Altının değersiz ikizi olarak bilinen pirit, gerçek altından nasıl ayrılabilir? Sahte altını belirlemenin yolları nelerdir?
Mücevherler veya değerli mineraller ile ilgilenen biriyseniz, sahte altın olarak da bahsedilen bir maddeyi duymuş olabilirsiniz. Altın değerli bir metal olmasına rağmen, aslında pirit minerali olan bu sahte altın neredeyse hiçbir değere sahip değildir.
Pirit, toprakta ve birikintilerde küçük kristaller halinde bulunabilen yaygın bir kristal demir sülfür mineralidir. Bu mineral, sülfit ve demir arasındaki bir reaksiyonla oluşur ve altın, gümüş, krom ve hatta gökkuşağı renklerinde görünebilir.
Piritin altına benzerliği ve çok daha kolay bulunabilmesi, onu daha uygun fiyatlı mücevher ve süs eşyaları için altının yerine geçecek en iyi seçeneklerden biri yapıyor. Ancak buradaki sorun, piritin altın eşdeğeri fiyattan satın alınması veya satılmasıyla ortaya çıkıyor. Başka bir deyişle, dolandırıcıların onu gerçek altınmış gibi sattığı durumlara sıklıkla şahit olabiliyoruz.
Tortul kayaçlarda ve başkalaşma kayaçlarında bulunur. En yaygın ve en bol sülfür mineralidir. Sahip olduğu altın renginden dolayı, çoğu zaman altınla karıştırıldığından, "aptal altını" (fool's gold) diye de anılır.
Piritin belki de en büyük “zararsız” özelliklerinden biri çürük yumurtaya benzeyen kokusu olabilir. Aşındırıcı bir nesneyle ovulduğunda, mineralden bu rahatsız edici koku salınırken, altın ise hiç koku vermeyecektir.
NASIL AYIRT EDİLİR?
Isırarak metal sertliğine göre kontrol yöntemi:
Altın madencisinin altını test etmek için ısırdığı filmleri hepimiz görmüşüzdür. Ortalama bir basınç ile altını ısırınız ve üzerinde iz oluşup oluşmadığını gözlemleyiniz. Teoride, gerçek altın üründe diş izi kalır ve izler ne kadar derinse altın o kadar saftır. Yani altın ayarı küçüldükçe dişlerinizin bırakmış olacağı iz derinliği azalacaktır. Bu testi aslında pek önermiyoruz çünkü dişleriniz zarar görebilir. Elbette ki kurşun metalinin de altın metalinden daha yumuşak olduğunu, altın ile kaplanmış kurşunun, ısırdığınız da altın gibi tepki vereceğini de bilmeniz gerekmektedir.
Mıknatıs yardımı ile kontrol yöntemi:
Çok basit bir testtir. Altın ürünün gerçek olup olmadığını anlamak için her durumda geçerli ya da yüzde yüz belirleyici bir yöntem değildir. Buzdolabı mıknatısı gibi zayıf bir mıknatıslar işe yaramayacaktır. Bu testi yapacağınız en sağlıklı mıknatıslar, eski tür mıknatıslardır. Mıknatısı nesneye yaklaştırınız.Altın manyetik bir metal olmadığı için mıknatısın çekim etkisine tepki vermeyecektir. Mıknatıs nesneyi çekerse bunun sahte altın olduğunu anlayabilirsiniz. Ne var ki sırf mıknatısa tepki vermemesi nesnenin gerçek altın olduğu anlamına gelmemektedir çünkü sahte mücevherlerde kullanılan ve manyetik olmayan metaller de vardır.