"Mülteci Hayatlar Monitörü" raporunda gayriresmi çalışan Suriyeli sayısı 650 bin olarak açıklandı

Suriyelilerin işgücüne katılımı artarken, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) mültecilerin mesleki eğitimi ile istihdama erşimini ve sosyal uyumunu güçlendirmeye çalışıyor. İnsani Gelişme Vakfı ve Ipsos Sosyal Araştırmalar Enstitüsü tarafından hazırlanarak Temmuz ayında açıklanan ve Türkiye'de kamp dışında yaşayan Suriyeli mültecilerin yaşam koşullarını inceleyen "Mülteci Hayatlar Monitörü" adlı rapora göre yaklaşık 650,000 Suriyeli kayıtlı veya kayıtsız istihdamda yer alırken, Çalışma Bakanlığı tarafından açıklanan verilerde resmi çalışma izni alan Suriyeli sayısının 10,000-15,000 düzeyinde olduğu ifade ediliyor.

Dünyada en fazla sayıdaki mülteciye ev sahipliği yapan ülke konumundaki Türkiye’nin geçen yılın başında Suriyelilerin istihdama erişimine izin veren mevzuata onay vermesiyle Suriyelilerin iş gücüne katılım oranları artmaya başlarken, BM kurumları da dil ve mesleki eğitim projelerine hız vererek mültecilerin istihdamına ve sosyal uyumuna destek vermeye çalışıyor.

Yedinci yılına giren Suriye krizine siyasi çözüm bulma çabaları sürmekle beraber, bu ülkedeki çatışmalardan kaçan Suriyelilerin sayıca en fazla olduğu komşu ülke Türkiye.

Suriyelilerin eğitim, sağlık ve istihdama erişimi için uluslararası kurumların ve sivil toplum örgütlerinin de desteği ile çeşitli çalışmalar yürüten Türk hükümeti Ocak 2016’da geçici koruma altındaki Suriyeli mültecilerin istihdama erişimine olanak sağlayan mevzuatı kabul etti.

Raporda çoğunluğu kayıt dışı olmak üzere Türkiye’deki mültecilerin toplam yüzde 31’inin şu an iş piyasasına dahil olduğu, yüzde 17’sinin işsiz olduğu; aralarında engelli, yaşlı, emekli, hasta, öğrenci ve emeklilerin de bulunduğu yüzde 52’sinin ise çalışmadığı ya da iş aramadığı belirtiliyor ve “Türkiye geneline göre mültecilerde işsizliğin yüksek olduğuna” dikkat çekiliyor.

İnsani Gelişme Vakfı ve Ipsos raporuna göre mültecilerin sosyal yaşama katılımı ve entegrasyonu anlamında en önemli alanlardan birisi sahip oldukları Türkçe bilgisi. Raporda Türkçe okuma yazma “hiç bilmeyenlerin” oranının yüzde 70’in üzerinde olduğu, istihdama dahil olanların ise konuşma ve anlama oranlarının yükseldiği kaydedildi.

Rapora göre ‘Kendimin ve ailemin geleceğini Türkiye’de görüyorum’ diyenlerin oranı yüzde 52, ‘geleceğe umutla bakıyorum’ diyenlerin oranı yüzde 64 olmakla birlikte sosyal entegrasyon konusunda Suriyeli mültecilerin yarısı zorlandığını ifade ediyor.

İnsani yardımları tamamlayan kalkınma projeleri üzerinde çalışan Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) Türkiye Ofisi Direktörü Claudio Tomasi de Reuters’a yaptığı açıklamalarda, Suriye krizinin hem mülteciler hem de bu mültecilere evsahipliği yapan evsahibi topluluklar üzerinde yarattığı baskılara dikkat çekerek şunları söyledi:

“Üzerinde çalışılması gereken alanların başında istihdam geliyor. Güçlendirilmesi gereken diğer alanlarsa özellikle mülteci nüfusunun yerel nüfusla kıyaslandığında çok yüksek olduğu bölgelerde yükselen ihtiyaçları karşılamak üzere belediye hizmetlerini geliştirmek ve sosyal uyum üzerinde çalışmak. Bunlar mültecilerin ve yerel halkın dayanıklılığını artırmak anlamında önem taşıyan üç boyut.”

Mültecilerin sosyal uyumunu ve istihdama katılımına destek için UNDP olarak özellikle mültecilerin yoğun olarak bulunduğu Güneydoğu Anadolu bölgesinde Türk hükümeti ve yerel ortaklarla yürüttükleri projelere dikkat çeken Tomasi, özellikle mesleki eğitim ve dil eğitimi konusunda yürüttükleri projelere dikkat çekti.

UNDP’nin 2016 tarihli Potansiyel Yerel İş Piyasaları Kapsama Kapasitesi Raporu verilerine göre istihdam olanaklarına yönelik artan talebe karşılık verebilmek için 2016 ile 2018 yılları arasında 260 bin yeni iş imkanı sağlamak gerekiyor.

UNDP Suriye programı kapsamında Suriyelilerin istihdama ve sosyal yaşama katılımını daha da artırmak için Türkiye hükümeti ile işbirliği içerisinde 2017-2018 Bölgesel Mülteci ve Dayanıklılık Planı'nı (3RP) uyguluyor.

İnsani yardımları ve kalkınma kaynaklarını biraraya getiren Plan’ın 2017-2018 Türkiye bütçesi 1.69 milyar dolar olarak belirlendi. Bu bütçeye katkı sağlaması için uluslararası topluma destek çağrısı yapıldığını belirten Tomasi, “Bu çağrı sonucunda sağlanan finansmanın yarısı projelerle hayata geçmekte… Şu ana kadar UNDP olarak donörlerimiz temel olarak AB, ABD, Almanya, Japonya ve Kuveyt… Gelecekteki projelerde de yine bu alanlarda çalışmayı sürdüreceğiz; ayrıca faydalanan insan ve kurumların sayısını ve finansmanın miktarını arttırmaya çalışacağız” dedi.