Cumhurbaşkanı Erdoğan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla Rusya'nın Soçi kentinde düzenlenen 3'lü Suriye zirvesinden ortak bildiri çıktı.
Bildiride Suriye Ulusal Diyalog Kongresiyle ilgili "Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti temsilcilerini ve Suriye'nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine, toprak bütünlüğüne ve parçalanamaz karakterine bağlı olan muhalefeti katılım sağlamaya çağırmışlardır" ifadesine yer verildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin Soçi'de gerçekleştirdikleri üçlü Suriye zirvesinin ardından yayımlanan ortak açıklamada, "Devlet başkanları, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne olan kuvvetli taahhütlerini teyit etmiş, bahsi geçen gerginliği azaltma, bölgelerin tesis edilmesi ve Suriye ihtilafının çözümüne yönelik hiçbir siyasi girişimin Suriye Arap Cumhuriyeti'nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne hiçbir suretle halel getiremeyeceğini vurgulamışlardır." denildi.
Soçi'de Sanatoryum Rus'ta gerçekleştirilen Suriye konulu Türkiye, Rusya ve İran arasında düzenlenen üçlü zirvenin ardından "Türkiye, İran ve Rusya Devlet Başkanlarının Ortak Açıklaması" yayımlandı.
Açıklamaya göre, İran Cumhurbaşkanı Hassan Ruhani, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Soçi’de bir araya gelerek, Suriye’de BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararıyla öngörülen çerçevede barış ve istikrarın tesis edilmesi amacıyla İran, Rusya ve Türkiye arasındaki aktif iş birliğinin sürdürülmesi hususundaki kararlılıklarını teyit etti. Devlet başkanları, İran, Rusya ve Türkiye’nin garantörleri olduğu Suriye’deki ateşkes rejiminin muhafaza ve tahkim edilmesi hususundaki üçlü eş güdümün mevcut seviyesinden duydukları memnuniyeti ifade etti.
Devlet başkanları, Suriye'de BM Güvenlik Konseyi tarafından tanımlanmış terörist gruplarla mücadelede yıllar süren uluslararası çabalar sonrasında ateşkes rejiminin tesis edildiği 29 Aralık 2016 tarihinden bu yana geçen 11 aylık sürede DEAŞ, Nusra Cephesi ve BM Güvenlik Konseyi tarafından tanımlanan diğer tüm terör örgütlerinin ortadan kaldırılması hedefine yaklaşılmasında önemli ilerleme sağlandığını ve İran, Türkiye ve Rusya’nın bu örgütlerin tam anlamıyla yenilgiye uğratılmasına yönelik iş birliğini sürdüreceklerini not etti.
GERİ DÖNÜŞ KOŞULLARI
Devlet başkanları, Astana süreci sonucunda Suriye'de tesis edilen gerginliği azaltma bölgelerinin oldukça etkili olduğunu ve şiddetin azaltılmasına, insani mağduriyetlerin giderilmesine, mülteci akımının engellenmesine ve mülteciler ile yerlerinden edilmiş kişilerin güvenli şekilde geri dönüşleri için koşulların hazırlanmasına yönelik çalışmaların başlatılmasına önemli ölçüde yardımcı olduğunu vurguladı.
"Astana formatının" ve getirdiği kazanımların Suriye’de barış ve istikrara katkı sağlanmasında etkili bir araç haline geldiğini tespit eden devlet başkanları, İran, Rusya ve Türkiye’nin şiddetin azaltılmasında sağlanan ilerlemenin kaybedilmemesinin teminine yönelik eşgüdümlü çabalarını sürdürmeyi kararlaştırdı.
Suriyelilere, ülkelerinin birliğini yeniden tesis etmelerinde, Suriye halkının desteğini alacak bir anayasayla sonuçlanmak üzere, Suriyelilerin öncülüğünde ve sahipliğinde yürütülecek kapsayıcı, özgür, adil ve şeffaf bir süreç ve katılmaya ehil tüm Suriyelilerin BM'nin uygun şekilde gözetimi altında oy kullanacağı serbest ve adil seçimler vasıtasıyla ihtilafa siyasi çözüm bulmalarında yardımcı olmak hususunda mutabık kalındı.
SURİYE'NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ VURGUSU
Devlet başkanları, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne olan kuvvetli taahhütlerini teyit etmiş, bahsi geçen gerginliği azaltma bölgelerinin tesis edilmesinin ve Suriye ihtilafının çözümüne yönelik hiçbir siyasi girişimin Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne hiçbir suretle halel getiremeyeceğini vurguladı.
Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti temsilcilerini ve Suriye'nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine, toprak bütünlüğüne ve parçalanamaz karakterine bağlı olan muhalefeti yakın gelecekte Soçi’de düzenlenecek Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’ne yapıcı şekilde katılım sağlamaya çağıran devlet başkanları, Kongrenin başarısı için aktif katkıda bulunmak hususunda mutabık kaldı.
KONGREYE KATILIM DETAYI
İran, Rusya ve Türkiye, Kongre’nin katılımcılarını aralarında istişare ederek kararlaştıracak. Devlet başkanları, hızlı, güvenli ve kesintisiz insani yardım erişimine olan ihtiyacın altını çizmiş; siyasi süreç ve kalıcı ateşkes için daha iyi koşulların tesis edilmesi amacıyla, tutukluların/alıkonulmuş kimselerin serbest bırakılması, cenazelerin iadesi ve kayıp kişilerin kimliklerinin tespiti de dahil olmak üzere, Suriye’deki tarafların güven arttırıcı önlemler alması gerektiğini vurguladı.
GEREKTİĞİNDE TEKRAR BİR ARAYA GELME KARARI
Uluslararası toplumun ilgili üyelerine, Suriye halkına ilave yardımlar göndermek, insani mayın temizliği faaliyetlerini kolaylaştırmak, tarihi mirası korumak ve sosyal ve ekonomik tesisler de dahil olmak üzere temel altyapıyı yeniden tesis etmek vb. suretiyle Suriye’deki gerginliğin azaltılması ve istikrarın sağlanması sürecine destek vermeleri çağrısında bulunan devlet başkanları, Suriye’deki ihtilafın çözümünde İran, Rusya ve Türkiye arasındaki işbirliği sayesinde sağlanan ilerlemenin bölgedeki genel duruma olumlu bir etki yapacağını ve etnik ve mezhepsel ayrışma riskini azaltacağını umduklarını ifade etti.
Devlet başkanları, gerektiğinde yeniden bir araya gelmeyi kararlaştırdı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, üçlü toplantıya Soçi'de ev sahipliği yapmasından ötürü Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sayın Vladimir Putin'e içten teşekkürlerini sundu.