TBMM Genel Kurulu'nda 9. Yargı Paketi görüşmeleri devam ederken, evlenen kadınların sadece kendi soyadlarını kullanmalarına engel getiren düzenleme teklif metninden çıkarıldı.
Düzenlemeden geri adım atıldığını açıklayan CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, şunları söyledi:
'KADININ TAKDİRİNDEDİR'
"TBMM'de 9. Yargı Paketi görüşmeleri devam ediyor. En tartışmalı, en kabul etmediğimiz madde 'kadının soy ismi'. İki gündür CHP bir direnç gösteriyor. Kadın istediği soy ismini kullanır. Kendi soy ismini de kullanabilir, eşiyle müşterek soy isimlerini kullanabilir ya da eşinin soy ismini kullanır. Bu kadının takdirindedir. Buna müdahale etmek AK Parti iktidarının ya da grubunun haddi değildir.
'TÜRK KADININA ÇOK TEŞEKKÜR EDİYORUM'
Tüm grubun verdiği mücadele sonucunda bugün bu madde tekliften çıkartıldı. Ben grubuma, milletvekili arkadaşlarıma, kadın milletvekillerine, kadın örgütlerine, derneklerine, bu maddeye karşı çıkan milyonlarca Türk kadınına çok teşekkür ediyorum."
NE OLMUŞTU?
Anayasa mahkemesi 2023 yılında kanunu eşitliğe aykırı bulmuştu
İstanbul 8'inci Aile Mahkemesi, "Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir" düzenlemesinin iptali için 2023 yılında Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.
Mahkeme, başvurusunu erkeğin doğumla kazandığı soyadını ömrü boyunca kullanması mümkün kılınırken aynı hakkın kadına tanınmamasının eşitlik ilkesine bağdaşmadığı şeklinde gerekçelendirmişti.
AYM de bu başvuruyu değerlendirerek hükmün iptaline karar vermiş, kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olduğunu ailenin "eşler arası eşitliğe" dayandığını vurgulamıştı. Kararda ayrıca kadının yargı yoluna başvurarak evlenmeden önceki soyadını kullanabildiği anımsatılmış, kadınların mahkeme kararı olmadan da evlenmeden önceki soyadını kullanabilmesinin önü açılmıştı.
Nisan 2023'te çıkan kararın 9 ay sonra uygulamaya geçmesi öngörülmüştü.
9. YARGI PAKETİ AYM'NİN KARARINI DİKKATE ALMAMIŞTI
Temmuz ayında TBMM'ye sunulan 9. Yargı Paketi olarak bilinen "Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi", Anayasa Mahkemesi'nin kadınların soyadına ilişkin kararını dikkate almayarak eski uygulamanın devamını öngören bir kanun maddesi önerdi.
Yeni pakette kadının evlenmeden önceki soyadının ancak kocasının soyadıyla birlikte kullanması yer aldı. Maddenin gerekçesinde ise "anne babanın ayrı soyadı kullanmalarının çocuk üzerinde olumsuz etkiler oluşturabileceği ve çocuğun hangi soyadını kullanacağı tartışma konusu haline gelebileceği" ifadeleri kullanılmıştı.
Kadın hakları savunucuları ise yasa teklifinin bu şekilde TBMM'ye sunulmasına yoğun tepki göstermişti.
DİĞER ÜLKELERDEKİ UYGULAMALAR NASIL?
Peki hangi ülkelerde kadınlar evlenmeden önceki soyadını kullanmaya devam edebiliyor?
ABD, Birleşik Krallık, Hollanda, Fransa, Belçika ve İtalya gibi ülkelerde kadınlar evlendikten sonra evlenmeden önceki soyadlarını kullanmaya devam edebiliyor. Pek çok ülkede çocuklar babanın soyadını alıyor. Fransa gibi kimi ülkelerde çocukların hangi soyadını kullanacaklarına ebeveynler birlikte karar veriyor.