatırlattı. Bu konunun akademisyen tarihçilerle yeniden değerlendirildiğini ifade eden Gümrükçüoğlu, şöyle dedi:
"Buna göre Trabzon'un fethinin 15 Ağustos 1461 olduğu tespit edildi. Hatta TBMM Meclis Başkanı İsmail Kahraman'da bu konuyla ilgili yapılan bir doktora çalışmasında kendisine bu şekilde aktarıldığı bizlerle paylaştı. Bu bir tarihi tespitidir. Bu durumu biz tekrar Türk Tarih Kurumumuza da yazarak ilettik. Bundan sonraki yıllarda yapılan görüşmeler sonrası mutabakata vararak Trabzon'un fethinin 15 Ağustos veya hicri olarak hesaplandığında 28 Ağustos olarak kutlayabiliriz."
MEHTERAN TAKIMI KONSER VERDİ
Çelenk sunma töreninin ardından etkinlikler Atapark Zağnos Burcu önünde sürdü. Buradaki törene Trabzon Valisi Yücel Yavuz, Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu, Garnizon Komutanı Albay Osman Akyıldız, İl Emniyet Müdürü Orhan Çevik, kamu kurumları ve STK'ların temsilcileri ile öğrenciler ve çok sayıda vatandaşın katıldı. Saygı duruşu ve İstiklal marşının okunmasıyla başlayan törende konuşan Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu, genç nesillerin bu tarihi en iyi şekilde bilmesinin önemli olduğunu belirtti.
Tören düzenlenen yarışmalarda dereye giren öğrencilere ödüllerinin verilmesi ve Büyükşehir Belediyesi Kanuni Mehteran Takımının konseri ile sona erdi. Konser esnasında ses sistemi önünde flama tutan bazı öğrenciler yüksek sesten rahatsızlık duyunca kulaklarını elleriyle kapattıkları görüldü.
57 YILLIK YANLIŞ DÜZELTİLİYOR
Trabzon'un bu yıl kutlanan 556'ıncı fetih yıl dönümü öncesi ilginç bir iddia gündeme taşınmıştı. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Kenan İnan, kentte her yıl 26 Ekim'de kutlanan fetih tarihinin yanlış olduğunu öne sürdü, gerçek tarihin ise 15 Ağustos olduğunu açıklamıştı. Trabzon'da 26 Ekim 1960 yılından itibaren kutlanmaya başlanan fetih yıl dönümü geçen 57 yılda bu tarihte kutlandı. Tarihçilerin yeniden yaptığı değerlendirme ile fetih yıl dönümü kutlama tarihi 57 yıl sonra değiştirilmiş olacak.
15 AĞUSTOS OLDUĞU DA ZİKREDİLİYOR
Fatih Sultan Mehmet dönemi üzerine doktorasını yapan Prof. Dr. Kenan İnan Türk Tarih Kurumunca basılan İsmail Hakkı Uzunçarşılı'ya ait kitapta yer alan ve 26 Ekim 1461'i gösteren fetih tarihinin kafaları karıştırdığına dikkat çekerek Trabzon'un Osmanlılar tarafından fetih tarihi şu anada kadar 26 Ekim olarak biliniyor ve kutlanıyor. Ancak 1940'lı yıllardan itibaren değişik tarihçiler tarafından bu tarihin 15 Ağustos olduğu da zikrediliyor. Öyle görünüyor ki bu fazla dikkate alınmadı. Bunda en önemli etkenlerden birisi Türk Tarih Kurumu'nca 1943 yılında ilk baskısı yapılan İsmail Hakkı Uzunçarşılı'ya ait Osmanlı Tarihi'nin 2'inci cildinde bu fetih tarihinin 26 Ekim 1461 olarak gösterilmesidir. Türk Tarih Kurumu tarafından basılan bir eserde bu tarihin verilmiş olması birçok insanı gerçek tarihin bu tarih olduğu konusunda ikan etmişti dedi.
TRABZON SEFERİ PLANLI BİR SEFERDİR
1902 yılında basılan Trabzon Vilayeti Salnamesi'nde fetih tarihinin 15 Ağustos 1461 olduğunu ve Fatih Sultan Mehmet tarafından başlatılan Trabzon seferinin planlı bir sefer olduğunun altını çizen Prof. Dr. İnan şöyle konuştu İkinci Abdülhamit döneminde 1902 yılında basılan Trabzon Vilayeti Salnamesi'nde de bu tarih 15 Ağustos 1461 olarak belirtiliyor. Biz 15 Ağustos 1461 tarihini bu salnameden hareketle keza 1940'lı yıllarda Fransız tarihçi Babinger'den hareketle ve kendi bazı çalışmalarımız aracılığıyla ulaştığımız sonuç bu fethin tarihinin 15 Ağustos 1461 olduğudur. Bu tarih Osmanlı ordularının yaptıkları seferler ve bu seferlere başlama zamanlarıyla da örtüşmektedir. Padişahın da yer aldığı birçok sefer hep Mart başı ve Nisan ayında başlamış ve Ağustos, Eylül ayında da ordu merkezlerine dönmüş olurdu. Kışın 26 Ekim gibi bir tarihte sefer olması o günün şartlarında zor bir husus olacak ve çok ciddi can kayıplarına sebebiyet verebilirdi. Öyle ki Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon seferi planlı bir seferdir. Birçok Osmanlı kaynağı da bunu bu şekilde belirtmektedir. Bizans kaynaklarından verilen bazı tarihlerde 15 Ağustos'a tekabül ediyor. Kanaatimiz, böyle bir düzenli seferin Ağustos ayında tamamlanabileceği ve Ekim ayına sarkmayacağıdır. Bu da bizi 15 Ağustos 1461 tarihine götürüyor.
'TARİHİMİZ ZAMAN İÇERSİNDE GELİŞİYOR'
Bir fetih tarihinin olduğu zamanda kutlanmasını gerektiğini de kaydeden Prof. Dr. İnan şöyle dedi Fethin bugüne kadar 26 Ekim'de kutlanması illeda bizi yanlış olduğuna götürmez. Tarihimiz zaman içerisinde gelişiyor. Bir tarihçimizin görmediği ya da dikkat etmediği bir hususu diğer tarihçimiz görebilir. Önemli olan bunun akla, mantığa ve tarih ilmime uygun olmasıdır. Yaptığımız, daha önce yanlış anlaşılmış, dikkatten kaçmış olan şeyleri ortaya koymak ve bir fetih tarihinin olduğu zamanda kutlanmasını sağlamak. Amacımız asla daha önce araştırma yapan tarihçilerimizi bir tarafa itmek ya da verdiği bilgileri kötülemek babında değildir. Bilimsel gerçekler ortadayken yanlış tarihin devam ettirilmesi doğru olmaz